Co to jest premia uznaniowa i na jakich zasadach się ją przyznaje?

Wynagrodzenie jest istotnym elementem umowy o pracę, stanowiącym zapłatę za wykonywane przez pracownika obowiązki. Jego wysokość oraz składniki mogą się różnić w zależności od postanowień umowy. Premia uznaniowa, będąca jednym z takich dodatkowych i dobrowolnych składników wynagrodzenia, jest przyznawana przez pracodawcę jako forma docenienia za wysoką jakość pracy lub osiągnięcia. Ma ona na celu motywowanie pracowników do większego zaangażowania i podniesienia efektywności przedsiębiorstwa. Co warto o niej wiedzieć?

Premia uznaniowa – poznaj szczegóły:

• Dodatki do wynagrodzenia
• Premia uznaniowa co to jest?
  • Przykładowe uzasadnienie premii uznaniowej:
• Premia – Kodeks pracy co na to?
  • Premia uznaniowa w umowie o pracę
    • Premia kwartalna, miesięczna czy roczna?
• Za co premia dla pracownika?
  • Zabranie premii uznaniowej – czy to możliwe?
• Premia uznaniowa a regulaminowa
• Premia uznaniowa – wyjaśniamy najważniejsze kwestie
  • Czy premia uznaniowa wchodzi do podstawy chorobowego?
  • Premia uznaniowa a wynagrodzenie urlopowe
  • Czy premia jest ozusowana?
  • Czy premie uznaniowe wlicza się do emerytury?

Dodatki do wynagrodzenia

Jak wspomnieliśmy wyżej – Twoje wynagrodzenie może składać się z różnych składników (obowiązkowych i nieobowiązkowych). Do obowiązkowych elementów należą:

• wynagrodzenie zasadnicze;
• wynagrodzenie za dyżury;
• wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy;
• dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych oraz w niedziele i święta;
• wynagrodzenie za pracę w nocy.

Wśród nieobowiązkowych składników, które pracodawca przyznaje dobrowolnie znajdują się:

• premia uznaniowa;
• premia regulaminowa;
• dodatek funkcyjny.

Premia uznaniowa co to jest?

Premia uznaniowa jest formą nagrody finansowej, której wysokość i przyznawanie zależy wyłącznie od decyzji pracodawcy. Zazwyczaj otrzymują ją pracownicy, którzy wyróżniają się na tle innych, np. poprzez osiągnięcie wyjątkowych rezultatów, wykazanie się własną inicjatywą czy wypełnianie swoich codziennych obowiązków na zadowalającym poziomie.

Premia uznaniowa może być przyznana zarówno pojedynczemu pracownikowi, jak i całej grupie. Jednakże, jeśli pracownik otrzyma taką premię, pracodawca powinien mu wyjaśnić, dlaczego właśnie on został wybrany i jaka jest wysokość tego dodatkowego wynagrodzenia.

Przykładowe uzasadnienie premii uznaniowej:

Warszawa, 4 września 2024 r.

Anna Kowalska
Specjalista ds. Marketingu

PRZYZNANIE PREMII UZNANIOWEJ

Z przyjemnością informuję, że otrzymała Pani premię uznaniową w wysokości 3000 zł brutto za szczególne zaangażowanie w realizację kampanii marketingowych oraz osiągnięcie wyjątkowo dobrych wyników w promocji marki na rynku międzynarodowym. Premia ta jest wyrazem uznania za Pani profesjonalizm oraz wkład w rozwój firmy.

Nagroda zostanie wypłacona wraz z wynagrodzeniem za miesiąc wrzesień 2024 roku.

Kopia niniejszego pisma zostanie dołączona do Pani akt osobowych, zgodnie z wymogiem art. 105 Kodeksu pracy.

Łączę wyrazy szacunku,
Jan Nowak
Dyrektor ds. Marketingu
(odręczny podpis)

Pracodawca ma pełną dowolność w przyznawaniu premii uznaniowych, dlatego jako pracownik co do zasady nie możesz rościć sobie do niej praw – choć i od tej reguły istnieją pewne wyjątki. Jeśli zauważalnie doszło do naruszenia zasad równego traktowania np. pewnej grupie osób przyznano premie z wyłączeniem jednego pracownika pomimo takiej samej efektywności – można dochodzić przyznania takiej gratyfikacji finansowej. Druga sytuacja to taka, w której premia uznaniowa zostanie Ci przyznana, ale nie wypłacona.

Premia – Kodeks pracy co na to?

Kodeks pracy nie definiuje premii uznaniowej, a więc nie znajdziesz w nim żadnych informacji ani na temat wysokości takiego świadczenia, ani zasad jego przyznawania, choć widnieją przepisy, które pośrednio się do niej odnoszą:

Art. 105. Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika.

Art. 18. § 1. Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.

Skąd w takim razie masz wiedzieć, czy przysługuje Ci premia?

Premia uznaniowa w umowie o pracę

Najczęściej to właśnie w indywidualnej umowie o pracę znajdziesz zapis o możliwości przyznania premii uznaniowej przez pracodawcę. Zazwyczaj ma on krótką formę np. “Pracownik może otrzymać premię uznaniową zgodnie z decyzją pracodawcy”. W Twojej umowie brak takiej wzmianki? Nie zawsze oznacza to brak szans na gratyfikację – pracodawca może na piśmie poinformować Cię o możliwości jej uzyskania.

W większych firmach często obowiązuje regulamin wynagradzania, który szczegółowo określa zasady przyznawania różnych składników wynagrodzenia np. kryteria, które pracodawca bierze pod uwagę przy przyznawaniu premii, choć nie są one wiążące. 

Inną kwestią jest własna polityka kadrowa firmy, w której to opisane są zasady zatrudniania, w tym kwestie wynagradzania i premiowania.

Premia kwartalna, miesięczna czy roczna?

W wyżej wymienionych dokumentach można określić zasady oraz częstotliwość wypłacania premii uznaniowych np. ustalić, czy jest to premia roczna, kwartalna czy miesięczna. Należy przy tym pamiętać, że jest to całkowicie dobrowolne świadczenie zależne od woli pracodawcy, co oznacza, że raczej nie powinno się wyznaczać żadnych konkretnych przesłanek, których spełnienie umożliwi pracownikowi późniejsze roszczenia o jego wypłatę.

Za co premia dla pracownika?

Premia uznaniowa to rodzaj nagrody, którą pracodawca może przyznać pracownikowi za jego starania i osiągnięcia. Nie ma tu sztywnych reguł – wszystko zależy od decyzji szefa. W przeciwieństwie do premii regulaminowej, której wysokość jest określona w regulaminie, premia uznaniowa jest bardziej elastyczna i może być przyznawana za:

• przekroczenie celów sprzedażowych;
• ukończenie ważnego projektu przed terminem;
• opracowanie innowacyjnego rozwiązania;
• zwiększenie efektywności pracy;
• wykazanie się inicjatywą;
• gotowość do podejmowania nowych wyzwań;
• udział w ważnym szkoleniu;
• reprezentowanie firmy na zewnątrz;
• jubileusz pracy.

Zabranie premii uznaniowej – czy to możliwe?

Choć brzmi to paradoksalnie w stosunku do słowa “uznaniowa”, które sugeruje pewną stałość, to właśnie charakter tej premii sprawia, że pracodawca ma dużą swobodę w jej przyznawaniu. Premia uznaniowa jest fakultatywnym składnikiem wynagrodzenia, co oznacza, że jej przyznanie zależy od decyzji pracodawcy. W związku z tym pracodawca ma prawo zarówno przyznać, jak i zrezygnować z jej wypłacenia, jeśli uzna, że pracownik nie spełnił kryteriów uzasadniających taką premię. 

Premia uznaniowa a regulaminowa

Premia uznaniowa – wyjaśniamy najważniejsze kwestie

Czy premia uznaniowa wchodzi do podstawy chorobowego?

Premia uznaniowa a zasiłek chorobowy mogą budzić pewne wątpliwości, ponieważ zasady ich uwzględniania są dość złożone. Aby to wyjaśnić:

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego oblicza się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia pracownika z ostatnich 12 miesięcy przed chorobą. Wynagrodzenie to obejmuje składniki, które są stałe i regularne, a premia uznaniowa, jako nieobowiązkowy składnik wynagrodzenia, nie zawsze jest uwzględniana w tej podstawie.

Jeżeli premia uznaniowa jest wypłacana także w okresie, w którym pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim (czyli pracownik nie traci prawa do jej otrzymania podczas pobierania zasiłku chorobowego), wówczas nie wlicza się jej do podstawy wymiaru zasiłku. Wynika to z faktu, że pracownik otrzymuje ją niezależnie od tego, czy przebywa na zwolnieniu, czy pracuje.

Z kolei, jeśli pracownik traci prawo do premii uznaniowej podczas zwolnienia lekarskiego, to może ona zostać uwzględniona przy obliczaniu podstawy zasiłku chorobowego. Wówczas traktuje się ją jako element wynagrodzenia, który wpływa na średnie wynagrodzenie w okresie poprzedzającym chorobę.

Ostatecznie to, czy premia uznaniowa zostanie wypłacona podczas choroby, zależy od regulaminu wynagrodzeń w firmie oraz zasad przyznawania premii. Regulamin ten może określać, czy pracownik zachowuje prawo do premii w okresie nieobecności spowodowanej chorobą.

Premia uznaniowa a wynagrodzenie urlopowe

Ponieważ premia uznaniowa jest wypłacana sporadycznie i nie jest gwarantowana, nie wchodzi ona do obliczeń związanych z urlopem – zarówno przy wyliczaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, jak i wynagrodzenia za czas urlopu.

Czy premia jest ozusowana?

Premia uznaniowa jest traktowana jak zwykłe wynagrodzenie. Pracodawca musi odliczyć od niej zarówno podatek dochodowy, jak i naliczyć składki ZUS. Z tego powodu kwota, którą ostatecznie otrzymasz na rękę, będzie mniejsza niż początkowa kwota premii.

Czy premie uznaniowe wlicza się do emerytury?

Wiele osób zastanawia się, czy premie uznaniowe mają znaczenie dla wysokości emerytury. Odpowiedź jest twierdząca. Skoro od premii odprowadza się składki ZUS, to oznacza, że każda taka premia zwiększa podstawę wymiaru przyszłego świadczenia emerytalnego. Im więcej premii otrzymamy w ciągu życia zawodowego, tym wyższa może być nasza emerytura.

Zobacz więcej naszych artykułów:

Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Walka z dyskryminacją w pracy: przyczyny, skutki i strategie przeciwdziałania nierównościom
Kierunek lekarski – jak wygląda? Ile trwa? Prawdziwe wyzwanie dla ambitnych
Jak wyglądają targi pracy? Jak się przygotować?
Piramida finansowa co to? Jak działają piramidy finansowe?
Praca Dania – jak wygląda życie i praca w Danii?
Zarządzanie czasem – jak ważna jest dobra organizacja pracy?
CV farmaceuty: wzór i praktyczne wskazówki – stwórz profesjonalne CV i list motywacyjny farmaceuta
Praca w bibliotece – jak zostać bibliotekarzem? Ile wynoszą zarobki bibliotekarzy?
Digital marketing  – co to? Co warto wiedzieć o marketingu cyfrowym?
Barman – jak zostać barmanem? Na czym polega praca barmana?
Jak napisać CV i list motywacyjny mechanika samochodowego? Sprawdzone porady
Korpomowa, czyli jak wygląda język korporacyjny?
Wypadek przy pracy – jak wygląda zgłoszenie? Należne świadczenia