Każdego miesiąca z Twojej pensji wpływa do ZUS-u pewna część zarobków. Nie jest to żaden wymysł XXI wieku – obowiązek ubezpieczenia społecznego dotyczy każdego płatnika składek. Czy faktycznie Cię to zabezpiecza i czy będziesz mieć coś z tego w przyszłości? Sprawdź, co to jest ubezpieczenie społeczne oraz jakie są rodzaje ubezpieczeń społecznych w Polsce?
Ubezpieczenie społeczne 2024 – spis treści:
- Ubezpieczenie społeczne co to? Ubezpieczenie społeczne – definicja
- Składki na ubezpieczenie społeczne 2024
- Ubezpieczenie społeczne ZUS a działalność gospodarcza
Ubezpieczenie społeczne co to? Ubezpieczenie społeczne – definicja
Co to jest ubezpieczenie społeczne? To system świadczeń finansowych gwarantowanych przez państwo. Ma stanowić zabezpieczenie w razie wystąpienia konkretnych sytuacji losowych wskazanych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, takich jak: choroba, ciąża, starość czy kalectwo.
Ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe dla wszystkich zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Co oznacza, że gdy tylko podejmiesz zatrudnienie pracodawca automatycznie będzie odprowadzał składki z Twojej pensji. Obowiązek ubezpieczenia społecznego spoczywa także na przedsiębiorcach oraz częściowo na osobach zatrudnionych na umowie zlecenie.
W Polsce funkcjonują dwie instytucje odpowiedzialne za zarządzanie systemem ubezpieczeń, są to:
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) – stanowi podstawowy organ zarządzający systemem powszechnych ubezpieczeń społecznych;
- Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) – stanowi organ zarządzający systemem ubezpieczeń społecznych obejmujących rolników oraz członków ich rodzin.
Ubezpieczenie społeczne co obejmuje?
Ubezpieczenia społeczne obejmują:
- ubezpieczenie emerytalne – gdy osiągniesz wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), z tego ubezpieczenia otrzymasz emeryturę;
- ubezpieczenie rentowe – w przypadku utraty niezdolności do pracy, ubezpieczenie rentowe uprawnia do renty z tego tytułu;
- ubezpieczenie chorobowe – uprawnia do korzystania z zasiłku chorobowego (w przypadku choroby potwierdzonej zwolnieniem lekarskim), macierzyńskiego (po urodzeniu dziecka), opiekuńczego (za czas opieki nad dzieckiem);
- ubezpieczenie wypadkowe – z ubezpieczenia wypadkowego otrzymasz zasiłek chorobowy, odszkodowanie lub rentę, gdy Twoja niezdolność do pracy wyniknie z choroby zawodowej lub wypadku przy pracy.
W zależności od Twojej sytuacji zawodowej lub społecznej ubezpieczenia społeczne mogą być obowiązkowe lub dobrowolne.
Umowa zlecenie a umowa o pracę – czym się różni umowa zlecenie od umowy o pracę?
Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne
Kto podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego?
| Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne jeśli jesteś pracownikiem | Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, gdy pracujesz na podstawie umowy zlecenie | Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, gdy prowadzisz pozarolniczą działalność lub ją współprowadzisz |
| Emerytalne | Emerytalne | Emerytalne |
| Rentowe | Rentowe | Rentowe |
| Wypadkowe | Wypadkowe | Wypadkowe |
| Chorobowe | – | – |
W przypadku osób pracujących na podstawie umowy zlecenia oraz prowadzących (lub współprowadzących) działalność pozarolniczą – ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
Ważne! Jeśli pracujesz na podstawie umowy o dzieło ubezpieczenia społeczne nie obejmują Cię.
W takiej sytuacji możesz dobrowolnie przystąpić do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych
- jeśli masz ubezpieczenie emerytalne i rentowe obejmuje Cię także ubezpieczenie wypadkowe;
- dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przysługuje Ci tylko wtedy, gdy ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla Ciebie obowiązkowe.
Dobrowolne ubezpieczenia społeczne
Nie podlegasz obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym? Możesz zdecydować się na dobrowolne ubezpieczenie społeczne. Taka możliwość jest przewidziana, jeśli:
- mieszkasz w Polsce;
- nie mieszkasz w Polsce, ale byłeś kiedyś objęty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym;
- nie mieszkasz w Polsce, ale korzystałeś z tzw. koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Dobrowolne ubezpieczenie społeczne sprawdzi się w przypadku, gdy pozostajesz na bezrobociu lub pracujesz na podstawie umowy o dzieło.
Zobacz: najważniejsze skutki bezrobocia
Jak ubiegać się o dobrowolne ubezpieczenie społeczne? Wystarczy do ZUS-u złożyć wniosek ZUS ZUA.
Składki na ubezpieczenie społeczne 2024
Składki na ubezpieczenie społeczne są obowiązkowe zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Odciąga się je od pensji brutto przysługującej każdemu zatrudnionemu, a także częściowo z własnej kieszeni pracodawcy.
Składka społeczna odprowadzana od wynagrodzenia pracownika wynosi odpowiednio:
- 9,76 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie emerytalne;
- 1,5 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie rentowe;
- 2,45 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie chorobowe.
Zastanawiasz się, kto płaci wypadkowe? Składkę na ubezpieczenie wypadkowe w całości finansuje Twój pracodawca.
Składki ubezpieczenia społecznego opłacane przez pracodawcę wynoszą:
- 9,76 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie emerytalne;
- 6,5 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie rentowe;
- 1,67 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie wypadkowe.
Warto wiedzieć, że składki społeczne na ubezpieczenie wypadkowe są różne dla różnych płatników. Ich wysokość jest bowiem ustalana na podstawie poziomu zagrożeń zawodowych i ich skutków.
To również Cię zainteresuje: Ubezpieczenie zdrowotne 2024 – ile wynosi składka zdrowotna?
Ubezpieczenie społeczne ZUS a działalność gospodarcza
Prowadzisz działalność gospodarczą? W takim wypadku jesteś zobowiązany do samodzielnego opłacania swoich składek na ubezpieczenie społeczne:
- w ZUS-ie – w przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej;
- w KRUS-ie – w przypadku prowadzenia działalności rolniczej.
Obowiązek ten spoczywa na Tobie od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności aż do dnia jej zakończenia (z wyłączeniem okresu, w którym była zawieszona).
Ile wynoszą składki na ubezpieczenie społeczne dla przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność?
- 19,52 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie emerytalne
- 8 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie rentowe
- 0,67 – 3,33 proc. podstawy wymiaru – na ubezpieczenie wypadkowe.
Ubezpieczenie społeczne składki – ulgi dla przedsiębiorców
- Ulga na start – zwalnia Cię z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) przez sześć pełnych miesięcy od rozpoczęcia działalności. Korzystanie z ulgi oznacza, że nie odkładasz w tym czasie na emeryturę lub rentę, a także nie przysługują Ci świadczenia w razie choroby lub wypadku.
- Składki od preferencyjnej podstawy przez 24 miesiące – upoważniają Cię do opłacania składek od zadeklarowanej przez Ciebie kwoty, jednak nie niższej niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. W tym przypadku jesteś ubezpieczony (poza ubezpieczeniem chorobowym, które jest dobrowolne).
- Mały ZUS Plus – oznacza niższe składki na ubezpieczenia społeczne (proporcjonalne do dochodu) dla najmniejszych przedsiębiorców, których przychód roczny nie przekroczył 120 tys. złotych).
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat prawa pracy? Sprawdź:
Umowa zlecenie a emerytura – czy umowa zlecenie wlicza się do emerytury i stażu pracy?
Badania medycyny pracy – jakie badania do pracy? Kiedy trzeba wykonać badania lekarskie do pracy?
Netto brutto – brutto ile to netto? Sprawdź swoje wynagrodzenie na rękę
Jakie są rodzaje umów o pracę? Poznaj typy umów o pracę
Zwolnienie od psychiatry – ile można być na zwolnieniu lekarskim od psychiatry?
Umowa na okres próbny – czy okres próbny jest płatny?
Nadgodziny – Kodeks pracy: ile płatne są nadgodziny?
Aneks do umowy – jak napisać aneks do umowy o pracę? Aneks do umowy – wzór
Wynagrodzenie zasadnicze – co to jest wynagrodzenie zasadnicze?
Praca w warunkach szkodliwych – jakie zawody są uważane za szkodliwe?
