Wypadek w drodze do pracy lub z pracy może przytrafić się każdemu – od stłuczki samochodowej, przez potrącenie na przejściu dla pieszych, aż po upadek na śliskim chodniku. Niezależnie od sytuacji, warto wiedzieć, jakie kroki podjąć, aby skorzystać z przysługujących świadczeń. Czy każdy wypadek w drodze do pracy kwalifikuje się jako wypadek przy pracy? Jakie dokumenty należy przygotować, aby ubiegać się o odszkodowanie z ZUS lub ubezpieczenia grupowego? W tym artykule wyjaśniamy, jakie prawa Ci przysługują i jak wygląda procedura postępowania w takich sytuacjach.
Zobacz też: Wypadek przy pracy – jak wygląda zgłoszenie? Należne świadczenia
Wypadek w drodze do pracy – czytaj dalej:
Jak brzmi definicja wypadku w drodze do pracy?
Wypadek w drodze do pracy lub z pracy to nagłe zdarzenie spowodowane przyczyną zewnętrzną, które miało miejsce podczas przemieszczania się między miejscem zamieszkania a miejscem wykonywania pracy. Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, droga ta powinna być:
- najkrótsza lub komunikacyjnie najdogodniejsza,
- nieprzerwana, chyba że przerwa była uzasadniona życiowo i czasowo,
- prowadząca bezpośrednio z miejsca zamieszkania do pracy lub odwrotnie.
Choć przepisy nie precyzują dokładnego początku i końca drogi, w praktyce przyjmuje się, że droga do pracy zaczyna się po opuszczeniu miejsca zamieszkania, a kończy w momencie wejścia na teren zakładu pracy. Analogicznie, droga powrotna zaczyna się po wyjściu z pracy i kończy po przekroczeniu progu domu lub mieszkania, bowiem wypadek w drodze z pracy do domu traktowany jest na tych samych zasadach.
Spełnienie tych warunków jest kluczowe dla uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy i uzyskania stosownych świadczeń.
Kiedy zdarzenie uznajemy za wypadek w drodze do pracy?
Aby zdarzenie mogło zostać uznane za wypadek w drodze do pracy lub wypadek z pracy do domu, musi spełniać kilka kluczowych warunków:
- Nagłość zdarzenia – choć przepisy nie precyzują dokładnej definicji nagłości, przyjmuje się, że wypadek jest nagły, jeśli trwał krótko, nie dłużej niż standardowy dzień pracy poszkodowanego. Oznacza to, że nie może być efektem długotrwałego procesu, lecz musi nastąpić w sposób niespodziewany i gwałtowny. Przykłady takich zdarzeń to:
- potknięcie na nierównej nawierzchni,
- poślizgnięcie się na oblodzonym chodniku,
- potrącenie przez samochód,
- wypadek komunikacyjny.
- Działanie przyczyny zewnętrznej – wypadek w drodze do pracy musi być wynikiem działania sił lub okoliczności niezależnych od poszkodowanego. Do takich przyczyn zaliczają się:
- czynniki mechaniczne – np. uderzenie przez samochód, zderzenie z rowerzystą, przewrócenie się na nierównej nawierzchni,
- działanie lub zaniechanie osób trzecich – np. pobicie, napaść, potrącenie przez nieuważnego kierowcę,
- warunki atmosferyczne – np. silny wiatr powodujący upadek gałęzi na przechodnia, ulewa ograniczająca widoczność i prowadząca do kolizji,
- działanie sił przyrody – np. powódź, osunięcie ziemi, burza,
- Miejsce zdarzenia – droga do lub z pracy – kluczowe dla uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy jest to, że musi nastąpić w trakcie przemieszczania się do lub z miejsca zatrudnienia.
- Droga do pracy rozpoczyna się w chwili opuszczenia mieszkania i trwa aż do momentu wejścia do budynku zakładu pracy.
- Droga z pracy do domu zaczyna się po wyjściu z miejsca pracy i kończy się po przekroczeniu progu domu lub mieszkania.
Droga ta musi być najkrótsza lub komunikacyjnie najdogodniejsza, a wszelkie przerwy w jej przebiegu są dopuszczalne tylko wtedy, gdy są uzasadnione życiowo (np. krótka wizyta w sklepie spożywczym, odebranie dziecka z przedszkola). Jeśli pracownik świadomie zmienia trasę na dłuższą, by np. załatwić sprawy prywatne, zdarzenie, które wystąpi na tej drodze, może nie zostać uznane za wypadek w drodze do pracy.
Spełnienie wszystkich powyższych warunków jest kluczowe, aby zdarzenie mogło zostać zakwalifikowane jako wypadek w drodze do pracy, co umożliwia ubieganie się o świadczenia kompensacyjne, takie jak zasiłek chorobowy z ZUS, jednorazowe odszkodowanie czy renta w przypadku poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.
Może Cię zainteresować: Jak rozliczać delegacje krajowe i zagraniczne?
Przykładowy opis wypadku w drodze do pracy:
Pracownik przyjechał samochodem do pracy i po zaparkowaniu pojazdu udał się w stronę wejścia do budynku. Na parkingu, który należy do zakładu pracy, został potrącony przez innego pracownika cofającego pojazdem. W wyniku zdarzenia doznał urazu kolana i złamania nadgarstka.
Czy to zdarzenie można uznać za wypadek w drodze do pracy?
Nie, ponieważ wypadek miał miejsce na parkingu firmowym, który jest częścią terenu zakładu pracy. Choć pracownik nie zdążył jeszcze wejść do budynku, zdarzenie miało miejsce na obszarze będącym w zarządzie pracodawcy. W związku z tym nie kwalifikuje się ono jako wypadek w drodze do pracy, lecz jako wypadek przy pracy.
Pracownik uległ wypadkowi w drodze z pracy – przykład:
Pracownik wracał do domu pieszo po zakończonej pracy. Podczas wchodzenia po schodach do klatki schodowej swojego bloku poślizgnął się na oblodzonym stopniu i doznał skręcenia kostki.
Czy zdarzenie należy uznać za wypadek w drodze z pracy do domu?
Tak, ponieważ pracownik doznał urazu przed wejściem do swojego mieszkania, a jego droga z pracy do domu nie została jeszcze zakończona. Zgodnie z przepisami, droga ta kończy się dopiero w momencie przekroczenia progu mieszkania. W tym przypadku pracownik poruszał się najkrótszą i najdogodniejszą trasą, nie przerywając jej z powodów niezwiązanych z codziennymi potrzebami życiowymi.
W związku z tym zdarzenie może zostać uznane za wypadek w drodze z pracy do domu, co uprawnia poszkodowanego do ubiegania się o świadczenia z ZUS, takie jak zasiłek chorobowy lub jednorazowe odszkodowanie.
Zajrzyj:
- Fluktuacja pracowników
- Grywalizacja
- Jak się nie stresować?
- Mobbing w pracy
- Mowa ciała w biznesie
- Multitasking
- Nepotyzm
- Networking
- Ocena pracowników
Wypadek w drodze do pracy – procedura postępowania
W sytuacji, gdy pracownik ulegnie wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, powinien jak najszybciej powiadomić pracodawcę o zdarzeniu. W dalszej kolejności przeprowadzane jest postępowanie powypadkowe, którego zasady określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Krok 1: Zawiadomienie pracodawcy – ile czasu na zgłoszenie wypadku w drodze do pracy?
Pracownik lub inna osoba (np. członek rodziny) informuje pracodawcę o wypadku. W jakim terminie pracownik zobowiązany jest do zgłoszenia wypadku? Niezwłocznie lub po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne poinformowanie. Szybkie zgłoszenie zdarzenia pozwala na rozpoczęcie procedury wyjaśniającej.
Krok 2: Ustalenie okoliczności i przyczyn zdarzenia
Okoliczności wypadku dokumentuje się w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Kartę wypadku w drodze do pracy lub z pracy sporządza:
- pracodawca – w przypadku pracowników,
- inny podmiot wskazany w art. 5 ust. 1 Ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – dla pozostałych ubezpieczonych (np. zleceniobiorców).
Podczas ustalania okoliczności brane są pod uwagę:
- oświadczenia poszkodowanego, świadków lub członków rodziny – dotyczące miejsca, czasu i przebiegu zdarzenia,
- dokumenty i informacje z instytucji udzielających pomocy lub badających zdarzenie (np. policji, straży miejskiej, placówek medycznych),
- ustalenia osoby sporządzającej kartę wypadku.
Krok 3: Sporządzenie karty wypadku
Po zebraniu informacji i dowodów pracodawca lub inny upoważniony podmiot sporządza kartę wypadku w drodze do pracy, lub z pracy. Dokument ten musi zostać przygotowany w ciągu 14 dni od daty zgłoszenia wypadku. Do karty dołącza się:
- oświadczenia poszkodowanego i świadków,
- dokumentację medyczną,
- materiały z urzędów lub instytucji, które prowadziły dochodzenie w sprawie zdarzenia.
Krok 4: Rejestracja i przekazanie dokumentów
Każdy sporządzony dokument powinien być wpisany do rejestru wypadków w drodze do pracy lub z pracy, który prowadzi pracodawca lub odpowiednia instytucja.
Kartę wypadku sporządza się w dwóch egzemplarzach:
- jeden egzemplarz otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny,
- drugi egzemplarz pozostaje w dokumentacji powypadkowej pracodawcy.
Pracownik uległ wypadkowi w drodze do pracy: jakie wynagrodzenie? Przysługujące z tego tytułu świadczenia
Pracownik, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, może liczyć na określone świadczenia finansowe. Choć taki wypadek nie jest traktowany jako wypadek przy pracy, to zgodnie z przepisami prawa przysługuje 100 proc. wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy oraz inne świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych.
- Wynagrodzenie chorobowe (100 proc.)
Podstawowym świadczeniem jest 100 proc. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem. Jest ono wypłacane przez:
- pracodawcę przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy,
- 14 dni w przypadku pracowników powyżej 50. roku życia.
Podstawą do wypłaty świadczenia jest karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy sporządzona przez pracodawcę.
- Zasiłek chorobowy (100 proc.)
Jeśli niezdolność do pracy trwa dłużej niż 33 dni (lub 14 dni dla starszych pracowników), pracownik przechodzi na zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS.
- Zasiłek wynosi 100 proc. podstawy wymiaru wynagrodzenia, co oznacza, że pracownik otrzymuje pełną kwotę świadczenia przez cały okres zwolnienia lekarskiego.
- Wypłata zasiłku chorobowego trwa maksymalnie 182 dni.
Jeżeli po wyczerpaniu okresu 182 dni zasiłku chorobowego pracownik wciąż jest niezdolny do pracy, ale jego stan zdrowia wskazuje na możliwość powrotu do pracy po dalszym leczeniu lub rehabilitacji, może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne.
- Jest ono przyznawane na okres niezbędny do odzyskania zdolności do pracy, maksymalnie na 12 miesięcy.
- Wysokość świadczenia wynosi 90 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pierwsze 3 miesiące (90 dni) i 75 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres (9 miesięcy).
- Decyzję o przyznaniu świadczenia podejmuje lekarz orzecznik ZUS, który ocenia stan zdrowia pracownika.
- Renta z tytułu niezdolności do pracy
Jeśli lekarz orzecznik ZUS stwierdzi, że pracownik jest nadal niezdolny do pracy trwale lub czasowo, może on otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy.
- Renta szkoleniowa
Jeśli pracownik nie może wykonywać dotychczasowego zawodu, ale istnieje możliwość jego przekwalifikowania, może otrzymać rentę szkoleniową. Aby ją uzyskać, musi otrzymać orzeczenie ZUS o celowości przekwalifikowania zawodowego.
Pracownikowi, który w wyniku wypadku został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji, może przysługiwać dodatek pielęgnacyjny, mający na celu wsparcie w codziennym funkcjonowaniu.
Kto wypłaca odszkodowanie z tytułu wypadku w drodze do pracy?
Osoby poszkodowane w wypadku w drodze do pracy lub z pracy nie mają prawa do jednorazowego odszkodowania z ZUS, ponieważ przepisy przewidują jego wypłatę wyłącznie w przypadku wypadków przy pracy. Nie oznacza to jednak, że pracownik całkowicie traci możliwość ubiegania się o rekompensatę finansową.
- Warto sprawdzić, czy pracownik jest objęty grupowym ubezpieczeniem na życie, które często oferuje dodatkowe świadczenia także w przypadku wypadków w drodze do pracy.
- Jeśli wypadek w drodze do pracy był wynikiem działania osoby trzeciej, poszkodowany może ubiegać się o odszkodowanie i zadośćuczynienie z OC sprawcy.
- Jeżeli do wypadku doszło wskutek złego stanu drogi, można dochodzić roszczeń od zarządcy drogi (np. gminy, miasta, właściciela prywatnej posesji).
Wypadek w drodze do pracy a praca zdalna
Obecne przepisy prawa nie przewidują szczególnych regulacji dotyczących wypadków w drodze do pracy w kontekście pracy zdalnej. Tradycyjnie za wypadek w drodze do pracy uznaje się zdarzenie, które ma miejsce podczas przemieszczania się pracownika z miejsca zamieszkania do siedziby pracodawcy lub innego stałego miejsca wykonywania pracy.
W przypadku pracy zdalnej, gdzie miejscem świadczenia pracy jest najczęściej dom pracownika, kwesta ta ulega zmianie. Ponieważ nie występuje fizyczne przemieszczanie się do siedziby pracodawcy, ryzyko wypadku w drodze do pracy jest zminimalizowane. Jednakże, jeśli pracownik wykonujący pracę zdalną decyduje się na okazjonalne udanie się do biura, wówczas standardowe przepisy dotyczące wypadków w drodze do pracy mają zastosowanie.
Warto również zauważyć, że w kontekście pracy zdalnej istotne jest rozróżnienie między wypadkiem przy pracy a wypadkiem w drodze do pracy. Wypadek przy pracy odnosi się do zdarzeń mających miejsce podczas wykonywania obowiązków służbowych w miejscu pracy zdalnej, natomiast wypadek w drodze do pracy dotyczy przemieszczania się między miejscem zamieszkania a miejscem pracy.
Podsumowując, w przypadku pracy zdalnej, ze względu na brak konieczności codziennego przemieszczania się do siedziby pracodawcy, przepisy dotyczące wypadków w drodze do pracy mają ograniczone zastosowanie. Niemniej jednak, podczas okazjonalnych wizyt w biurze, standardowe regulacje w tym zakresie pozostają obowiązujące.
Więcej przydatnych treści znajdziesz tutaj:
Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Feedback motorem napędowym rozwoju? Jakie znaczenie ma feedback w pracy?
Stosunek pracy – definicja i charakterystyka: jakie są rodzaje stosunków pracy?
Managerowie, specjaliści, analitycy – kto kryje się pod pojęciem białe kołnierzyki?
Co warto wiedzieć o pracy tymczasowej? Jak wygląda umowa o pracę tymczasową?
Zwolnienie lekarskie – jak dostać L4? Najważniejsze informacje
Co to Bootcamp? Czy warto się na niego zdecydować?
Na czym polega przerywany czas pracy i kiedy znajduje zastosowanie?
Czym jest turkusowa organizacja? Na czym polega turkusowe zarządzanie?
Kariera w finansach – jak wygląda praca po rachunkowości i ekonomii?
Team leader – ile zarabia team leader?
Ciąża na wypowiedzeniu – co zrobić?
Co to jest premia uznaniowa i na jakich zasadach się ją przyznaje?
