Wyobraź sobie, że nagle dopada Cię choroba i musisz na kilka tygodni zrezygnować z pracy. Brzmi stresująco? Na szczęście system ubezpieczeń społecznych w Polsce przewiduje ochronę na taką okoliczność – ubezpieczenie chorobowe. To ono daje prawo do zasiłku, który pozwala przetrwać finansowo trudny czas, gdy nie jesteś w stanie pracować. W tym artykule sprawdzisz, na czym dokładnie polega ubezpieczenie chorobowe, ile wynosi składka chorobowa, kto musi ja opłacać obowiązkowo, a dla kogo jest dobrowolna.

Ubezpieczenie chorobowe – z tego artykułu dowiesz się:

Ubezpieczenie chorobowe

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i korzystaj z naszego kreatora CV!

Stwórz CV

Ubezpieczenie chorobowe co to?

Ubezpieczenie chorobowe to jedno z podstawowych zabezpieczeń, które mogą chronić Cię finansowo w sytuacjach, gdy z powodu choroby lub macierzyństwa nie jesteś w stanie pracować. Wypłaty z tego tytułu realizuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i to właśnie dzięki temu ubezpieczeniu możesz otrzymać zasiłek chorobowy, macierzyński czy opiekuńczy. W zależności od Twojego statusu zawodowego, ubezpieczenie to może być obowiązkowe (np. dla pracowników etatowych) albo dobrowolne (np. w przypadku osób prowadzących własną działalność gospodarczą).

Obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu podlegasz, jeśli jesteś:

  • pracownikiem;
  • członkiem rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych;
  • osobą odbywającą służbę zastępczą.

W takich przypadkach zostajesz objęty ubezpieczeniem chorobowym automatycznie, dokładnie w tym dniu, w którym zaczyna obowiązywać Twoje ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Warto wiedzieć, że ubezpieczenie chorobowe to coś zupełnie innego niż składka zdrowotna, choć nazwy bywają mylące. Składka zdrowotna daje Ci prawo do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej (czyli. np. do wizyty u lekarza bez opłat), natomiast ubezpieczenie chorobowe zapewnia pieniądze, gdy chorujesz i nie możesz pracować. To właśnie ono pozwala “mieć za co żyć”, gdy zdrowie przestaje dopisywać.

To również może Cię zainteresować: Ubezpieczenie zdrowotne – ile wynosi składka zdrowotna?

Co to jest dobrowolne ubezpieczenie chorobowe i kogo dotyczy?

Nie każdy podlega ubezpieczeniu chorobowemu z automatu, dla części osób jest ono dobrowolne. Co to oznacza w praktyce? Jeśli należysz do grupy, która obowiązkowo opłaca składki emerytalne i rentowe, ale nie jesteś objęty obowiązkiem ubezpieczenia chorobowego, możesz złożyć wniosek o przystąpienie do tego ubezpieczenia. Co daje dobrowolne ubezpieczenie chorobowe? Dzięki niemu zyskujesz prawo do zasiłków chorobowych, macierzyńskich czy opiekuńczych – tak jak osoby zatrudnione na etacie.

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe

Dobrowolna składka chorobowa dotyczy m.in.:

  • osób wykonujących pracę nakładczą;
  • zleceniobiorców oraz osób współpracujących przy umowie zlecenia;
  • duchownych;
  • doktorantów otrzymujących stypendium doktoranckie;
  • osób współpracujących z przedsiębiorcą korzystającym z ulgi na start;
  • osób prowadzących działalność pozarolniczą oraz współpracujących przy takiej działalności.

Aby skorzystać z tej formy zabezpieczenia, musisz samodzielnie złożyć wniosek o objęcie ubezpieczeniem chorobowym. Zostaniesz nim objęty od dnia, który wskażesz w zgłoszeniu, ale nie wcześniej niż w dniu jego złożenia. To bardzo ważne: nie można “cofnąć” zgłoszenia, by objęło wcześniejszy okres. Jeśli więc zależy Ci na prawie do zasiłku w razie choroby, nie zwlekaj z decyzją – formalności warto załatwić jak najwcześniej.

Jakie świadczenia z ubezpieczenia chorobowego Ci przysługują?

Jeśli opłacasz składkę chorobową – obowiązkowo lub dobrowolnie – zyskujesz dostęp do ważnych świadczeń, które mają za zadanie wspierać Cię finansowo w trudnych momentach życia. To nie tylko ochrona na wypadek zwykłego przeziębienia, ale znacznie szerszy pakiet pomocy, gdy Twoja zdolność do pracy zostaje ograniczona z różnych powodów.

W ramach ubezpieczenia chorobowego możesz otrzymać:

  • zasiłek chorobowy – gdy jesteś czasowo niezdolny do pracy z powodu choroby;
  • zasiłek macierzyński – w okresie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub ojcowskiego;
  • zasiłek opiekuńczy – gdy musisz zająć się chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny;
  • świadczenie rehabilitacyjne – jeśli po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal nie możesz pracować, ale dalsze leczenie rokuje poprawę zdrowia;
  • zasiłek wyrównawczy – dla osób, które ze względu na stan zdrowia muszą czasowo wykonywać gorzej płatną pracę.

Każde z tych świadczeń ma swoją specyfikę i warunki przyznania, ale wszystkie mają wspólny cel: zapewnić Ci środki do życia w czasie, gdy nie jesteś w stanie w pełni pracować. Dzięki nim nie zostajesz bez wsparcia w najtrudniejszych momentach.

Co daje ubezpieczenie chorobowe

Ubezpieczenie chorobowe co daje? Zasiłek macierzyński 

Zasiłek macierzyński przysługuje m.in. w czasie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. W pierwszych 8 tygodniach urlopu rodzicielskiego jego wysokość wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku, ale ostateczny wymiar świadczenia zależy od liczby urodzonych  lub przyjętych na wychowanie dzieci. Co oznacza, że im więcej dzieci obejmuje opieka, tym dłuższy może być okres pobierania świadczenia.

Dowiedz się więcej: Urlop macierzyński – ile trwa urlop macierzyński?

Składka chorobowa co daje? Zasiłek opiekuńczy

Z kolei zasiłek opiekuńczy przeznaczony jest dla osób zatrudnionych, które nie mogą pojawić się w pracy z powodu konieczności sprawowania opieki m.in. nad:

  • dzieckiem do lat 8 – np. gdy szkoła, przedszkole lub żłobek zostaną zamknięte, a Ty nie masz innej możliwości opieki;
  • dzieckiem wymagającym izolacji z powodu podejrzenia choroby zakaźnej;
  • dzieckiem z orzeczoną niepełnosprawnością, niezdolnym do samodzielnej egzystencji lub wymagającym długotrwałej opieki;
  • chorym dzieckiem poniżej 18. roku życia;
  • innym chorym członkiem rodziny.

Co daje ubezpieczenie chorobowe? Świadczenie rehabilitacyjne

Ubezpieczenie chorobowe daje nie tylko prawo do zasiłku chorobowego, ale także możliwość otrzymania świadczenia rehabilitacyjnego – wtedy, gdy zasiłek się już wyczerpał, a Ty wciąż nie możesz wrócić do pracy. To rozwiązanie dla osób, które po długiej chorobie nadal są niezdolne do wykonywania obowiązków zawodowych, ale rokowania wskazują, że dalsze leczenie lub rehabilitacja mogą poprawić ich stan zdrowia.

Co daje składka chorobowa? Zasiłek wyrównawczy

Ubezpieczenie chorobowe to nie tylko pomoc w czasie choroby, ale także wsparcie w powrocie do pracy. Jednym z mniej znanych, a bardzo ważnych świadczeń jest zasiłek wyrównawczy. Przysługuje on pracownikom, którzy, mimo że wracają do aktywności zawodowej, nie są już w stanie wykonywać dotychczasowej pracy w pełnym zakresie i z tego powodu ich wynagrodzenie uległo obniżeniu.

Aby otrzymać zasiłek wyrównawczy, musisz spełnić kilka warunków. Przede wszystkim:

  • Twoja zdolność do pracy została ograniczona, co przełożyło się na niższe zarobki;
  • obniżka wynagrodzenia nastąpiła w wyniku choroby lub wypadku przy pracy, które wymusiły rehabilitację zawodową;
  • jesteś w trakcie rehabilitacji mającej na celu adaptację do nowego stanowiska pracy.
Skladka chorobowa

Ile wynosi składka chorobowa w 2025 roku?

Wysokość składki chorobowej wynosi 2.45 proc. podstawy wymiaru, czyli określonej kwoty, od której liczy się składki na ubezpieczenia społeczne. Podstawa ta nie może być niższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, w które w 2025 roku wynosi 8673,00 zł. Oznacza to, że minimalna podstawa wymiaru składek to 5203,80 zł.

Składka chorobowa ile wynosi? W 2025 roku wynosi więc:
2,45 proc. × 5203,80 zł = 127,49 zł miesięcznie.

To minimalna wysokość składki chorobowej dla przedsiębiorców opłacających ją dobrowolnie od najniższej możliwej podstawy.

Składka na ubezpieczenie chorobowe w zależności od formy zatrudnienia

Skladka na ubezpieczenie chorobowe

Umowa o pracę (etat)

  • Składka chorobowa jest obowiązkowa.
  • Wynosi zawsze 2,45 proc. brutto i jest automatycznie odciągana z wynagrodzenia.
  • Opłaca ją pracodawca, ale ze środków pracownika.
  • Pracownik nie musi podejmować żadnych działań, by zostać objętym ubezpieczeniem.

Umowa zlecenie

  • Składka chorobowa jest dobrowolna – możesz, ale nie musisz być ubezpieczony.
  • Jeśli chcesz mieć prawo do zasiłków, musisz wyrazić zgodę na zgłoszenie do ZUS.
  • Składka wynosi 2,45 proc. Twojego wynagrodzenia brutto (np. 245 zł przy wynagrodzeniu 10 000 zł brutto).
  • Opłaca ją zleceniodawca, ale potrąca ją z Twojego wynagrodzenia (czyli w praktyce płacisz Ty).

Działalność gospodarcza (przedsiębiorca)

  • Składka chorobowa jest również dobrowolna.
  • Aby z niej skorzystać, musisz sam zgłosić się do ZUS i opłacać ją razem z pozostałymi składkami społecznymi.
  • Minimalna podstawa w 2025 roku to 5203,80 zł, więc składka chorobowa to 127,49 zł miesięcznie (lub więcej, jeśli zgłaszasz wyższą podstawę).
  • W całości finansujesz ją z własnych środków.

Zasiłek chorobowy a okres wyczekiwania

Choć ubezpieczenie chorobowe daje prawo do zasiłku w razie niezdolności do pracy, to nie działa ono natychmiast po zgłoszeniu do ZUS. Obowiązuje tzw. okres wyczekiwania, czyli czas, jaki musi upłynąć od rozpoczęcia opłacania składek, zanim nabędziesz prawo do świadczenia.

W zależności od rodzaju ubezpieczenia, okres ten wygląda następująco:

  • 30 dni – jeśli podlegasz obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu (np. jesteś pracownikiem zatrudnionym na umowę o pracę);
  • 90 dni – jeśli przystąpiłeś do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (np. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą lub zleceniobiorca).

Kiedy ustaje ubezpieczenie chorobowe?

Ubezpieczenie chorobowe, a wraz z nim prawo do pobierania świadczeń, nie kończy się automatycznie z dniem rozwiązania umowy o pracę. A więc kiedy ustaje tytuł ubezpieczenia chorobowego? Wszystko zależy od tego, kiedy rozpoczęła się niezdolność do pracy. Jeśli zachorujesz jeszcze w trakcie trwania zatrudnienia i Twoje niezdolność do pracy przedłuży się po ustaniu stosunku pracy, nadal masz prawo do pobierania świadczeń z ZUS.

W takiej sytuacji przysługują Ci świadczenia przez maksymalnie:

  • 182 dni – jeśli Twoja niezdolność do pracy wynika ze zwykłej choroby;
  • 270 dni – jeśli chorujesz na gruźlicę lub niezdolność do pracy powstała w trakcie ciąży.

Zobacz też: Jak napisać wypowiedzenie z pracy? Wzór wypowiedzenia umowy o pracę

Wygeneruj CV!

cv kosmetyczka

Stwórz CV!

Skonfiguruj CV!

Przykładowe CV kelnerki

Ubezpieczenie chorobowe – odpowiadamy na pytania:

Co to jest ubezpieczenie chorobowe?
To część ubezpieczeń społecznych, która zapewnia świadczenia w razie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, macierzyństwem lub koniecznością opieki nad bliskimi.

Ile wynosi dobrowolne ubezpieczenie chorobowe?
W 2025 roku składka dobrowolna wynosi 2,45 proc. podstawy wymiaru, czyli minimum 127,49 zł miesięcznie (od podstawy 5203,80 zł).

Ile wynosi składka chorobowa na umowie zlecenie?
2,45 proc. podstawy wymiaru, ale składka jest dobrowolna i naliczana od zadeklarowanego wynagrodzenia brutto.

Zasiłek chorobowy ZUS ile wynosi?
Standardowo 80 proc. podstawy wymiaru wynagrodzenia, a w szczególnych przypadkach (np. wypadek w pracy lub ciąża) – 100 proc.

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe umowa zlecenie kto płaci?
Składkę opłaca zleceniobiorca – samodzielnie lub przez zleceniodawcę.

Czy od zasiłku chorobowego płaci się składkę zdrowotną? 
Nie, zasiłek chorobowy nie jest oskładkowany składką zdrowotną.

Czy składka chorobowa jest obowiązkowa?
Tak – dla pracowników etatowych i kilku innych grup. Dla zleceniobiorców i przedsiębiorców jest dobrowolna.

Jakie składki od wynagrodzenia chorobowego?
Od wynagrodzenia chorobowego (wypłacanego przez pracodawcę do 33 lub 14 dni) odprowadza się składki społeczne i zdrowotną. Od zasiłku chorobowego (od ZUS) – tylko zaliczkę na PIT, bez składek ZUS.

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i korzystaj z naszego kreatora CV!

Stwórz CV

Ubezpieczenie chorobowe – co warto zapamiętać?

  • Składka chorobowa nie daje prawa do leczenia (robi to składka zdrowotna), ale zapewnia zasiłki w razie choroby, macierzyństwa, opieki nad dzieckiem czy rehabilitacji.
  • Opłacanie składki to warunek niezbędny, by otrzymać świadczenia z ZUS.
  • Forma zatrudnienia ma ogromne znaczenie: dla jednych to obowiązek, dla innych – wybór, ale zawsze inwestycja w bezpieczeństwo finansowe.

Dowiedz się więcej, zajrzyj:

Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Jak napisać podziękowanie za współpracę? Krótkie podziękowanie dla szefa i współpracowników
Na czym polega metoda STAR w rekrutacji?
Know how co to znaczy? Jak można je chronić?
Praca zmianowa: co warto o niej wiedzieć? Jak w praktyce wygląda system pracy zmianowej?
Ile zarabia anestezjolog? Kto to? Na czym polega jego praca?
Praca w weekendy: jakie wynagrodzenie za pracę w sobotę i niedzielę?
Jakie są umowy cywilnoprawne? Rodzaje i charakterystyka
Scrum co to? Na czym polega metodyka Scrum i jakie ma założenia?
Do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop?
Jak rozliczyć używanie samochodu prywatnego do celów służbowych?
Równoważny czas pracy: zasady – jak wygląda zatrudnienie w systemie równoważnym?
NGO praca – na czym polega? Jak ją dostać?
Termin wypłaty wynagrodzenia w budżetówce i nie tylko – sprawdź!
Ile wynosi świadczenie wspierające? Jak napisać wniosek o świadczenie wspierające?