Urlop na żądanie jest jednym z przysługujących pracownikowi świadczeń urlopowych. Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik ma prawo wziąć urlop na żądanie w wymiarze do czterech dni roboczych w ciągu roku kalendarzowego. Oznacza to, że pracownik może poinformować pracodawcę o chęci wykorzystania urlopu w dniu, w którym chce go rozpocząć. Pojawia się więc pytanie, czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie? Sprawdźmy to!
Zobacz dodatkowo: Rodzaje urlopów – kiedy i jakie urlopy przysługują pracownikowi?
Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie? Sprawdź:
Czym jest urlop na żądanie?
Urlop na żądanie zagwarantowany jest przez Kodeks pracy, a więc przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu w ramach umowy o pracę i stanowi obowiązek pracodawcy.
Urlop na żądanie – Kodeks pracy
Kodeks pracy art. 1672
Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
Urlop na żądanie to cztery dni wolne w ramach urlopu wypoczynkowego, których pracodawca musi udzielić pracownikowi na jego żądanie w wyznaczonym terminie. O zamiarze skorzystania z niego pracownik może poinformować pracodawcę nawet w dniu jego rozpoczęcia (najpóźniej) osobiście, telefonicznie lub mailowo, ważne, aby taka informacja została skutecznie przekazana.
Za urlop na żądanie pracownikowi przysługuje pełne wynagrodzenie. Warto też pamiętać, że pomniejsza on limit urlopu przysługujący pracownikowi na dany rok kalendarzowy.
Urlop na żądanie jedynie za zgodą pracodawcy
Z urlopu na żądanie możesz skorzystać jedynie wówczas, gdy uzyskasz oficjalną zgodę pracodawcy. W przeciwnym razie zostanie to potraktowane jako naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i mogą zostać wyciągnięte wobec Ciebie negatywne konsekwencje.
Pamiętaj,
to ważne!
Pracownik nie może samowolnie rozpocząć urlopu na żądanie, jeśli pracodawca mu go nie udzielił. Może to zostać uznane za naruszenie obowiązków pracowniczych i grozić konsekwencjami dyscyplinarnymi.
Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie?
Okazuje się, że wniosek o udzielenie urlopu na żądanie nie jest obligatoryjny dla pracodawcy. Oznacza to, że w wyjątkowych przypadkach pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie.
Jak mówi Państwowa Inspekcja Pracy:
Co do zasady pracodawca obowiązany jest udzielić urlopu na żądanie, jeżeli pracownik skutecznie poinformuje go o zamiarze jego wykorzystania. Odmowa zgody na urlop na żądanie może nastąpić tylko w wyjątkowych przypadkach. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2009 r., II PK 123/09, LEX nr 551056; orzekł, iż obowiązek udzielenia urlopu “na żądanie” nie jest bezwzględny, a pracodawca może odmówić żądaniu pracownika ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że jego zasługujący na ochronę wyjątkowy interes wymaga obecności pracownika w pracy.
To również może Cię zainteresować: Urlop siła wyższa – kiedy przysługuje urlop z powodu siły wyższej?
Kiedy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie?
Brak zgody na urlop na żądanie po przekroczeniu limitu urlopu
Pracownik ma prawo do wykorzystania urlopu na żądanie w łącznym wymiarze do 4 dni roboczych w ciągu roku kalendarzowego. Nie ma znaczenia, ile umów o pracę pracownik ma w tym czasie zawartych u różnych pracodawców. Oznacza to, że jeśli pracownik wykorzysta już 4 dni urlopu na żądanie u jednego pracodawcy, drugi pracodawca ma prawo odmówić mu jego udzielenia. Nawet jeśli pracownik rozpoczął pracę u drugiego pracodawcy w połowie roku.
Odmowa urlopu na żądanie ze względu na niezbędną obecność w firmie
Choć z reguły pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu na żądanie, istnieją sytuacje, w których może on odmówić jego udzielenia. Dzieje się tak, gdy wystąpią nieprzewidziane okoliczności, które zagrażają dobru lub mieniu firmy, lub mogą utrudnić jej funkcjonowanie.
Przykłady takich sytuacji:
- Niespodziewany wzrost liczby zachorowań lub urlopów wśród pracowników, co powoduje braki kadrowe i utrudnia realizację obowiązków firmy.
- Awaria maszyn lub inne zdarzenie losowe, które wymaga natychmiastowej interwencji pracowników.
- Konieczność realizacji pilnego zadania, np. przygotowanie oferty dla ważnego klienta lub udział w targach branżowych.
W takich sytuacjach pracodawca ma prawo odmówić urlopu na żądanie, nawet jeśli pracownik już wcześniej zgłosił chęć jego wykorzystania. Decyzja pracodawcy musi być jednak uzasadniona i powinna zostać wyjaśniona pracownikowi.
Uzasadniona odmowa urlopu na żądanie – przykład:
W niewielkim sklepie spożywczym zatrudnione są dwie pracownice, pani Ania i pani Ewa. Pani Ania zaplanowała urlop na dni 15-16 lipca, aby wziąć udział w rodzinnym weselu. W tym czasie w sklepie miała pracować pani Ewa. Jednak rano 15 lipca, pani Ewa zgłosiła pracodawcy urlop na żądanie. Jak się później okazało, pani Ewa już wcześniej zaplanowała w tym dniu wyjazd na koncert swojego ulubionego zespołu.
W tej sytuacji pracodawca miał pełne prawo odmówić pani Ewie urlopu na żądanie, ponieważ sklep musiałby być zamknięty, co narażało interesy pracodawcy na straty. Dodatkowo urlop na żądanie pani Ewy był bezpodstawny, ponieważ wiedziała o swojej nieobecności z wyprzedzeniem, więc nie była to sytuacja nagła i losowa.
Odmowa urlopu na żądanie – konsekwencje
Nawiązując do obowiązku udzielenia urlopu na żądanie warto, aby pracodawcy zdawali sobie sprawę z możliwości jej odmowy, ale również z konsekwencji, jakie może mieć niesłuszna odmowa urlopu na żądanie.
Ponieważ urlop na żądanie jest prawem pracowniczym, pozbawienie zatrudnionego takiej możliwości, zgodnie z art. 282 par. 1 pkt 2 k.p. może zostać zakwalifikowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
W takiej sytuacji pracownik może:
- Złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy, która może nakazać pracodawcy udzielenie urlopu i wypłacić pracownikowi odszkodowanie za każdy dzień, w którym bezpodstawnie mu go odmawiano.
- Rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu naruszenia podstawowych praw pracowniczych.
- Dodatkowo pracodawca może zostać ukarany grzywną w wysokości ustalonej przez PIP.
Urlop na żądanie jest ważnym prawem pracownika, ale należy go wykorzystywać rozważnie i z poszanowaniem dla potrzeb pracodawcy. Musisz pamiętać, że w wyjątkowych sytuacjach pracodawca może odmówić urlopu na żądanie, ale musi to zrobić w sposób uzasadniony i przejrzysty.
Odkryj więcej ciekawych treści:
Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Fizyka studia – ścisły kierunek wielu perspektyw
Germanistyka – odkryj język, literaturę i kulturę germańską na pasjonującym kierunku studiów
Życiorys a CV – czym się różnią?
Jak się przedstawić, aby wypaść profesjonalnie?
Urlop bezpłatny – urlop bezpłatny a ubezpieczenie [Ile można wziąć urlopu bezpłatnego?]
Sabbatical – co to znaczy? Czym jest urlop sabatowy?
Urlop na poszukiwanie pracy – ile dni na poszukiwanie pracy?
Urlop wypoczynkowy – Jak obliczyć urlop wypoczynkowy? Czy pracodawca może odmówić urlopu wypoczynkowego?
Urząd Skarbowy praca – jak wygląda praca w Urzędzie Skarbowym i jak ją dostać?
Nepotyzm co to? Definicja i przykłady nepotyzmu w pracy
Startup co to? Jak wygląda praca w startupie? Jakie ma wady i zalety?
Jakie są typy osobowości wg Junga i Hipokratesa? [+ kolory osobowości i test MBTI]
