rodzaje urlopów

Urlop jest nieodłącznym przywilejem, który przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Polskie prawo uwzględnia różne rodzaje urlopów, a każdy z nich został uregulowany ścisłymi przepisami. Łącznie występuje aż 12 różnych typów urlopów i dni wolnych od pracy. Czy wiedziałeś o nich wszystkich? Poznaj wymiar, zasady przyznawania i warunki, na jakich mogą być realizowane urlopy pracownicze.

Rodzaje urlopów – spis treści:

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i korzystaj z naszego kreatora CV!

Stwórz CV

Jakie są rodzaje urlopów pracowniczych?

Przede wszystkim urlop pozwala pracownikowi na regenerację i odpoczynek od codziennych obowiązków. Ale życiowe sytuacje są różne, dlatego urlopy mają też wiele innych zastosowań. Poza urlopem wypoczynkowym, wyróżnia się dni wolne na załatwienie spraw urzędowych czy ważne wyjazdy, urlopy okolicznościowe umożliwiające uczestnictwo w uroczystościach rodzinnych, a także usprawiedliwione nieobecności związane z narodzinami lub opieką nad dzieckiem. W zależności o potrzeb, możesz ubiegać się o następujące urlopy.

Urlop – rodzaje:

  • Urlop wypoczynkowy;
  • urlop okolicznościowy;
  • urlop na żądanie;
  • urlop bezpłatny;
  • opieka na dziecko;
  • urlop szkoleniowy;
  • urlop macierzyński;
  • urlop tacierzyński;
  • urlop ojcowski;
  • urlop wychowawczy;
  • urlop rodzicielski;
  • urlop na poszukiwanie pracy.
urlopy rodzaje

Urlop wypoczynkowy – Kodeks pracy

Najbardziej znanym rodzajem, jest urlop wypoczynkowy. Z założenia jest to czas przeznaczony na regenerację i odpoczynek, dlatego w trakcie takiego wypoczynku nie możesz wykonywac czynnosci zawodowych, ani też pracy na rzecz innego podmiotu. Urlop wypoczynkowy zwykle planowany jest z dużym wyprzedzeniem, a jego długość zależy od stażu pracy:

  • 20 dni – osoby pracujące poniżej 10 lat;
  • 26 dni – osoby pracujące powyżej 10 lat.

Kodeks pracy – urlop wypoczynkowy:

Kwestia urlopu wypoczynkowego została uregulowana w art. 152. Kodeksu pracy: 

§ 1. Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, zwanego dalej „urlopem”.
§ 2. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu.

Kwestia podziału przysługującego urlopu jest natomiast indywidualna. Ważne, aby przynajmniej jedna jego część wynosiła 14 dni kalendarzowych.

Pobierz gotowy wzór wniosku tutaj: Wniosek o urlop wypoczynkowy

Jakie są rodzaje urlopu okolicznościowego?

Urlop okolicznościowy odnosi się do ważnych wydarzeń i uroczystości rodzinnych pracownika. Najczęściej trwa 1 lub 2 dni i jest całkowicie odpłatny, ale wiąże się z dodatkowymi formalnościami. Podanie o urlop okolicznościowy musi zostać złożone odpowiednio wcześniej i zawierać dokumentację potwierdzającą np. akt zgonu. W jakich sytuacjach można ubiegać się o dni wolne?

prawo pracy urlop
  • Własny ślub – 2 dni;
  • ślub dziecka – 1 dzień;
  • narodziny dziecka – 2 dni;
  • śmierć i pogrzeb dziecka – 2 dni;
  • śmierć i pogrzeb męża/żony – 2 dni;
  • śmierć i pogrzeb matki/ojca – 2 dni;
  • śmierć i pogrzeb macochy/ojczyma – 2 dni;
  • śmierć i pogrzeb babci/ dziadka – 1 dzień;
  • śmierć i pogrzeb teścia/teściowej – 1 dzień;
  • śmierć i pogrzeb innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką – 1 dzień.

Urlop na żądanie

Urlopu na żądanie nie planuje się z wyprzedzeniem – przysługuje pracownikowi w sytuacji nieoczekiwanych zdarzeń losowych. Są to 4 dni, które można wykorzystać jednorazowo lub pojedynczo w dowolnych odstępach czasowych. Co ważne, urlop na żądanie jest całkowicie płatny, ale należy do puli urlopu wypoczynkowego. Każdy wykorzystany dzień na żądanie zmniejszy więc wymiar Twojego urlopu wypoczynkowego. 

Urlop na żądanie musi być zgłoszony najpóźniej rano, w dniu, kiedy nie stawisz się na swoim stanowisku, a pracodawca nie powinien odrzucić Twojej prośby. Możesz to zrobić telefonicznie, smsowo lub mailowo.

Urlop bezpłatny

Urlop bezpłatny można uznać za specyficzną formę przerwania stosunku pracy – nie przysługuje za niego wynagrodzenie, a okres ten nie wlicza się do stażu pracy. Pracownik zachowuje jednak część zawieszonych praw i obowiązków, a po powrocie należy mu się to samo stanowisko i niezmienione warunki zatrudnienia. Jest to urlop dobrowolny przydzielany wyłącznie na wniosek o urlop bezpłatny pracownika i za zgodą pracodawcy.

Wygeneruj CV!

cv kosmetyczka

Stwórz CV!

Skonfiguruj CV!

Przykładowe CV kelnerki

Opieka na dziecko

Kwestię opieki nad dzieckiem i przysługujących w tym celu dniach wolnych reguluje Kodeks pracy. Zgodnie z art. 188: § 1. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Składając pierwszy wniosek o udzielenie tego urlopu jesteś zobowiązany zadeklarować, czy będziesz z niego korzystać w dniach, czy w godzinach. Co ważne, opieka nad dzieckiem nie pomniejsza puli urlopu wypoczynkowego – to dodatkowe dwa dni.

kodeks pracy urlop

Kodeks pracy – urlopy szkoleniowe

Pracownikowi, który podnosi swoje kwalifikacje zawodowe z własnej inicjatywy za zgodą pracodawcy lub z inicjatywy pracodawcy – przysługuje urlop szkoleniowy. Przy czym, według art. 103 Kodeksu pracy, jako podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika. W tym czasie zachowujesz prawo do wynagrodzenia, nie wpływa to również na wymiar Twojego urlopu wypoczynkowego.

Kodeks pracy – urlop macierzyński

Przysługujący każdej kobiecie urlop macierzyński to czas na regenerację po porodzie i opiekę nad noworodkiem. Jego długość wynosi 20 tygodni, z czego musisz wykorzystać 14, a pozostałe 6 możesz przekazać ojcu dziecka. 

W zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. długość macierzyńskiego może być różna:

  • 1 dziecko – 20 tygodni;
  • 2 dzieci – 31 tygodni;
  • 3 dzieci – 33 tygodnie;
  • 4 dzieci – 35 tygodni;
  • 5 i więcej dzieci – 37 tygodni.

Każdej kobiecie przebywającej na urlopie macierzyńskim, przysługuje zasiłek macierzyński:

  • 100 proc. przeciętnego miesięcznego otrzymywanego w ciągu ostatnich 12 miesięcy;
  • 80 proc. miesięcznego wynagrodzenia, jeśli kobieta zdecyduje się na skorzystanie z urlopu rodzicielskiego zaraz po urlopie macierzyńskim.

Stwórz też profesjonalny wniosek o urlop macierzyński

Urlop tacierzyński

Urlop tacierzyński to potoczna nazwa, którą określa się część urlopu macierzyńskiego, której zrzeka się matka na rzecz ojca dziecka. Urlop tacierzyński trwa 6 tygodni i jest całkowicie płatny, co więcej, nie możesz w tym czasie zostać zwolniony z pracy, chyba że firma ogłosi upadłość.

rodzaje urlopu

Urlop ojcowski

Urlop ojcowski przysługuje w wymiarze 2 tygodni i jest całkowicie płatny. Według Kodeksu pracy może zostać wykorzystany jednorazowo lub nie więcej niż w dwóch częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Urlop ojcowski udzielany jest na pisemny wniosek pracownika.

Zobacz: jak napisać wniosek o urlop ojcowski. 

Urlop wychowawczy

Urlop wychowawczy ma umożliwić pracownikowi sprawowanie opieki nad dzieckiem (do 6. roku życia). Jego wymiar to maksymalnie 3 lata, przy czym jeden z rodziców ma prawo do 35 miesięcy, a drugi rodzic powinien wykorzystać co najmniej miesiąc. Urlop wychowawczy może zostać przydzielony w częściach (nie więcej niż w pięciu).

Wniosek o urlop wychowawczy – pobierz gotowy wzór

Urlop rodzicielski

Każda ubezpieczona osoba nabywa prawo do urlopu rodzicielskiego, którego wymiar jest różny w zależności od liczny urodzonych dzieci przy jednym porodzie:

  • jedno dziecko – 32 tygodnie;
  • więcej niż jedno dziecko – 34 tygodnie.

Pamiętaj, że aby skorzystać z takiego urlopu, musisz złożyć odpowiedni wniosek – najlepiej do 21 dni po porodzie. 

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i korzystaj z naszego kreatora CV!

Stwórz CV

Urlop na poszukiwanie pracy

Jeśli pracodawca wypowie Ci umowę o pracę, zachowując przy tym co najmniej dwutygodniowy okres wypowiedzenia – pracownikowi przysługuje płatne zwolnienie na poszukiwanie pracy. Zgodnie z art. 37 Kodeksu pracy: 

§ 1. W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
§ 2. Wymiar zwolnienia wynosi:

  • 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia;
  • 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1.

Szukasz więcej sprawdzonych informacji? Sprawdź:

Dlaczego nie mogę znaleźć pracy? Co robić, aby zwiększyć swoje szanse na zatrudnienie?
Zwolnienie dyscyplinarne – za co można zwolnić dyscyplinarnie? Skutki zwolnienia dyscyplinarnego
Bon turystyczny – do kiedy jest ważny? Jak aktywować bon turystyczny?
Jak negocjować podwyżkę i wynagrodzenie?
Emerytury stażowe – kiedy emerytury stażowe wejdą w życie? Zobacz najnowsze informacje o emeryturach stażowych
Wypalenie zawodowe – czy można otrzymać zwolnienie na wypalenie zawodowe? Jakie są najczęstsze objawy wypalenia zawodowego?
Wypłata wynagrodzenia – na konto czy do ręki? Co jeśli na koncie brak wypłaty?
Kosiniakowe – co przysługuje kobiecie w ciąży bez pracy? + wzór wniosku