Czy wiesz, że w niektórych zawodach staż pracy może być wart więcej niż dyplom prestiżowej uczelni? Choć brzmi to zaskakująco, to właśnie lata przepracowane w danej instytucji lub zawodzie mogą realnie zwiększyć Twoją pensję – i to co miesiąc. Mowa o dodatku stażowym, znanym też jako dodatek za wysługę lat. To forma docenienia lojalności i doświadczenia zawodowego, która od lat funkcjonuje przede wszystkim w sektorze publicznym – w urzędach, szkołach czy instytucjach państwowych. Dowiedz się, na jakich zasadach przyznawany jest dodatek stażowy, kto może na niego liczyć i ile wynosi!
Zobacz też: Termin wypłaty wynagrodzenia w budżetówce i nie tylko – sprawdź!
Dodatek stażowy – z tego artykułu dowiesz się:
Co to jest dodatek stażowy?
Dodatek stażowy, nazywany też dodatkiem za wysługę lat, to coś w rodzaju premii za wytrwałość i lojalność wobec pracodawcy. To świadczenie pieniężne, które co miesiąc trafia na konto wielu pracowników zatrudnionych w sektorze publicznym – od nauczycieli, przez urzędników, aż po pracowników instytucji państwowych. Co ciekawe, w niektórych zawodach wysokość tego dodatku może przekroczyć 20 proc. pensji zasadniczej – a to już odczuwalna różnica w budżecie domowym.
Dodatek za wysługę lat w budżetówce przysługuje po przepracowaniu określonego czasu w danym zakładzie pracy – często już po 5 latach można zauważyć pierwsze efekty. Stanowi on formę podziękowania za długoletnią współpracę i zaangażowanie. Warto jednak zaznaczyć, że nie należy go mylić z pojęciem “stażu pracy” w rozumieniu Kodeksu pracy – tutaj nie liczą się np. okresy nauki, które w przypadku urlopu wypoczynkowego mają znaczenie. Dodatek za wysługę lat opiera się przede wszystkim na realnym zatrudnieniu.
Chociaż prawo do dodatku stażowego przysługuje bezwzględnie jedynie pracownikom sfery budżetowej, nic nie stoi na przeszkodzie, by pracodawcy prywatni wprowadzili taki bonus u siebie. Dodatek stażowy w prywatnej firmie musi jednak wynikać z przepisów wewnętrznych, ponieważ – inaczej niż w urzędach – nie jest to dla nich obowiązek, lecz dobra wola. Coraz więcej nowoczesnych pracodawców decyduje się na takie rozwiązanie, widząc w nim sposób na zatrzymanie doświadczonych pracowników na dłużej.
To też Cię zainteresuje: Trzynastka – ile wynosi 13 pensja w budżetówce?
Dodatek stażowy – Kodeks pracy
Kodeks pracy nie zawiera zapisów, które wprost regulowałyby dodatek stażowy. Oznacza to, że w przepisach ogólnych prawa pracy nie znajdziesz definicji tego świadczenia ani szczegółowych zasad jego naliczania.
Mimo to dodatek za wysługę lat w budżetówce funkcjonuje w praktyce – i to bardzo szeroko. Jego zasady określane są w szczególnych przepisach branżowych lub zakładowych, takich jak:
- ustawy o pracownikach samorządowych,
- Karta Nauczyciela,
- ustawa o służbie cywilnej,
- regulaminy wynagradzania w danej instytucji,
- układy zbiorowe pracy.
Dla pracowników sfery budżetowej (np. nauczycieli, urzędników, pracowników służby zdrowia) dodatek stażowy wynika bezpośrednio z przepisów szczególnych, co oznacza, że pracodawca ma obowiązek go wypłacać, po spełnieniu odpowiednich warunków. W sektorze prywatnym natomiast, jak pisaliśmy wyżej, dodatek ten może, ale nie musi być przyznawany. Jeśli pracodawca chce wprowadzić taki benefit pracowniczy, musi to jasno określić w przepisach wewnętrznych.
Komu przysługuje dodatek stażowy?
Choć dodatek za wysługę lat nie jest dla wszystkich, to liczba zawodów, które mogą z niego korzystać, jest naprawdę imponująca. Można powiedzieć, że to forma “nagrody lojalnościowej” zarezerwowana przede wszystkim dla tych, którzy działają na rzecz państwa i społeczeństwa.
Wśród uprawnionych znajdują się m.in. nauczyciele, urzędnicy, pracownicy sądów i prokuratur, żołnierze zawodowi, policjanci, strażacy, pracownicy MOPS-ów i strażnicy miejscy. Innymi słowy – ci, którzy dbają o bezpieczeństwo, edukację, sprawiedliwość i pomoc społeczną.
Co ciekawe, moment nabycia prawa do dodatku stażowego różni się w zależności od grupy zawodowej. Przykładowo:
- policjanci otrzymują go już po 2 latach służby,
- nauczyciele – po 4 latach pracy w szkole,
- pracownicy samorządowi – po 5 latach zatrudnienia.
Ile wynosi stażowe? Jak obliczyć dodatek stażowy?
Wysokość dodatku stażowego to nie stała kwota, lecz procent od Twojego wynagrodzenia zasadniczego – a konkretnie od pensji wynikającej z umowy o pracę (bez dodatków, premii czy nagród). To oznacza, że im wyższe Twoje podstawowe wynagrodzenie, tym więcej zyskujesz dzięki dodatkowemu procentowi za staż pracy. Ile zatem wynosi dodatek stażowy? Zasady są różne dla różnych zawodów – wszystko zależy od grupy, do której należysz.
Na przykład nauczyciel otrzymuje 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, zaczynając od 4. roku zatrudnienia. Co ciekawe, jeśli pracuje w dwóch różnych szkołach – może pobierać dwa osobne dodatki, niezależnie od siebie.
Dla pracowników samorządowych sprawa wygląda nieco inaczej. Po 5 latach pracy przysługuje im 5 proc. dodatku, a potem rocznie wzrasta o 1 proc. aż osiągnie maksymalny pułap 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
Sytuacja policjantów, także jest inna. Już po dwóch latach służby mają prawo do dodatku w wysokości 2 proc. uposażenia, które rośnie o 1 proc. rocznie do poziomu 20 proc., a następnie zwiększa się wolniej – o 0.5 proc. rocznie, aż do maksymalnie 25 proc. Dla funkcjonariuszy z wieloletnim stażem może to być więc naprawdę znaczący dodatek.
Ile wynosi stażowe w sektorze prywatnym?
W sektorze prywatnym nie obowiązują sztywne zasady. Pracodawca może, ale nie musi wprowadzić dodatek stażowy – a jeśli się na to zdecyduje, sam ustala, kiedy i w jakiej wysokości będzie on wypłacany. Wystarczy, by warunki były jasno określone w regulaminie wynagradzania lub umowie o pracę.
Wysługa lat pracy – jak liczyć?
Zastanawiasz się, jak obliczyć staż pracy do wynagrodzenia? To dobre pytanie, bo choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że chodzi „po prostu” o liczbę lat spędzonych u jednego pracodawcy, rzeczywistość jest bardziej złożona – i różni się w zależności od branży oraz rodzaju instytucji, w której jesteś zatrudniony.
Przede wszystkim liczy się wysługa lat pracy, ale nie tylko z aktualnego miejsca zatrudnienia, a wysługa lat w kilku zakładach pracy. W skrócie uwzględnia się wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia, o ile miały charakter umowy o pracę. Przykładowo, nauczyciel przechodzący z jednej szkoły do drugiej nie zaczyna liczenia od zera – wcześniejszy staż pracy również się liczy.
Również przerwy w zatrudnieniu mogą mieć znaczenie. W niektórych grupach zawodowych ciągłość zatrudnienia nie jest wymagana – liczy się ogólny staż w zawodzie, a nie „luki” w CV. W innych przypadkach (np. w służbach mundurowych) obowiązują bardziej rygorystyczne zasady.
Najlepiej więc zapoznać się z konkretnymi przepisami obowiązującymi w Twoim miejscu pracy, ponieważ zasady obliczania wysługi lat mogą się różnić w zależności od sektora i stanowiska.
Wysługa lat od brutto czy netto?
Dodatek stażowy naliczany jest od wynagrodzenia brutto, czy netto? Odpowiedź brzmi jasno – dodatek za wysługę lat oblicza się od kwoty brutto, czyli od wynagrodzenia zasadniczego brutto wpisanego w umowie o pracę lub ustalonego na podstawie przepisów danej grupy zawodowej.
Czy dodatek stażowy jest opodatkowany?
Tak, dodatek stażowy podlega opodatkowaniu – dokładnie tak samo jak pozostałe składniki wynagrodzenia. Oznacza to, że nie jest to „premia na czysto”, którą dostajesz w pełnej wysokości do ręki.
Dodatek za staż pracy a minimalne wynagrodzenie
Czy stażowe wlicza się do płacy minimalnej? Jeszcze kilka lat temu sytuacja wyglądała dość paradoksalnie – pracownik z 20-letnim stażem i osoba dopiero rozpoczynająca karierę w danym zawodzie mogli otrzymywać… dokładnie takie samo wynagrodzenie. Jak to możliwe? Otóż do końca 2019 roku dodatek za wysługę lat wliczał się do minimalnego wynagrodzenia za pracę. W praktyce oznaczało to, że im dłużej ktoś pracował, tym większą część pensji „zjadał” dodatek stażowy – a więc zasadnicza pensja mogła pozostać bez zmian.
Na szczęście ustawodawca dostrzegł ten problem. Od 1 stycznia 2020 roku przepisy uległy zmianie i obecnie dodatek stażowy nie jest już zaliczany do minimalnego wynagrodzenia. Co to oznacza dla pracowników? Bardzo dużo – bo nawet jeśli otrzymujesz najniższą krajową, to dodatek za wysługę lat przysługuje Ci ponad tę kwotę, jako osobny, dodatkowy składnik wynagrodzenia. Dzięki temu osoby z większym doświadczeniem mogą realnie zarabiać więcej niż nowicjusze, co przywraca sens idei wynagradzania za staż pracy.
Na jakich zasadach wypłacany jest dodatek stażowy w budżetówce?
Dodatek stażowy wypłacany jest raz w miesiącu, najczęściej razem z wynagrodzeniem zasadniczym. Jego naliczanie jest ściśle uregulowane i uzależnione od momentu nabycia uprawnień. Jeśli pracownik osiąga wymagany staż w trakcie danego meisiąca – np. 5 lat pracy przypada na 12 maja – to dodatek za wysługę lat w budżetówce zostanie wypłacony dopiero w kolejnym miesiącu, czyli w czerwcu.
Zobacz też nasze pozostałe wpisy:
Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Scrum co to? Na czym polega metodyka Scrum i jakie ma założenia?
Do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop?
Jak rozliczyć używanie samochodu prywatnego do celów służbowych?
Równoważny czas pracy: zasady – jak wygląda zatrudnienie w systemie równoważnym?
NGO praca – na czym polega? Jak ją dostać?
Ile wynosi świadczenie wspierające? Jak napisać wniosek o świadczenie wspierające?
Praca przy komputerze – przerwy: ile przerwy na 8 godzin pracy przy komputerze?
Czy dzień próbny jest płatny? Co mówi prawo i jakie masz prawa jako pracownik?
Key Account Manager – kto to? Czym się zajmuje? Ile zarabia Key Account Manager?
L4 na okresie próbnym – po jakim czasie od zatrudnienia można iść na L4?
Od kiedy liczy się wypowiedzenie? Sprawdź, jak prawidłowo obliczyć okres wypowiedzenia?
Czym jest Google CV i jak je napisać?
