Pracownicy, którzy zostali rodzicami, mogą liczyć na dodatkowe przywileje związane z nową sytuacją m.in. urlop macierzyński, rodzicielski, wychowawczy czy ojcowski. Przysługują one rodzicom biologicznym oraz innym osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem. W tym artykule wyjaśnimy Ci, czym jest urlop rodzicielski? Kiedy można z niego korzystać i jakie zmiany z tego tytułu pojawiły się w Kodeksie pracy?
Urlop rodzicielski – spis treści:
- Urlop rodzicielski – co to?
- Urlop rodzicielski – ile trwa?
- Urlop rodzicielski – do kiedy można wykorzystać? (Urlop rodzicielski w częściach)
- Urlop rodzicielski – ile płatny?
- Rodzicielski urlop a praca u swojego pracodawcy
- Wniosek o urlop rodzicielski
- Ochrona pracownika podczas urlopu rodzicielskiego
- Urlop rodzicielski w świadectwie pracy
Urlop rodzicielski – co to?
Urlop rodzicielski przysługuje matce i ojcu dziecka, a także rodzicom adopcyjnym. Warunkiem jego uzyskania jest zatrudnienie na umowę o pracę lub dobrowolne opłacanie składek zdrowotnych.
Urlop rodzicielski jest tym drugim (zaraz po urlopie macierzyńskim). To czas przeznaczony na opiekę nad dzieckiem. Możesz go wykorzystać, ale nie musisz, ponieważ jest całkowicie dobrowolny.
Jaka jest podstawa prawna urlopu rodzicielskiego?
Urlop rodzicielski 2024 regulują następujące przepisy:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510, z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2015 r. poz. 2243, z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732, z późn. zm.).
Zobacz nasze WZORY CV!
Urlop rodzicielski – ile trwa?
Dotychczas urlop rodzicielski trwał 32 tygodnie (w przypadku urodzenia jednego dziecka) lub 34 tygodnie (w przypadku urodzenia dwójki lub więcej dzieci).
Dłuższy urlop rodzicielski 2024
26 kwietna 2023 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która zakłada jego wydłużenie o 9 tygodni. Z zaznaczeniem, że dodana część zostaje zarezerwowana wyłącznie dla drugiego rodzica. Ile trwa urlop rodzicielski 2024?
W związku z tym bezpośrednio po urlopie macierzyńskim rodzic może skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze:
- 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
- 43 tygodnie – w przypadku porodu mnogiego.
Urlop rodzicielski dla ojca
Co ważne, z urlopu rodzicielskiego może korzystać zarówno matka, jak i ojciec dziecka (również jednocześnie). Oznacza to, że dni urlopu wykorzystanego przez każdego z rodziców sumują się.
Każdy z pracowników ma wyłączne prawo do skorzystania z 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Żaden z rodziców nie może zrzec się tego prawa i przenieść swojej części na drugiego rodzica dziecka.
Przykład:
Pracownica, która urodziła dziecko, wraz z drugim rodzicem, zyskuje prawo do 41 tygodni urlopu rodzicielskiego. Przy czym jeśli wykorzysta ona 32 tygodnie przysługującego urlopu, ojciec dziecka ma prawo do 9 tygodni urlopu i nie może przenieść tego prawa na matkę dziecka.
Takie rozwiązanie wynika z wymogów nałożonych na państwa członkowskie przez Unię Europejską. Jego zadaniem jest zwiększenie roli drugiego rodzica w wychowaniu dziecka oraz ułatwienie matce powrotu do aktywności zawodowej.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że rodzice mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie.
To może Cię zainteresować:
Urlop rodzicielski – do kiedy można wykorzystać? (Urlop rodzicielski w częściach)
Urlop rodzicielski może zostać udzielony jednorazowo w całości, ale możesz również podzielić go na części – maksymalnie 5. Do kiedy można wykorzystać urlop rodzicielski? Nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Urlop rodzicielski – ile płatny?
Co do zasady za cały okres urlopu rodzicielskiego pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Istnieje jednak jeszcze inna możliwość. Pracownica, która w terminie nie później niż 21 dni po porodzie złoży odpowiedni wniosek – otrzyma zasiłek macierzyński za łączny czas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w wysokości 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Urlop rodzicielski dla ojca – ile płatny?
Ojcu dziecka za okres 9-tygodniowej części urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek rodzicielski w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Rodzicielski urlop a praca u swojego pracodawcy
W czasie urlopu rodzicielskiego możesz pracować. Jednak maksymalnie na pół etatu u swojego pracodawcy. Praca na pół etatu wiąże się ze zmniejszeniem wysokości zasiłku rodzicielskiego.
Wysokość zasiłku rodzicielskiego w takiej sytuacji oblicza się poprzez podzielenie wymiaru czasu pracy w czasie urlopu rodzicielskiego przez wymiar czasu pracy wykonywanej przed pójściem na urlop.
To jednak nie wszystko, ponieważ decydując się na pracę w czasie trwania urlopu rodzicielskiego – również jego długość zostaje skrócona o połowę.
Rodzicielski urlop a praca u innego pracodawcy
Decydując się na pracę w trakcie urlopu rodzicielskiego na umowę zlecenie lub umowę o dzieło u innego pracodawcy, niż ten, który Cię zatrudnia, sytuacja wygląda zupełnie inaczej.
Przede wszystkim możesz pracować nawet w pełnym wymiarze czasu pracy, ponieważ taka sytuacja traktowana jest bardziej jako dorabianie na urlopie rodzicielskim. Trzeba jednak zachować ostrożność – podejmując się zleceń podobnych do Twojej podstawowej pracy możesz narazić się na kary.
Wniosek o urlop rodzicielski
Pracownik, który chce skorzystać z urlopu rodzicielskiego, musi złożyć u pracodawcy odpowiedni wniosek nie później niż 21 dni przed dniem jego rozpoczęcia. W praktyce jednak pracownicy składają go najczęściej w ciągu 21 dni po porodzie, aby za czas obu urlopów (urlop macierzyński i rodzicielski) pobierać zasiłek w tej samej wysokości.
- Wniosek złożony w ciągu 21 dni od urodzenia dziecka – zasiłek w wysokości 81,5 proc. wynagrodzenia przez okres obu urlopów;
- Wniosek złożony 21 dni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego – zasiłek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za urlop macierzyński i 70 proc. wynagrodzenia za urlop rodzicielski.
Nowe przepisy ułatwiają również złożenie takiego wniosku, ponieważ udostępniona została elektroniczna możliwość składania wniosków związanych z korzystaniem z urlopów rodzicielskich.
Ochrona pracownika podczas urlopu rodzicielskiego
Pracownik przebywający na urlopie rodzicielskim jest chroniony przed rozwiązaniem umowy. Chyba że wystąpią przesłanki do zwolnienia dyscyplinarnego z jego winy lub pracodawca ogłosi upadłość/ likwidację zakładu pracy.
Zatrudnienie pracownika po powrocie z urlopu rodzicielskiego
Pracownik po zakończeniu urlopu rodzicielskiego ma prawo wrócić na dotychczasowe stanowisko pracy, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisko równorzędne z zajmowanym przed urlopem na warunkach nie mniej korzystnych niż poprzednio. Również wynagrodzenie musi uwzględniać podwyżki, które pracownik otrzymałby, gdyby nie korzystał z urlopów związanych z rodzicielstwem.
Co więcej, jeśli bezpośrednio po powrocie z urlopu rodzicielskiego złożysz stosowny wniosek o urlop wypoczynkowy – pracodawca musi Ci go udzielić.
Urlop rodzicielski w świadectwie pracy
Urlop rodzicielski jest wpisywany do świadectwa pracy, aby Twój przyszły pracodawca, wiedział, jak dużo urlopu już wykorzystałeś. Znajdziesz tam więc informacje o:
- wymiarze wykorzystanego urlopu rodzicielskiego;
- liczbie części wykorzystanego urlopu rodzicielskiego;
- podstawie prawnej udzielenia urlopu.
Sprawdź też:
Outsourcing co to? Wady i zalety + rodzaje outsourcingu
Zmiana pracy – kiedy i jak zmienić pracę bez stresu?
Zdjęcie biznesowe damskie a zdjęcie męskie – po co je robić? Czym się charakteryzuje?
Wolny zawód – co to jest wolny zawód? Lista wolnych zawodów
Onboarding pracowników – jak powinien przebiegać proces onboardingu?
Prawnik – ile zarabia prawnik? Co robić po prawie?
Kontroler ruchu lotniczego – ile zarabia kontroler lotów? Jakie wymagania trzeba spełnić?
Jaka czcionka do CV? Popularne czcionki do CV
Jak opisać sekcję “o mnie” w CV? Co napisać o sobie w CV?
Umowa zlecenie a emerytura – czy umowa zlecenie wlicza się do emerytury i stażu pracy?
Elementy CV – jaka jest odpowiednia budowa CV?
Jak się nie stresować? Poznaj sprawdzone sposoby na stres!
Przykładowe CV
Szablony CV
