Jesteś pracownikiem? Czy wiesz, że istnieje instytucja, która dba o przestrzeganie Twoich praw? To Państwowa Inspekcja Pracy w skrócie PIP. Każdy pracodawca, a zwłaszcza ten, który łamie przepisy prawa pracy musi liczyć się z wizytą inspektorów z Państwowej Inspekcji Pracy, którzy przeprowadzą szczegółową kontrolę. Czym zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy? Jakie zadania i uprawnienia posiada? Czytaj dalej, by dowiedzieć się więcej.
Państwowa Inspekcja Pracy – spis treści:
- Państwowa Inspekcja Pracy – PIP co to i czym się zajmuje?
- Uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy – co kontroluje Państwowa Inspekcja Pracy?
Państwowa Inspekcja Pracy – PIP co to i czym się zajmuje?
Państwowa Inspekcja Pracy zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 r. jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, a w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), a dodatkowo przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.
Państwowa Inspekcja Pracy – czym się zajmuje?
Jak możemy przeczytać w serwisie PIP, misją instytucji jest “skutecznie egzekwowanie przepisów praca pracy poprzez efektywne i ukierunkowane kontrole, a także działania prewencyjne, zmierzające do ograniczenia zagrożeń wypadkowych i poszanowania prawa pracy”.
Czym zajmuje się PIP w praktyce?
Zakres działalności Państwowej Inspekcji Pracy obejmuje przede wszystkim kontrolowanie zakładów pracy, a także nadzorowanie przestrzegania prawa pracy w zakresie:
- przepisów dotyczących stosunku pracy;
- przepisów dotyczących wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy;
- przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
- urlopów;
- czasu pracy;
- zatrudniania młodocianych;
- zatrudniania osób niepełnosprawnych;
- ochrony praw kobiet.
Główny Inspektorat Pracy analizuje także skutki i przyczyny wypadków w pracy (ciężkich, śmiertelnych i zbiorowych).
Komu podlega Państwowa Inspekcja Pracy?
Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi, a nadzór nad nią sprawuje Rada Ochrony Pracy. Z kolei na czele PIP stoi Główny Inspektor Pracy.
Kogo może ukarać Państwowy Inspektor Pracy?
PIP może kontrolować, a więc także i karać następujące podmioty:
- pracodawców, podmioty nie będące pracodawcami, a także inne jednostki organizacyjne, dla których wykonywana jest jakakolwiek praca przez osoby fizyczne, także takie, które posiadają własną działalność gospodarczą;
- podmioty świadczące usługi pośrednictwa pracy, są doradcami personalnymi i zawodowymi, a także świadczą usługi pracy tymczasowej zgodnie z przepisami prawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
- podmioty kierujące inne osoby na różnego rodzaju szkolenia podnoszące umiejętności praktyczne (np. praktyki studenckie, absolwenckie, zawodowe), które nie stanowią zatrudnienia ani pracy zarobkowej.
Uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy – co kontroluje Państwowa Inspekcja Pracy?
Warto zaznaczyć, że podstawą działań PIP są najczęściej skargi pracowników związane z brakiem wynagrodzenia czy też rozwiązaniem umowy o pracę.
Kontrola z Inspekcji Pracy zwykle przeprowadzana jest w siedzibie podmiotu, który jej podlega, a także podległych mu jednostkach lub w miejscach, w których przechowywana jest dokumentacja finansowa i kadrowa. Część czynności kontrolnych może być również prowadzona w siedzibach jednostek organizacyjnych PIP.
Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy prowadzona jest bez zapowiedzi o każdej porze dnia i nocy. Główny Inspektor Pracy nie musi też posiadać przepustki i jest zwolniony z rewizji osobistej.
Państwowa Inspekcja Pracy – co kontroluje?
Zgodnie z art. 23 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, w toku postępowania kontrolnego, Główny Inspektor Pracy ma prawo do:
- wstępu na teren oraz do obiektów i pomieszczeń kontrolowanego podmiotu;
- przeprowadzania oględzin obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy, a także maszyn, urządzeń oraz przebiegu procesów technologicznych;
- żądania pisemnych i ustnych informacji w sprawach objętych kontrolą od podmiotu kontrolowanego oraz wszystkich pracowników lub osób, które są lub były zatrudnione, albo które wykonują lub wykonywały pracę na jego rzecz na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym także osób wykonujących na własny rachunek działalność gospodarczą, a także osób korzystających z usług agencji zatrudnienia;
- wzywania i przesłuchiwania wyżej wymienionych osób w związku z przeprowadzoną kontrolą;
- żądania okazania dokumentów dotyczących budowy, przebudowy lub modernizacji oraz uruchomienia zakładu pracy;
- żądania przedłożenia akt osobowych i wszelkich dokumentów związanych z wykonywaniem pracy przez pracowników lub osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy;
- żądania od pracodawcy delegującego pracownika na terytorium RP dokumentów lub oświadczeń w sprawach delegowania pracowników na terytorium RP lub z terytorium RP;
- zapoznania się z decyzjami wydanymi przez inne organy kontroli;
- utrwalania przebiegu i wyników oględzin za pomocą aparatury i środków służących do utrwalania obrazu lub dźwięku;
- wykonywania niezbędnych odpisów, wyciągów z dokumentów, zestawień i obliczeń;
- sprawdzania tożsamości osób wykonujących pracę lub przebywających na terenie podmiotu kontrolowanego;
- korzystania z pomocy biegłych i specjalistów oraz akredytowanych laboratoriów.
Jeśli Główny Inspektorat Pracy wykryje nieprawidłowości wówczas sporządza tzw. protokół kontrolny zawierający informacje o firmie, daty oraz zakres kontroli, wskazanie naruszeń prawa, a także podpisy inspektora oraz przedstawiciela kontrolowanego podmiotu.
Kontrola PIP – kary
Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo do stosowania środków prawnych przewidzianych ustawą (nawet jeśli kontrolowany podmiot nie podpisze protokołu kontrolnego).
Uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy to między innymi:
- nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie, gdy wskazane uchybienie dotyczy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
- nakazania wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników, lub innych osób wykonujących te prace bądź prowadzących działalność;
- nakazania wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń, gdy ich eksploatacja powoduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi;
- zakazania wykonywania pracy lub prowadzenia działalność w miejscach stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi;
- nakazania ustalenia w określonym terminie, okoliczności i przyczyn wypadku;
- nakazania wykonania badań i pomiarów czynników szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy;
- nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi (nakazy dotyczące wypłat podlegają natychmiastowemu wykonaniu);
- skierowania wystąpienia lub wydania polecenia, w razie stwierdzenia innych naruszeń niż wymienione powyżej, w sprawie ich usunięcia, a także wyciągnięcia konsekwencji w stosunku do osób winnych.
Pamiętaj to ważne! Niewykonanie decyzji grozi wykroczeniem!
Za wykroczenia przeciwko prawom pracownika inspektor pracy może ukarać pracodawcę grzywną w postaci mandatu karnego, którego wysokość waha się od 1000 zł do 2000 zł. Chyba że pracodawca częściej dopuszcza się wykroczeń, wtedy grzywna może wynieść nawet 5000 zł (dwukrotne ukaranie za wykroczenie i popełnienie w ciągu 2 lat od ostatniego ukarania kolejnego takiego wykroczenia).
Sprawdź też:
Wypadek przy pracy – jak wygląda zgłoszenie? Należne świadczenia
Zwolnienie z pracy – co robić? Jakie prawa ma pracownik?
Szybkie CV – jak stworzyć szybkie CV w 5 minut?
Wzory CV
Fluktuacja pracowników – na czym polega i jakie są jej rodzaje?
Świadczenie rehabilitacyjne – Ile wynosi zasiłek rehabilitacyjny?
Zakres obowiązków pracownika – co to? [wzór zakresu obowiązków]
Czy można mieć dwie umowy o pracę jednocześnie?
Szablony CV
Awans zawodowy – czym jest i jak go zdobyć?
Kim jest humanista? Jak poradzić sobie na rynku pracy po kierunku humanistycznym?
Cechy dobrego pracownika – jakie zalety wpisać do CV?
Likwidacja stanowiska pracy – odprawa i okres wypowiedzenia
PPK – co to i czy warto? Jak wygląda rezygnacja z PPK?
Przykładowe CV
List intencyjny – co to jest, jak napisać list intencyjny?
Prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy – co określa Kodeks pracy?
Przychód a dochód – czym się różnią?
Analiza SWOT – analiza SWOT firmy, szanse i zagrożenia
NIP – Ile cyfr? Kto nadaje? Gdzie znaleźć swój NIP?
