Choć tak zwana “siesta”, czyli długa przerwa obiadowa trwająca nawet 3 godziny kojarzy się głównie z Hiszpanią, to polski Kodeks pracy umożliwia wprowadzenie, nawet 5-godzinnej przerwy w ciągu dnia. Jest to tzw. przerywany czas pracy, w którym pracownik zajmuje się swoimi zadaniami przez np. 3 godziny, przerywa je na kilka godzin i ponownie wraca na swoje stanowisko. Jak to możliwe? Kiedy można wprowadzić przerywany system czasu pracy? Czy w każdej firmie się sprawdzi?
To również Cię zainteresuje: Elastyczny czas pracy – jakie ma zalety? Czy w każdej pracy się sprawdzi?
Przerywany czas pracy – dowiedz się:
Przerywany czas pracy – co to?
System podstawowy, równoważny, w ruchu ciągłym, zadaniowy, skróconego tygodnia pracy, pracy zadaniowej oraz system, przerywanego czasu pracy – właśnie takie formy organizacji czasu pracy znajdziesz w Kodeksie pracy. Powinny one zostać ustalone w układzie zbiorowym, regulaminie lub w obwieszczeniu (jeśli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym bądź nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy).
Przerywany czas pracy polega na wprowadzeniu ustalonego harmonogramu pracy, który przewiduje maksymalnie jedną przerwę w ciągu dnia, trwającą nie więcej niż 5 godzin. Czas tej przerwy nie jest wliczany do czasu pracy, jednak pracownik ma prawo do wynagrodzenia za nią wynoszącego połowę stawki za czas przestoju.
System przerywanego czasu pracy umożliwia podział czasu pracy na poszczególne części w ciągu doby. Wprowadzenie takiego systemu jest możliwe jedynie wówczas, gdy jest on uzasadniony specyfiką wykonywanej pracy. Dotyczy to sytuacji, w których zapotrzebowanie na pracę jest zmienne w ciągu dnia.
System przerywanego czasu pracy w praktyce – przykład:
Pracodawca wprowadził system przerywanego czasu pracy, ustalając harmonogram, zgodnie z którym praca odbywa się od poniedziałku do soboty, w godzinach od 7:00 do 11:00 oraz od 13:00 do 17:00. Przerwa na odpoczynek trwa od 11:00 do 13:00 i wynosi 2 godziny, po czym pracownicy wracają do swoich obowiązków.
Przerywany czas pracy nie może być improwizacją. To system, który wymaga wcześniejszego zaplanowania i ustalenia konkretnych godzin pracy oraz przerw. Nie można go stosować w sposób spontaniczny, wysyłając pracownika do domu, a potem z powrotem do pracy. Pracownik musi z góry wiedzieć, że danego dnia będzie pracował właśnie w taki sposób.
Na czym polega zadaniowy czas pracy? Wady i zalety takiego systemu – sprawdź!
Art. 139 Kodeksu pracy wskazuje, że:
Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system przerywanego czasu pracy według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż 5 godzin. Przerwy nie wlicza się do czasu pracy, jednakże za czas tej przerwy pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju
Przerywany czas pracy może być zastosowany, jeżeli wynika to z charakteru wykonywanej pracy lub sposobu jej organizacji. Ocena zasadności wprowadzenia takiego systemu należy do pracodawcy, co pozwala dostosować organizację pracy do indywidualnych potrzeb firmy, zwłaszcza w przypadku zmiennego zapotrzebowania na pracę w ciągu doby.
Jak powinna wyglądać praca w systemie przerywanego czasu pracy?
Pracodawca może ustalać różne długości przerw w poszczególnych dniach pracy, pod warunkiem że żadna z nich nie przekracza 5 godzin. Przerwy w pracy mogą być krótsze, na przykład trwać 4 godziny i 30 minut. Co więcej, przepisy nie określają minimalnego czasu trwania przerwy, co oznacza, że może ona wynosić nawet 15 lub 30 minut. Pracodawcy nie muszą zaokrąglać przerw do pełnych godzin, choć ułatwia to późniejsze obliczanie wynagrodzeń.
Podczas przerwy pracodawca nie ma prawa wymagać, aby pracownik pozostawał w miejscu pracy, chociaż wypłaca wynagrodzenie za ten czas. Dlaczego tak jest? Wynagrodzenie stanowi bowiem formę rekompensaty za podzielenie dnia pracy, co może wiązać się z koniecznością kilkukrotnego dojazdu do firmy. Pracownik może wykorzystać ten czas dowolnie, a jeśli zdecydowałby się pracować w trakcie przerwy, ta praca musiałaby być rozliczona jako godziny nadliczbowe.
Przerwa trwająca maksymalnie 5 godzin przysługuje pracownikowi bez względu na wymiar jego czasu pracy. Nawet osoby zatrudnione na część etatu (np. praca na pół etatu) mogą być objęte systemem przerywanego czasu pracy. Może to oznaczać sytuację, w której pracownik wykonuje swoje obowiązki od 8:00 do 10:00, a następnie od 15:00 do 17:00, z długą przerwą między tymi godzinami.
Przerwy od pracy przewidziane w Kodeksie pracy:
Zgodnie z art. 134 Kodeksu pracy:
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:
- wynosi co najmniej 6 godzin – pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut
- jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut
- jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
Przy czym należy pamiętać, że niezależnie od systemu czasu pracy, pracownikom zatrudnionym co najmniej 6 godzin dziennie przysługuje 15-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy i wynagradzana. Pracodawca ma możliwość wydłużenia tej przerwy, a czas ten również podlega wynagrodzeniu.
Przerywany czas pracy – jakie przerwy przysługują?
W systemie przerywanego czasu pracy pracownik może pracować maksymalnie 8 godzin dziennie, z przerwą trwającą do 5 godzin. Wynika to z prawa pracownika do co najmniej 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego (8 godzin pracy + 5 godzin przerwy + 11 godzin odpoczynku = 24 godziny).
Mimo że przerwa w pracy wynosi maksymalnie 5 godzin i nie jest wliczana do czasu pracy, pracownik wykonuje łącznie 8 godzin pracy. W związku z tym, ponieważ pracownik przepracowuje więcej niż 6 godzin dziennie, przysługuje mu dodatkowo 15-minutowa przerwa, która jest wliczana do czasu pracy.
Innymi słowy, oprócz dłuższej przerwy wynikającej z systemu przerywanego czasu pracy, pracownikowi przysługuje także krótka przerwa, zgodnie z ogólnymi zasadami Kodeksu pracy.
System przerywanego czasu pracy – kiedy nie można go wprowadzić?
W systemie przerywanego czasu pracy nie mogą pracować:
- kobiety będące w ciąży,
- pracownicy opiekujący się dziećmi poniżej 4. roku życia, chyba że wyrażą na to zgodę,
- pracownicy odpowiedzialni za nadzór nad urządzeniami,
- pracownicy pełniący obowiązki wymagające bycia w stałej gotowości do pracy,
- osoby zajmujące się ochroną mienia lub bezpieczeństwem ludzi,
- członkowie zakładowej straży pożarnej oraz zakładowych służb ratowniczych.
Dodatkowo system przerywanego czasu pracy nie może być stosowany wobec pracowników objętych równoważnym czasem pracy, skróconym tygodniem pracy, pracą weekendową, ani przy pracy w ruchu ciągłym.
Przerywany system pracy – przykłady:
W przedsiębiorstwach, które charakteryzują się zwiększonym natężeniem pracy w określonych porach dnia, podczas, gdy w pozostałych godzinach zapotrzebowanie na pracę jest znacznie mniejsze, przerywany system czasu pracy sprawdza się doskonale. Pozwala on na maksymalne wykorzystanie potencjału pracownika, a jednocześnie na odpoczynek lub wykonanie innych zadań w mniej intensywnych porach dnia. Na przykład, w restauracjach jest więcej klientów podczas posiłków, a mniej między nimi. Podobnie w transporcie – najwięcej pracy jest podczas załadunków i rozładunków.
Przerywany czas pracy kierowcy
Zastosowanie przerywanego czasu pracy w transporcie zapewnia dużą elastyczność w organizacji pracy kierowców. Możliwość planowania długich przerw, dostosowanych do zmiennego natężenia ruchu, zwłaszcza w komunikacji miejskiej, pozwala na optymalne wykorzystanie potencjału kadrowego.
Zobacz, jak napisać CV dla kierowcy!
Przerywany czas pracy nauczyciela
Ponieważ Karta Nauczyciela nie zawiera regulacji dotyczących systemów pracy nauczycieli, można w tym obszarze zastosować przepisy Kodeksu pracy. System przerywanego czasu pracy dla nauczycieli o mniejszej licznie godzin tygodniowo lub tych, którzy prowadzą specjalistyczne zajęcia, przekłada się na większą elastyczność. Taka przerwa w takcie dnia może być przydatna do przygotowania się do zajęć, sprawdzania prac uczniów czy organizowania innych obowiązków lub po prostu może zostać wykorzystana jako czas na odpoczynek.
Napisz profesjonalne CV dla nauczyciela!
Nasze pozostałe artykuły to również duża dawka wiedzy:
Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Jak napisać podanie o pracę?
Umowa na zastępstwo – jak długo można kogoś zastępować?
Podatek do 26 roku życia: Co warto wiedzieć o ulgach, zwolnieniach i obowiązkach podatkowych młodych dorosłych
Prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy – co określa Kodeks pracy?
Okres ochronny przed emeryturą – ile lat przed emeryturą jest okres ochronny?
Urlop siła wyższa – kiedy przysługuje urlop z powodu siły wyższej?
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) – czym się zajmuje?
Dodatek za godziny nocne – ile wynosi dodatek za pracę w nocy? Jak liczyć godziny nocne?
Nagroda jubileuszowa – komu i kiedy przysługuje?
Czy można mieć dwie umowy o pracę jednocześnie?
FGŚP, czyli Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 2024 – co to? Kto opłaca?
Praca w warunkach szkodliwych – jakie zawody są uważane za szkodliwe?
