struktura organizacyjna

Większość przedsiębiorstw stawia na rozwój, dlatego sukcesywnie poszerza swoją kadrę pracowniczą odpowiedzialną za poszczególne zadania. W miarę rozszerzania firmy – odpowiednie zarządzanie, organizacja i planowanie wszystkich działań mogą okazać się niemałym wyzwaniem. Właśnie dlatego niezbędna jest struktura organizacyjna firmy, która ułatwia zapanowanie nad całym chaosem. Przyczynia się ona do podziału pracy i lepszej koordynacji. O ile w dużych firmach i korporacjach takie struktury organizacyjne działają już od lat, to w mniejszych i średnich przedsiębiorstwach, ich prowadzenie często prowadzi do komplikacji. Dowiedz się, jak powinien być zastosowany taki podział, aby uniknąć problemów i poprawić efektywność działań.

Z tego artykułu dowiesz się:

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i korzystaj z naszego kreatora CV!

Stwórz CV

Co to jest struktura organizacyjna przedsiębiorstwa?

Zacznijmy od tego co to jest struktura organizacyjna? Struktura firmy to ustalony układ stanowisk oraz składających się z nich komórek organizacyjnych wewnątrz danej firmy. Stanowi również podział uprawnień i odpowiedzialności, a dodatkowo określa systematyzację obowiązków, zależności czy powiązania pomiędzy poszczególnymi pracownikami przedsiębiorstwa. 

Jak opisać przebieg doświadczenia zawodowe, aby zwiększyć swoje szanse na zatrudnienie?

Prawdopodobnie to właśnie ludzie są najważniejszym zasobem organizacji. Dlatego zarówno formalne, jak i nieformalne relacje oraz procesy, które tworzą – są kluczowe dla powodzenia każdej strategii. Dlaczego firma potrzebuje struktury? Ponieważ daje ona jasny obraz, pomaga zrozumieć, kto jest odpowiedzialny za konkretne zadania i ułatwia ich nadzorowanie. Schemat organizacyjny firmy może wpływać na wydajność i motywację pracowników, a co za tym idzie – poprawić efektywność przedsiębiorstwa oraz minimalizować zbędne koszty.

Z jakich elementów składają się struktury organizacyjne?

Typowa struktura organizacji składa się z trzech zasadniczych elementów.

Elementy struktury organizacyjnej:

  • regulamin organizacyjny – to dokument regulujący porządek w firmie i wskazujący na kompetencje poszczególnych jednostek;
  • opis stanowisk pracy – określa kwalifikacje zawodowe, zakres obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień dla poszczególnych stanowisk w firmie;
  • schemat organizacyjny – graficzne przedstawienie struktury firmy (ułatwia przedstawienie zależności między pracownikami).

Struktura przedsiębiorstwa – jak ją stworzyć?

Tworząc prężnie działającą strukturę organizacyjną, należy zastosować kilka podstawowych zasad:

  • celowości – jasne i precyzyjne określanie celów przedsiębiorstwa (ogólnosystemowych i cząstkowych);
  • minimalnej złożoności – minimalizacja złożoności (struktura powinna być prosta i nieskomplikowana);
  • najlepszego wykorzystania potencjału ludzkiego – do poszczególnych działów należy przyporządkować osoby posiadające odpowiednie wykształcenie i umiejętności; podobnie na kierowniczych stanowiskach należy obsadzać kandydatów o zarządczych predyspozycjach;
  • jednolitości w kierownictwie – pracownik lub grupa pracowników powinna być podległa tylko jednemu kierownikowi;
  • dostosowania do warunków zewnętrznych – struktura w firmie powinna być dopasowana do zewnętrznych warunków (np. klientów, charakteru rynku);
  • racjonalności nadzoru – wielkość zespołu podlegającego jednemu kierownikowi powinna być racjonalna;
  • specjalizacji – podział struktury według możliwie jednorodnych zadań.
struktura organizacyjna firmy

Rodzaje struktur organizacyjnych

W podręcznikach i publikacjach dotyczących zarządzania wyróżnia się wiele typów struktur organizacyjnych. Poniżej znajdziesz opisy trzech najpopularniejszych i najczęściej stosowanych.

Struktura płaska

Wyróżnia ją ograniczona liczba szczebli zarządzania. Występuje tylko jeden kierownik, któremu podlegają pozostali pracownicy.

Zobacz, kim jest CEO w firmie?

Płaska struktura organizacyjna – wady i zalety

Wady:

  • ograniczone możliwości awansu dla pracowników;
  • brak zarządzania i planowania strategicznego;
  • centralizacja władzy i wiedzy.

Zalety:

  • szybki przepływ informacji;
  • niskie koszty utrzymania kadry zarządzającej;
  • większa inicjatywa i samodzielność decyzyjna pracowników.

Struktura organizacyjna firmy – przykład struktury płaskiej:

struktura płaska

Struktura liniowa 

W strukturze liniowej występuje więcej osób z kadry zarządzającej. Przy czym każdy kierownik działa w wyspecjalizowanej dziedzinie i zarządza określoną liczbą osób. Kierownicy na wyższym szczeblu zarządzają kierownikami z niższego poziomu.

Struktura liniowa – wady i zalety

Wady:

  • silna centralizacja władzy (jedna osoba decyzyjna zarządza pozostałymi kierownikami);
  • pojawianie się sprzecznych poleceń dla pracowników;
  • utrudniona komunikacja;
  • trudności w rozstrzyganiu zakresu kompetencji i odpowiedzialności poszczególnych kierowników.

Zalety:

  • łatwy kontakt i utrzymanie dyscypliny;
  • bliższe i bezpośrednie relacje między pracownikami a kierownikiem;
  • łatwiej zidentyfikować problemy i przypisać odpowiedzialność;
  • większa fachowość podczas podejmowania decyzji.

Zobacz, Jak negocjować podwyżkę i wynagrodzenie?

Schemat organizacyjny firmy – wzór struktury liniowej:

struktura liniowa

Struktura funkcjonalna

W strukturze funkcjonalnej powoływani są kierownicy o różnych specjalnościach, co minimalizuje nadmiar zadań spoczywających na jednej osobie. Oznacza to, że pracownik podlega więcej niż jednemu przełożonemu, ale każdy z nich wydaje mu polecenia wyłącznie z obszaru, za który jest odpowiedzialny.

Stwórz CV na stanowisko kierownicze z naszymi wskazówkami!

Struktura funkcjonalna – wady i zalety

Wady:

  • wydłużony czas trwania procedur;
  • problemy z podziałem władzy;
  • trudniejszy dostęp do informacji;
  • brak koordynacji;
  • spory kompetencyjne pomiędzy specjalistami;
  • dłuższa reakcja na zmiany.

Zalety:

  • wysokie kompetencje kadry zarządzającej;
  • odciążenie kierowników;
  • łatwość w sprawowaniu kontroli i nadzoru;
  • klarowność ścieżki awansu.

Schemat struktury organizacyjnej funkcjonalnej:

struktura funkcjonalna

Prokurent – kim jest i jakie ma uprawnienia?

Struktury organizacyjne – rodzaje

Poza wspomnianymi trzema rodzajami struktur organizacyjnych występują także:

struktura firmy
  • struktura macierzowa;
  • struktura hybrydowa;
  • struktura płaska;
  • struktura dywizjonalna;
  • struktura sieciowa;
  • struktura zadaniowa;
  • struktura smukła;
  • struktura liniowo-sztabowa;
  • struktura procesowa;
  • struktura wirtualna;
  • struktura fraktalna;
  • struktura typu H;
  • struktura typu U;
  • struktura typu M;
  • struktura prosta;
  • struktura misyjna;
  • struktura polityczna;
  • struktura departamentowa;
  • struktura promienista;
    struktura tensorowa;
  • struktura projektowa.

Poza tym schemat organizacyjny przedsiębiorstwa może być scentralizowany i zdecentralizowany lub sformalizowany i niesformalizowany.

Umowa B2B – co to jest umowa B2B?

Organizacja firmy – jak ją zaplanować?

Oczywiście nie ma czegoś takiego, jak idealna struktura organizacyjna. Każda firma powinna ustalić ją indywidualnie, aby dopasować do konkretnych potrzeb i możliwości. Struktury można też zmieniać w miarę rozwoju przedsiębiorstwa i na bieżąco dopasowywać do aktualnych oczekiwań.

struktury organizacyjne

Struktura powinna być skrupulatnie zaplanowana z uwzględnieniem wszystkich możliwych aspektów. Nie da się ukryć, że jest to dość czasochłonne, ale w efekcie pozwoli lepiej zarządzać firmą. Od czego zacząć projektowanie struktury organizacyjnej?

  1. Określenie elementów struktury, czyli stanowisk pracy;
  2. grupowanie stanowisk pracy, ustalenie hierarchii i zależności między nimi;
  3. przypisanie każdej komórce celów i zadań;
  4. określenie relacji między komórkami;
  5. rozdzielenie uprawnień decyzyjnych.

Pokolenie Z – Kim są i co ich charakteryzuje?

Struktura organizacyjna w firmie – podsumowanie

Bez względu na to czy prowadzisz niewielką jednostkę organizacyjną, czy ogromne przedsiębiorstwo – odpowiednio zaplanowana struktura organizacyjna jest niezbędna. Dzięki niej działania pracowników są odpowiednio zaplanowane i zmierzają do sprawnego funkcjonowania firmy. Warto pamiętać, że każde przedsiębiorstwo tworzą ludzie oraz relacje między nimi, dlatego klarowny schemat powiązań istotny jest już na początkowym etapie prowadzenia biznesu (z czasem można go modyfikować zgodnie z potrzebami).

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i korzystaj z naszego kreatora CV!

Stwórz CV

Poszerz swoją wiedzę z naszymi poradnikami:

Dlaczego nie mogę znaleźć pracy? Co robić, aby zwiększyć swoje szanse na zatrudnienie?
Wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron
Project manager – kim jest i jaki ma zakres obowiązków?
Emerytury stażowe – kiedy emerytury stażowe wejdą w życie? Zobacz najnowsze informacje o emeryturach stażowych
Dodatek za godziny nocne – ile wynosi dodatek za pracę w nocy? Jak liczyć godziny nocne?
Szkolenia BHP – kogo w zakładzie obowiązuje szkolenie w zakresie BHP?
Zawody przyszłości – jakie branże mają przyszłość?
Co to jest public relations i jak wygląda praca w PR?
Pierwszy dzień w nowej pracy – jak go przeżyć i jak pokonać stres przed nową pracą