Choć czas pracy zatrudnionych na umowę o pracę nie powinien przekraczać 8 godzin w ciągu doby i 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy, pracodawcy mogą go wydłużyć. W jaki sposób? Wprowadzając odpowiedni system oraz rozkład czasu pracy. Trudno być zadowolonym z takiej sytuacji, ale nie martw się! Kodeks pracy pilnuje tego, abyś nie musiał pracować ani zbyt długo, ani za darmo. W takim razie, jak płatne są nadgodziny? Jaka jest stawka za nadgodziny? Poznaj zasady wykonania pracy w godzinach nadliczbowych!
Nadgodziny – ten artykuł dostarczy Ci informacji na temat::
- Praca w godzinach nadliczbowych Kodeks pracy
- Jaki jest roczny limit pracy w nadgodzinach w 2024 roku?
- Nadgodziny w pracy – czy można odmówić?
- Nadgodziny w Kodeksie pracy – ile otrzymasz w zamian za przepracowane nadgodziny?
- Nadgodziny 2024 a czas wolny
- Nadgodziny jak liczyć?
- Umowa o pracę – zasady pracy po godzinach
- Co jeśli pracodawca nie płaci za nadgodziny?
Praca w godzinach nadliczbowych Kodeks pracy
Definicja nadgodzin została zawarta w art. 151 § 1 Kodeksu pracy. Zgodnie z nią nadgodziny to praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
Obowiązek wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych dopuszczalny jest w następujących przypadkach:
- gdy zachodzi konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
- gdy występują szczególne potrzeby pracodawcy.
Szczególne potrzeby pracodawcy – o co chodzi?
Drugi punkt może nie być do końca zrozumiały. Szczególne potrzeby pracodawcy oceniane są indywidualnie, ale w tym przypadku chodzi zwykle o sytuacje, w których zachodzi konieczność zapewnienia ciągłości ruchu firmy czy potrzeby wykonania dużego zlecenia.
Zobacz również: Praca na wysokości – jak zdobyć uprawnienia do pracy na wysokości?
Pracodawca nie może jednak planować nadgodzin z wyprzedzeniem.
Pamiętaj, że jeżeli zostajesz po godzinach z własnej woli – nie pracujesz w godzinach nadliczbowych. Jedynie wyraźne polecenie przełożonego o konieczności pozostania dłużej w pracy powoduje, że zyskujesz prawo do wynagrodzenia za nadgodziny.
Od powyższej reguły występuje jednak jeden wyjątek – jeżeli pracodawca jest świadomy, że ilość pracy przekracza możliwości zatrudnionych, co sprawia, że muszą zostawać po godzinach, powinien uznać ten czas za nadgodziny.
Jaki jest roczny limit pracy w nadgodzinach w 2024 roku?
Jaki jest roczny limit nadgodzin 2024? Kodeks pracy mówi, że liczba nadgodzin dla jednego pracownika nie może przekroczyć 150 godzin w roku kalendarzowym. Pracodawca może jednak ustalić inne ograniczenia, ale obowiązany jest zawrzeć taką informację w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy, a także w umowie o pracę.
Praca na akord – jak obliczyć akord?
Praca w godzinach nadliczbowych a dobowy limit nadgodzin
Maksymalny czas pracy w ciągu doby nie może przekraczać 13 godzin. Wynika to z zapisu o nieprzerwanym wypoczynku, który według Kodeksu pracy powinien trwać 11 godzin w ciągu doby pracowniczej. Jeśli więc Twój standardowy czas pracy to 8 godzin – limit godzin nadliczbowych wynosi 5. Jeżeli pracujesz 12 godzin dziennie – możesz mieć jedynie 1 godzinę nadliczbową.
Co istotne, nadgodziny powstałe w wyniku prowadzenia akcji ratowniczej lub awarii nie są limitowane.
Praca w nadgodzinach w tygodniu
W tygodniu nadgodziny nie mogą przekroczyć 8 godzin (łącznie 48-godzinny tydzień pracy). Wpływa na to obowiązek przestrzegania pięciodniowego tygodnia pracy.
Ile nadgodzin w miesiącu?
W przeciętnym okresie rozliczeniowym maksymalna liczba nadgodzin będzie równa 32. Są to 4 tygodnie po 8 godzin nadliczbowych.
Nadgodziny w pracy – czy można odmówić?
Jeżeli pracodawca wymaga od Ciebie pracy w godzinach nadliczbowych – nie możesz odmówić. Wyjątek stanowią:
- pracownicy młodociani, czyli osoby w wieku 16-18 lat;
- kobiety w ciąży;
- pracownicy opiekujący się dzieckiem w wieku poniżej 4. roku życia;
- pracujący w warunkach szkodliwych (jeżeli nadgodziny wynikają ze szczególnych potrzeb pracodawcy);
- osoby, które posiadają zwolnienie lekarskie potwierdzające, że nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych;
- pracownicy, u których stwierdzono symptomy choroby zawodowej;
- osoby niepełnosprawne (chyba że są pracownikami ochrony, tzn. pilnują mienia).
Nadgodziny w Kodeksie pracy – ile otrzymasz w zamian za przepracowane nadgodziny?
Jak są płatne nadgodziny? Jak mówi Kodeks pracy, za pracę w nadgodzinach (poza normalnym wynagrodzeniem), przysługuje dodatek.
Liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, a dodatek w wysokości 50 proc. lub 100 proc. Nadgodziny – kiedy 50 a kiedy 100?
Otrzymasz 100 proc. wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
- w nocy (sprawdź też: Ile wynosi dodatek za pracę w nocy?);
- w niedziele i święta, które nie stanowią dla pracownika dni pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
- w dniu wolnym od pracy, który pracownik otrzymał w zamian za pracę w niedzielę lub w święto;
- otrzymasz 50 proc. wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych w każdy inny dzień niż wymieniony w punkcie pierwszym.
W związku z powyższym, nadgodziny w sobotę i w niedzielę płatne są w wysokości 100 proc. wynagrodzenia, z kolei w dni powszednie otrzymasz połowę tej stawki.
Nadgodziny w sobotę ile płatne? Jakie wynagrodzenie otrzymasz?
Może się tak zdarzyć, że pracodawca nakaże Ci przyjście do pracy w sobotę – ma do tego prawo, a Ty nie możesz odmówić. Za pracę w sobotę przysługuje Ci jednak dzień wolny, który powinieneś wykorzystać do końca okresu rozliczeniowego, a jeżeli zamiana nadgodzin na czas wolny nie jest możliwa – powinieneś otrzymać wynagrodzenie za pracę w sobotę. Co ważne, nadgodziny w sobotę są dodatkowo płatne. Jeżeli w wolną sobotę będziesz pracował więcej niż 8 godzin, należy Ci się dodatek 50 proc. wynagrodzenia za każdą następną przepracowaną godzinę (możesz też zdecydować się na czas wolny zamiast wynagrodzenia).
Benefity pracownicze – na jakie benefity możesz liczyć?
Jaki dodatek za nadgodziny w niedzielę?
Niedziele i święta to dla większości pracowników czas odpoczynku, a praca w te dni dopuszczona jest tylko w wyjątkowych sytuacjach lub w branżach, które ze względu na swoją specyfikę muszą funkcjonować w niedziele m.in.:
- praca w sytuacji konieczności prowadzenia akcji ratowniczej;
- praca w ruchu ciągłym i zmianowa;
- prace niezbędne do remontów;
- praca w rolnictwie i hodowli;
- prace zaspokajające codzienne potrzeby ludzkości;
- praca w systemie pracy obejmującym piątki, sobote, niedziele i święta.
Przepisy Kodeksu pracy jasno wskazują, że pracownikom wykonującym pracę w niedziele i święta przysługuje prawo do rekompensaty:
- pracodawca zobowiązany jest zapewnić pracownikom inny dzień wolny od pracy w zamian za pracującą niedzielę lub święto (w ciągu 6 dni poprzedzających lub następujących po niedzieli lub święcie);
- jeżeli taki dzień nie zostanie wyznaczony pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100 proc. zasadniczego wynagrodzenia za każdą godzinę pracy nadliczbowej.
Co ważne, nawet jeśli pracownik pracuje mniej niż 8 godzin w niedzielę lub święto – nadal przysługuje mu dzień wolny za pracę. Formalnie nawet 1 godzina przepracowana w niedzielę lub święto upoważnia do odbioru dodatkowego dnia.
Podsumowując, zasady pracy w niedzielę i święta są takie same, jak pracy w sobotę, jednak z jednym wyjątkiem. Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w niedzielę i święta wynosi 100 proc. wynagrodzenia za każdą godzinę pracy, a nie 50 proc. jak ma to miejsce w poprzednim przypadku.
Nadgodziny 2024 a czas wolny
Jeżeli pracujesz ponad wymiar czasu pracy niewątpliwie przysługuje Ci rekompensata, ale nie musi być to rekompensata finansowa. Może ona zostać udzielona w formie czasu wolnego za nadgodziny. Jaki jest jego wymiar? Wszystko zależy od tego, kto wyjdzie z inicjatywą takiego rozliczenia – pracownik czy pracodawca? W sytuacji, gdy jest to:
- pracownik – czas wolny wynosi tyle, ile wynosiły godziny nadliczbowe (czyli 1:1);
- pracodawca – czas wolny jest o połowę wyższy od wymiaru godzin nadliczbowych (czyli 1:1½).
Nadgodziny jak liczyć?
Kwestia tego, jak liczymy nadgodziny zależy od sposobu rozliczenia z pracodawcą.
- W sytuacji, gdy otrzymujesz stawkę godzinową, liczenie nadgodzin nie jest problemem. Wystarczy taką stawkę pomnożyć przez liczbę nadgodzin.
- Jeśli otrzymujesz stałe miesięczne wynagrodzenie:
- zsumuj wszystkie składniki płacy, które otrzymujesz na stałe i te, które otrzymałeś w miesiącu, w którym pracowałeś w godzinach nadliczbowych;
- następnie podziel uzyskany wynik przez liczbę godzin, którą przepracowałeś w danym miesiącu (bez nadgodzin);
- na koniec pomnóż wyliczoną stawkę przez liczbę nadgodzin.
- Jeżeli pracujesz w systemie zadaniowym, tzn. otrzymujesz wynagrodzenie za ilość wykonanej pracy, pracodawca powinien wynagrodzić Twój dodatkowy czas stosownie do zrealizowanego zadania.
Umowa o pracę – zasady pracy po godzinach
Pracodawca ma obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy pracownika zatrudnionego na umowie o pracę. Dlatego, jeśli chcesz sprawdzić ile masz nadgodzin – możesz poprosić przełożonego o udostępnienie ewidencji oraz umożliwienie wyliczenia przepracowanych godzin nadliczbowych.
Co jeśli pracodawca nie płaci za nadgodziny?
Jeżeli znajdziesz się w sytuacji, w której pracodawca nie płaci za nadgodziny lub w ogóle ich nie rejestruje – masz możliwość dochodzenia swoich praw w drodze postępowania sądowego, składając do sądu pozew o zapłatę. Możesz wymagać zasądzenia należnego wynagrodzenia za nadgodziny oraz dodatkowych odsetek za opóźnienie (liczonych od dnia, w którym wynagrodzenie miało zostać wypłacone).
W pozwie należy określić:
- strony, czyli pracownika i pracodawcę;
- sąd właściwy do rozpoznania sprawy;
- kwotę, której żąda pracownik;
- czego dokładnie domaga się pracownik;
- uzasadnienie pozwu.
Dowiedz się więcej: co jeśli na koncie brak wypłaty?
Zobacz również:
Urlop okolicznościowy śmierć babci
Porzucenie pracy – jakie są konsekwencje porzucenia pracy?
Lebenslauf, czyli jak napisać CV po niemiecku?
Praca na akord – jak obliczyć akord?
Praca na wysokości – jak zdobyć uprawnienia do pracy na wysokości?
Urlop okolicznościowy urodzenie dziecka
Wykształcenie wyższe – czy licencjat to wykształcenie wyższe?
Struktura organizacyjna w firmie – jak może wyglądać hierarchia w firmie?
Wypowiedzenie umowy zlecenia – jak rozwiązać umowę zlecenie?
Praca Anglia i Wielka Brytania – jak wygląda wyjazd do Anglii do pracy po Brexicie?
Licencja pilota – jak zostać pilotem?
Czym się zajmuje branża FMCG? Jak znaleźć pracę w tym sektorze?
