Niepełny wymiar czasu pracy staje się coraz popularniejszą formą zatrudnienia, choć od zawsze rodzi różne praktyczne problemy, których rozwiązanie ułatwi Ci nasz artykuł. To dobry poradnik, dla osób rozważających pracę na niepełny etat. Wyjaśniamy podstawowe zasady pracy na niepełny etat – poznaj swoje prawa i obowiązki!
Dowiedz się też, jak wyliczyć ekwiwalent za urlop?
Niepełny etat – czytaj dalej:
- Czym charakteryzuje się praca na niepełny etat?
- Jakie masz prawa, decydując się na niepełny wymiar czasu pracy?
- Niepełny wymiar czasu pracy a urlop
- Niepełny etat a zasiłek chorobowy, macierzyński, rodzicielski i wychowawczy
- Niepełny wymiar czasu pracy emerytura
- Niepełny wymiar czasu pracy a staż pracy
- Praca niepełny etat a przerwy w pracy
- Praca niepełny etat – jak liczyć nadgodziny?
- Czy na zasiłek dla bezrobotnych wpływają wymiary etatu?
Czym charakteryzuje się praca na niepełny etat?
Kwestia wymiaru czasu pracy zawsze regulowana jest między pracodawcą a pracownikiem w umowie o pracę. Choć maksymalny wymiar czasu pracy na pełen etat zgodnie z przepisami wynosi 40 godzin tygodniowo, nie ma przeszkód, abyś pracował w niepełnym wymiarze:
- 10 godzin w tygodniu (¼ etatu);
- 20 godzin w tygodniu (½ etatu);
- 30 godzin w tygodniu (¾ etatu);
Zwykle w takiej sytuacji będziesz pracował kilka dni w tygodniu lub każdego dnia, ale po kilka godzin. Pracodawcy wdrażają różne rozwiązania dopasowane do potrzeb firmy, ale również oczekiwań pracownika.
Może zdarzyć się, że przez 2 dni będziesz pracował “normalnie”, czyli po 8 godzin, a przez 1 dzień – 4 godziny, aby osiągnąć pół etatu. Zdarza się też tak, że zakład oferujący ¼ etatu będzie potrzebował pracownika np. na 2 godziny każdego dnia od poniedziałku do piątku.
Niepełny etat zwykle wiąże się z mniejszymi zarobkami, ale to nie jedyna trudność. Praca w niepełnym wymiarze godzin nastręcza też problemów związanych z tym, jak określać godziny nadliczbowe, jak liczyć urlop wypoczynkowy czy staż pracy.
Jakie masz prawa, decydując się na niepełny wymiar czasu pracy?
Zgodnie z Kodeksem pracy, a dokładnie art. 183a pracodawca zobowiązany jest do równego traktowania pracowników bez dyskryminacji w jakimkolwiek aspekcie (umowa na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym bądź niepełnym wymiarze czasu pracy). Nie może więc dochodzić do uprzywilejowania pracowników zatrudnionych na pełen etat. Każdy ma takie samo prawo do szkoleń, rozwoju czy świadczeń socjalnych.
To, co różni pracowników pełnoetatowych od tych zatrudnionych w niepełnym wymiarze to jedynie wysokość wynagrodzenia. Zwykle niższy wymiar czasu pracy oznacza niższe zarobki. Istotne, aby były one proporcjonalne do tych uzyskiwanych w ramach całego etatu.
Niepełny wymiar czasu pracy a urlop
Pracownik zatrudniony na pełen etat ma prawo do 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego w zależności od stażu pracy. Pracujesz na niepełny etat? Tobie również przysługuje urlop wypoczynkowy, z tym że zostaje on pomniejszony proporcjonalnie do Twojego czasu pracy. Pamiętaj również o tym, że, że każdy niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.
Wymiar urlopu niepełny etat – przykład:
Załóżmy, że mamy pracownika, który pracuje na 1/2 etatu (czyli pracuje połowę standardowego czasu pracy). Pracownik ten ma prawo do 20 dni urlopu rocznie, gdyby pracował na pełny etat.
20 dni urlopu × 8 godzin/dzień = 160 godzin urlopu rocznie przy pełnym etacie.
Ponieważ pracownik pracuje na 1/2 etatu, przysługuje mu połowa urlopu w godzinach:
160 godzin × 1/2 = 80 godzin urlopu rocznie.
Tak więc pracownik zatrudniony na 1/2 etatu, który normalnie miałby prawo do 20 dni urlopu rocznie przy pełnym etacie, ma prawo do 80 godzin urlopu rocznie.
Zasady nabywania prawa do urlopu wypoczynkowego dla pracowników zatrudnionych na część etatu są takie same jak dla pracowników zatrudnionych na pełny etat. Jeśli podejmujesz pracę po raz pierwszy w danym roku kalendarzowym, nabywasz prawo do urlopu po każdym przepracowanym miesiącu, w wymiarze równym 1/12 urlopu przysługującego Ci po roku pracy. W każdym kolejnym roku kalendarzowym nabywasz prawo do pełnego urlopu wypoczynkowego.
Niepełny etat a zasiłek chorobowy, macierzyński, rodzicielski i wychowawczy
Praca w niepełnym wymiarze godzin nie wpływa na prawo do urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i wychowawczego, ani na ich wymiar. Podobnie jest z prawem do zasiłku chorobowego. Jedyna kwestia, która ulega zmianie to niższa podstawa wymiaru świadczeń, która jest ustalana w oparciu o uzyskiwane dochody.
Niepełny wymiar czasu pracy emerytura
Zasada niedyskryminacji pracowników zatrudnionych na niepełny etat wymaga, aby ich czas pracy był traktowany jako okres składkowy, wliczany do emerytury. Staż pracy powinien odzwierciedlać rzeczywisty okres zatrudnienia, a nie ilość wykonywanej pracy. W związku z tym praca na ½ etatu będzie wliczana do minimalnego stażu pracy przez cały okres jej trwania. Należy jednak pamiętać, że pracownicy zatrudnieni na część etatu zazwyczaj otrzymują niższe wynagrodzenie, co oznacza niższe składki emerytalne, co może wpłynąć na wysokość przyszłej emerytury.
Niepełny etat a minimalna emerytura
Zaliczenie pracy w niepełnym wymiarze godzin do tzw. emerytury minimalnej przebiega nieco inaczej. Jeśli emerytura, którą ma otrzymać pracownik, jest niższa od minimalnej emerytury określonej przez prawo, świadczenie z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostaje podwyższone, aby suma świadczeń nie była niższa od tej gwarantowanej kwoty.
Ważne jest wówczas, aby spełnić przesłanki określone w art. 97 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazuje on, że jeśli składki na ubezpieczenie emerytalne są obliczane od podstawy niższej niż minimalne wynagrodzenie, to ten okres uwzględnia się proporcjonalnie.
Przykład: jeśli minimalne wynagrodzenie wynosi 2800 zł, a pracownik ma podstawę wymiaru składki 1400 zł (czyli połowę minimalnego wynagrodzenia), to ten miesiąc liczy się do stażu ubezpieczeniowego jako 1/2 miesiąca.
Kluczowe jest więc, aby wynagrodzenie zatrudnionych na niepełny etat było na poziomie co najmniej minimalnego, aby okresy te mogły być w pełni uwzględniane do stażu pracy, co ma bezpośredni wpływ na wysokość przyszłej emerytury.
Niepełny wymiar czasu pracy a staż pracy
Praca w niepełnym wymiarze godzin wliczana jest do stażu pracy w całości, wymiar ten nie ulega pomniejszeniu. Co za tym idzie, w całości wpływa na ustalenie prawa do odprawy pracowniczej, nagrody jubileuszowej oraz innych uprawnień pracowniczych. Dodatkowo zachowujesz prawo do dni wolnych na poszukiwanie pracy:
- 2 dni roboczych – dwutygodniowy i jednomiesięczny okres wypowiedzenia;
- 3 dni roboczych – trzymiesięczny okres wypowiedzenia.
Praca niepełny etat a przerwy w pracy
Pracując w niepełnym wymiarze czasu pracy, masz prawo do przerwy wliczanej do czasu pracy, trwającej co najmniej 15 minut, pod warunkiem, ze Twój dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin.
Przerwy a niepełny etat – przykład:
Pracownik zatrudniony na 3/4 etatu, pracujący 6 godzin dziennie, ma prawo do 15-minutowej przerwy. Natomiast pracownik zatrudniony na 1/4 etatu, pracujący 2 godziny dziennie, nie ma prawa do przerwy wliczanej do czasu pracy, ponieważ jego dzienny czas pracy jest krótszy niż 6 godzin.
Praca niepełny etat – jak liczyć nadgodziny?
Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy mają prawo do dodatkowego wynagrodzenia za godziny przepracowane ponad ustalony w umowie wymiar czasu pracy. Istotne jest więc, aby zawarta między stronami umowa dokładnie określała dopuszczalną liczbę godzin nadliczbowych, po których przekroczeniu pracownikowi przysługuje dodatek. Brak takiego doprecyzowania skutkuje możliwością otrzymania dodatku za godziny nadliczbowe dopiero po przepracowaniu 8 godzin w danym dniu.
Co ważne dodatek za nadgodziny dla pracownika niepełnoetatowego jest taki sam, jak dla pracownika zatrudnionego na pełnym etacie.
Czy na zasiłek dla bezrobotnych wpływają wymiary etatu?
Wymiar etatu nie ma znaczenia przy ustalaniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, a jedynie wysokość otrzymywanego wynagrodzenia. Jedynie wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy, gwarantuje uzyskanie prawa do świadczenia.
Sprawdź również nasze inne publikacje:
Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Elastyczny czas pracy – jakie ma zalety? Czy w każdej pracy się sprawdzi?
Jak wygląda rekrutacja na studia? Zasady i terminy
Dyplomacja studia – wejdź w świat międzynarodowych relacji
Owocowe czwartki – czy to jeszcze benefit, czy już standard w każdej firmie?
Urlop siła wyższa – kiedy przysługuje urlop z powodu siły wyższej?
Urlop bezpłatny – urlop bezpłatny a ubezpieczenie [Ile można wziąć urlopu bezpłatnego?]
Umowa o zakazie konkurencji [wzór + omówienie] – z czym wiąże się zakaz pracy u konkurencji?
Zwolnienie z pracy – co robić? Jakie prawa ma pracownik?
Czy można mieć dwie umowy o pracę jednocześnie?
Jak wygląda rejestracja bezrobotnego w Urzędzie Pracy? [Rejestracja jako bezrobotny online]
List intencyjny – co to jest, jak napisać list intencyjny?
Badania medycyny pracy – jakie badania do pracy? Kiedy trzeba wykonać badania lekarskie do pracy?
