Umowa o pracę uważana jest za najkorzystniejszą formę zatrudnienia. Wynika to z zagwarantowanych pracownikowi licznych uprawnień. Jakie przywileje przysługują zatrudnionemu? Poznaj obowiązujące zasady zawierania umowy o pracę. Poniższe informacje z pewnością Ci się przydadzą.
Umowa o pracę – spis treści:
- Co musisz wiedzieć o umowie o pracę?
- Co powinien zawierać wzór umowy o pracę?
- Jakie zalety ma umowa o pracę?
- Rozwiązanie umowy o pracę
- Umowa o pracę a niepełny etat
Co musisz wiedzieć o umowie o pracę?
Zacznijmy od tego, że umowa o pracę jest czynnością prawną, do której dochodzi, gdy pracodawca i pracownik złożą zgodne oświadczenia woli. Zasady jej zawierania i rozwiązywania reguluje w Polsce Kodeks pracy. Dokument powinien zostać sporządzony na piśmie w dwóch jednakowych egzemplarzach (po jednym dla pracodawcy i pracownika). Podpisanie umowy obliguje pracownika do przestrzegania określonych obowiązków, a pracodawcę do wypłaty wynagrodzenia.
Zobacz też: Czym charakteryzuje się umowa zlecenie 2024?
Jakie są rodzaje umowy o pracę?
Kodeks pracy określa, jakie rodzaje umów o pracę mogą być zawierane z pracownikami. Są to:
- Umowa na okres próbny – zawierana jest maksymalnie na trzy miesiące, najczęściej, gdy pracodawca chce sprawdzić, czy pracownik na pewno odnajdzie się na danym stanowisku. To rozwiązanie korzystne dla obu stron. Przełożony nie naraża się na straty spowodowane niekompetencją zatrudnionego, natomiast zatrudniony może stwierdzić czy dobrze czuje się w danej firmie (jeśli nie, może odejść w dowolnym momencie bez ponoszenia konsekwencji).
- Umowa na czas określony – w tym przypadku kluczowe jest wskazanie końca obowiązywania umowy (może być to data lub wydarzenie, z którym przestaje ona obowiązywać). Warto wiedzieć, że pracownik i pracodawca mogą podpisać maksymalnie trzy umowy na czas określony – kolejna musi być umową na czas nieokreślony.
- Umowa na czas nieokreślony – to umowa zawierana bezterminowo, dlatego też uważa się, że w największym stopniu chroni interesy pracownika. Można ją rozwiązać na trzy sposoby:
- rozwiązanie umowy za porozumieniem stron
- rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
- rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Pracodawca musi wskazać uzasadnione przyczyny wypowiedzenia umowy, co w niektórych przypadkach jest trudne, dlatego pracownicy czują się bezpieczniej. Wyjątek stanowi zwolnienie dyscyplinarne.
- Umowa na zastępstwo – należy zauważyć, że termin “umowa na zastępstwo” nie funkcjonuje już w przepisach prawa. Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy z 22 lutego 2016 roku, usunięto ją z katalogu umów i określono jako umowę na czas określony. Zawierana jest z nowym pracownikiem, w sytuacji długotrwałej, uzasadnionej nieobecności któregoś z zatrudnionych (np. zwolnienie lekarskie lub urlop macierzyński).
- Umowa na czas wykonywania określonej pracy – podobnie, jak umowa na zastępstwo, umowa na czas wykonywania określonej pracy również została wykreślona z katalogu umów o pracę. Przed 2016 rokiem jej czas trwania określany był z góry, jednak nie data była terminem jej zakończenia, a konkretne wydarzenie (np. ukończenie remontu).
Pamiętaj! To ważne!
Warto mieć świadomość, czym różnią się konkretne rodzaje umów. Przed podpisaniem należy też bardzo dokładnie przeczytać treść podanego dokumentu. Będąc dobrze zorientowanym w temacie, unikniesz nadużyć ze strony pracodawcy.
Co powinien zawierać wzór umowy o pracę?
Jak pisaliśmy wyżej, umowa o pracę powinna zostać sporządzona na piśmie i wskazywać:
- strony umowy;
- rodzaj umowy;
- datę zawarcia umowy;
- warunki pracy i płacy:
- rodzaj wykonywanej pracy,
- miejsce lub miejsca wykonywania pracy,
- wynagrodzenie wraz ze wskazaniem jego składników,
- wymiar czasu pracy,
- dzień rozpoczęcia zatrudnienia.
Umowa o pracę – wzór:
…………………………………….
(pracodawca oraz jego siedziba)
………………………
(miejscowość i data)
…………………………
(numer REGON-PKD)
UMOWA O PRACĘ
zawarta w dniu …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….(data zawarcia umowy)
między ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..(imię i nazwisko pracodawcy lub osoby reprezentującej pracodawcę)
a ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..(imię i nazwisko pracownika oraz jego miejsce zamieszkania — adres do korespondencji)
na
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..(okres próbny, czas nieokreślony, czas określony)
1. Strony ustalają następujące warunki zatrudnienia:
1) rodzaj pracy
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..(stanowisko, funkcja, zawód, specjalność)
2) miejsce wykonywania pracy
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3) wymiar czasu pracy
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4) wynagrodzenie
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..(składniki wynagrodzenia i ich wysokość oraz podstawa prawna ich ustalenia)
5) inne warunki zatrudnienia
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
6) termin rozpoczęcia pracy
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..(dopuszczalna liczba godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 1511 § 1 Kodeksu pracy*)
Przyczyny uzasadniające zawarcie umowy
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..(informacja, o której mowa w art. 29 § 11 Kodeksu pracy, o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie umowy o pracę na czas określony**)
……………………………………………………………………
(podpis pracownika)
……………………………………………………………………
(podpis pracodawcy lub osoby reprezentującej pracodawcę)
* Dotyczy umowy o pracę z pracownikiem zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy.
**Dotyczy umowy o pracę; z pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę; na czas określony w celu, o którym mowa wart. 251 § 4 pkt 1- 3 Kodeksu pracy, lub w przypadku, o którym mowa w art. 251 § 4 pkt 4 Kodeksu pracy.
Jakie zalety ma umowa o pracę?
Dlaczego umowa o pracę jest najkorzystniejszą formą zatrudnienia? Dlatego, że zyskujesz szereg przywilejów, które nie przysługują w przypadku innych umów. Co daje umowa o pracę?
- Ochronę przed zwolnieniem w czasie ciąży;
- ochronę przedemerytalną;
- zasiłek choroby;
- płatny urlop wypoczynkowy (20 lub 26 dni w zależności od stażu pracy);
- prawo do urlopu na żądanie;
- prawo do urlopu wychowawczego, rodzicielskiego, macierzyńskiego, ojcowskiego;
- gwarancję minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- okres wypowiedzenia umowy (nie możesz zostać zwolniony z dnia na dzień);
- opłacane przez pracodawcę składki na ubezpieczenie społeczne.
Umowa o pracę 2024 – nowelizacja przepisów
Na początku czerwca 2022 roku do Sejmu trafił rządowy projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który ma pozwolić na wdrożenie do porządku prawnego dwóch unijnych dyrektyw: dyrektywy rodzicielskiej oraz dyrektywy w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. Przewidywana data wprowadzenia zmian czyli 2 sierpnia 2022 roku, została przesunięta na 2024 rok. Co zakłada nowelizacja?
Przede wszystkim wprowadzenie dwóch nowych urlopów:
- urlopu opiekuńczego – będzie on przysługiwał z tytułu choroby członka najbliższej rodziny (dziecka czy męża). Wyniesie aż pięć dni, ale będzie niepłatny.
- Urlopu z tytułu siły wyższej (pilne sprawy rodzinne spowodowane chorobą lub wypadkiem) – będzie przysługiwał w wymiarze dwóch dni i będzie płatny w 50 proc.
Nowe przepisy przewidują dodatkowo wydłużenie urlopu rodzicielskiego o dziewięć tygodni. Zgodnie ze zmianami pracownik opiekujący się dzieckiem (do ukończenia przez nie ósmego roku życia) nie będzie również zobowiązany do pracy w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy czy delegowania poza stałe miejsce pracy. Chyba że wyrazi na to zgodę. Co więcej, ojcowie będą mieć już tylko 12 miesięcy (zamiast 24) na wykorzystanie dwutygodniowego urlopu. A wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres rodzicielskiego będzie wynosić 70 proc. podstawy zasiłku.
Nadchodzące zmiany dotyczą również umów na czas określony:
- pracodawca będzie musiał podać przyczynę wypowiedzenia takiej umowy, co obecnie nie jest koniecznością;
oraz umów na okres próbny:
- zmieni się czas obowiązywania umowy na okres próbny, który będzie zależny od czasu trwania kolejnej umowy;
- okres próbny będzie mógł zostać wydłużony, jeżeli pracownik będzie np. chory.
Rozwiązanie umowy o pracę
Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić:
- za wypowiedzeniem;
- bez wypowiedzenia;
- za porozumieniem stron;
- po upływie czasu, na który została zawarta;
- z dniem ukończenia konkretnej pracy.
Okresy wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony zależą od stażu zakładowego i wynoszą:
- 2 tygodnie – zatrudnienie krótsze niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc – zatrudnienie trwa co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące – zatrudnienie trwające co najmniej 3 lata.
Wypowiedzenie umowy o pracę powinno zostać sporządzone na piśmie.
A może zainteresuje Cię Wypowiedzenie umowy zlecenia – jak rozwiązać umowę zlecenie?
Umowa o pracę a niepełny etat
Umowę o pracę, podobnie jak umowę zlecenie można zawrzeć na niepełny etat. Jeśli wykonujesz pracę na ¼, ½ lub ¾ etatu, przysługują Ci takie same przywileje pracownicze, co zatrudnionym na pełny etat.
Zajrzyj też do pozostałych artykułów:
Wykształcenie wyższe – czy licencjat to wykształcenie wyższe?
Struktura organizacyjna w firmie – jak może wyglądać hierarchia w firmie?
Benefity pracownicze – na jakie benefity możesz liczyć?
Praca Anglia i Wielka Brytania – jak wygląda wyjazd do Anglii do pracy po Brexicie?
Praca w ochronie – jak zostać kwalifikowanym pracownikiem ochrony?
Logistyk – czym zajmuje się logistyk?
Licencja pilota – jak zostać pilotem?
Bezrobocie – przyczyny, rodzaje i skutki bezrobocia
Dlaczego nie mogę znaleźć pracy? Co robić, aby zwiększyć swoje szanse na zatrudnienie?
