Pierwsza praca – to zarówno ekscytujący, jak i stresujący moment w życiu każdego człowieka. Jak odnaleźć się w gąszczu ogłoszeń, przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej i rozpocząć swoją zawodową karierę? Niezmiernie pomocna okaże się … wiedza. W tym artykule podpowiemy Ci, jak krok po kroku przejść przez ten proces i uniknąć wielu stresujących sytuacji. Dowiedz się, jakie prawa przysługują Ci jako nowemu pracownikowi i czego możesz oczekiwać od swojego pracodawcy.
To może Ci się przydać: Pierwszy dzień w nowej pracy – jak go przeżyć i jak pokonać stres przed nową pracą
Pierwsza praca – dowiedz się:
Co trzeba wiedzieć o pierwszej pracy?
Pierwsza praca to niewątpliwie ekscytujące wyzwanie. Aby zacząć ją z pełną świadomością swoich praw, warto zapoznać się z Kodeksem pracy. Dzięki temu będziesz mógł w pełni wykorzystać ten czas na rozwój i zdobywanie doświadczenia, a znajomość przepisów stanie się Twoją najlepszą bronią. Oczywiście musisz pamiętać, że pierwsza praca nie oznacza samych praw, ale też szereg obowiązków, takich jak badania medycyny pracy czy uczestnictwo w obowiązkowym szkoleniu BHP, ale o tym dowiesz się więcej w dalszej części artykułu.
Już podczas rozmowy kwalifikacyjnej możesz uzyskać odpowiedzi na nurtujące Cię pytania, a po rozpoczęciu pracy otrzymasz zestaw dokumentów, które pozwolą Ci dokładnie zrozumieć, jak funkcjonuje firma.
O co pytać przed rozpoczęciem pracy?
Jakie pytania zadać na rozmowie kwalifikacyjnej? Zanim przyjmiesz proponowaną ofertę pracy warto, abyś poznał swoją rolę w firmie i obowiązujące w niej zasady. Co powinno Cię zainteresować oprócz zakresu obowiązków?
- Wartości i kultura firmy;
- struktura organizacyjna w firmie, wielkość zespołu oraz podział zadań w zespole;
- typowy dzień pracy na stanowisku;
- ścieżka awansu zawodowego;
- warunki zatrudnienia – część pracodawców oferuje umowę zlecenie, inni umowę na okres próbny, a niektórzy od razu umowę o pracę;
- technologie wykorzystywane w codziennej pracy;
- godziny pracy oraz lokalizacja – nie zawsze miejsce pracy jest tożsame z miejscem rozmowy.
Zanim podpiszesz umowę, warto też uzyskać szczegółowe informacje dotyczące badań lekarskich, szkoleń BHP i procesu wdrożenia (tzw. onboarding).
Pierwsza praca po studiach, a może pierwsza praca po liceum?
Masz mniej niż 26 lat i pierwszą pracę? Świetnie! W Polsce bez względu na to, czy jest to Twoja pierwsza praca po studiach, czy po szkole średniej, przysługuje Ci ulga podatkowa, która zwolni Cię z płacenia podatku dochodowego od przychodów. Tzw. zerowy PIT oznacza, że młode osoby, które pracują na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie, odbywają praktyki absolwenckie lub staże uczniowskie nie muszą płacić podatku PIT, pod warunkiem że ich roczne dochody nie przekraczają 120 000 złotych.
Załóżmy, że zarabiasz najniższą krajową (w 2024 roku wynosi ona 4300 zł brutto), zaoszczędzisz więc miesięcznie 512,52 zł, a rocznie 6 150,24 zł. Zerowy PIT został wprowadzony, aby wspierać młode osoby na rynku pracy i zachęcać je do wcześniejszej aktywności zawodowej.
Pierwsza praca a rodzaj umowy
Umowa to kluczowy dokument, który reguluje zasady zatrudnienia – zawiera wszystkie kluczowe kwestie dotyczące pracy. Znając jej treść i wykazując się czujnością, możesz lepiej zadbać o swoje prawa i zrobić dobre wrażenie na pracodawcy.
Podstawowa zasada mówi, że umowa o pracę musi być spisana na papierze. Co powinno się w niej znaleźć? Oprócz danych obu stron, daty zawarcia i rodzaju umowy, również obowiązki pracownika, stanowisko, miejsce pracy, wymiar godzin, dzień rozpoczęcia pracy oraz wysokość wynagrodzenia.
Kolejną istotną kwestią jest termin podpisania umowy. Niezależnie od tego, czy to Twoja pierwsza praca, czy kolejna, umowa powinna zostać podpisana najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. To obowiązek pracodawcy, a brak umowy jest niezgodny z prawem, narusza prawa pracownika i może skutkować grzywną dla pracodawcy.
Jakie są rodzaje umowy o pracę?
Twoja pierwsza praca może rozpocząć się od umowy na okres próbny, która trwa zwykle 3 miesiące. To jednak nie jedyna opcja! Kodeks pracy określa następuje rodzaje umowy o pracę:
- Umowa na okres próbny – jest to umowa zawierana na maksymalnie 3 miesiące i można ją podpisać tylko raz. Pozwala zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy ocenić, czy współpraca układa się pomyślnie. Pracownik może sprawdzić, czy dane miejsce pracy mu odpowiada, a pracodawca zweryfikować, czy kandydat nadaje się na stanowisko, które zajmuje. Od kwietnia 2023 roku, umowy na okres próbny mogą być przedłużone o czas usprawiedliwionej nieobecności pracownika, o ile taki zapis znajdzie się w dokumencie.
- Umowa na czas określony – ta umowa może być podpisana maksymalne trzy razy na łączny okres 33 miesięcy. Po przekroczeniu tego czasu lub zawarciu czwartej umowy automatycznie traktuje się ją jako umowę na czas nieokreślony. Ten rodzaj umowy ma swoje ograniczenia czasowe, ponieważ pracownik pracuje przez określony, wcześniej ustalony okres.
- Umowa na czas nieokreślony – jest to najbardziej stabilna i pożądana forma umowy o pracę. Zawierana bezterminowo, czyli bez ustalonej daty zakończenia. Taki rodzaj umowy daje pracownikom największe poczucie bezpieczeństwa, ponieważ trudniej ją rozwiązać. Pracownicy zatrudnieni na czas nieokreślony mają też większe szanse na uzyskanie np. kredytu, co czyni tę formę zatrudnienia szczególnie atrakcyjną.
Choć praca na czas nieokreślony jest najbardziej pożądana, to umowy na czas określony czy okres próbny również mają swoje plusy. To świetna okazja, żeby poznać firmę od środka i sprawdzić, czy pasujesz do zespołu. Jeśli nie, możesz łatwo zmienić pracę, bez żadnych zobowiązań.
Pierwsza praca – co trzeba załatwić?
Na początku przygody z nową pracą czeka Cię szereg formalności wprowadzających do firmy. Nie możemy wśród nich pominąć obowiązkowego szkolenia z bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), dostosowanego do Twojego przyszłego stanowiska. Konieczne będą także wstępne badania medycyny pracy, które potwierdzą brak przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia zatrudnienia. Takie badania możesz wykonać w godzinach pracy, a skierowanie na nie wystawi Ci pracodawca, pokryje też koszty wizyty.
Nie powinno Cię także zdziwić, że pracodawca prowadzi ewidencję Twojego czasu pracy praz akta osobowe. To w nich zawarte zostaną wszystkie najważniejsze dokumenty dotyczące zawartego stosunku pracy.
Pracodawca ma z kolei obowiązek zgłoszenia każdego pracownika do ubezpieczenia społecznego (obejmuje ono ubezpieczenie emerytalne, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne). Musi to zrobić w ciągu 7 dni od momentu zatrudnienia, w przeciwnym wypadku zagrożony zostanie karą grzywny.
Pierwsza praca a urlop wypoczynkowy
Z pewnością jesteś zainteresowany kwestią urlopu wypoczynkowego. Na samym początku każdemu przysługuje 20 dni urlopu w ciągu roku, a po osiągnięciu 10-letniego stażu pracy, limit ten wzrasta do 26 dni. Co ważne, do stażu pracy zalicza się również czas nauki – na przykład ukończenie studiów wyższych liczy się jako 9 lat, szkoły policealnej jako 6 lat, technikum jako 5 lat, a liceum jako 4 lata.
Pierwsza praca wprowadza zasadę proporcjonalnego naliczania urlopu wypoczynkowego. Co oznacza, że w pierwszym roku zatrudnienia przysługuje Ci 1/12 rocznego wymiaru urlopu za każdy przepracowany miesiąc. Dzięki temu możesz skorzystać z urlopu już po pierwszym miesiącu pracy, oczywiście po uzgodnieniu terminu z pracodawcą.
Wyjątkiem od tej zasady jest tzw. urlop na żądanie, który możesz wykorzystać maksymalnie przez 4 dni w ciągu roku w nagłych przypadkach i bez wcześniejszego planowania, ale trzeba pamiętać, że nie jest to dodatkowy urlop – stanowi on część przysługującego, rocznego limitu urlopu wypoczynkowego.
Pierwsza praca a wynagrodzenie
Pamiętaj, że pracodawca ma obowiązek wypłacić Ci wynagrodzenie najpóźniej do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który je otrzymujesz. Druga istotna kwestia to kwota. Przy zatrudnieniu na cały etat na podstawie umowy o pracę przysługuje Ci minimalna krajowa, która od lipca 2024 roku wynosi 4300 zł brutto.
Pierwsza praca gdzie?
Wybór pierwszej pracy to często trudna decyzja, zwłaszcza dla młodych ludzi stawiających pierwsze kroki na rynku pracy. Gdzie szukać zatrudnienia? Jakie branże są najbardziej perspektywiczne? A może warto spróbować swoich sił w rodzinnej firmie?
Pierwsza praca oferty, czyli jak znaleźć pierwszą pracę?
Możliwości poszukiwania pracy jest całkiem sporo i sprawdzą się także tym, którzy dopiero wkraczają na rynek pracy.
- Staże i praktyki to świetny sposób na zdobycie pierwszego doświadczenia zawodowego oraz nawiązanie cennych kontaktów.
- Dzięki agencjom pracy tymczasowej można szybko znaleźć zatrudnienie w różnych branżach, a zatem poznać wiele środowisk pracy i zdecydować, które najbardziej nas interesuje.
- Portale ogłoszeniowe, strony firm oraz social media to bogate źródło informacji o dostępnych stanowiskach.
- Zapytaj znajomych, rodzinę lub poprzednich pracodawców o informacje o potencjalnych miejscach pracy. Polecenie często otwiera drzwi do nowych możliwości.
- Targi pracy to wydarzenia, podczas których można spotkać przedstawicieli wielu firm i złożyć swoje CV.
Gdzie najlepsza pierwsza praca?
Przy wyborze pierwszej pracy warto wziąć pod uwagę swoje zainteresowania, umiejętności, perspektywy rozwoju, a także lokalizację, pozwalającą na dogodne dojazdy.
Pierwsza praca w księgowości
Rozpoczęcie kariery w księgowości to dla wielu doskonała okazja do zdobycia stabilnego zatrudnienia i rozwoju zawodowego. Pierwsza praca w tym obszarze może być zarówno ekscytująca, jak i wymagająca. Co czeka na początkujących księgowych? Często są to zadania związane z wprowadzaniem danych do systemów księgowych, sporządzaniem prostych dokumentów, czy też wsparciem starszych stażem pracowników. To świetny sposób, aby zdobyć praktyczną wiedzę i zrozumieć podstawowe zasady rachunkowości.
Warto pamiętać, że księgowość to dziedzina, która wymaga ciągłego dokształcania się. Nowe przepisy podatkowe, i zmiany w przepisach prawa pracy sprawiają, że księgowi muszą być na bieżąco z aktualnymi trendami.
Pierwsza praca w korporacji
Z jednej strony korporacje oferują stabilne zatrudnienie, atrakcyjne wynagrodzenie i możliwość rozwoju zawodowego. Z drugiej – wiążą się z pewnymi specyficznymi wymogami, takimi jak przestrzegane ścisłych procedur, praca w zespole oraz konieczność ciągłego podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Co czeka Cię na początku kariery korporacyjnej? Prawdopodobnie będziesz uczestniczyć w licznych szkoleniach, poznawać wewnętrzne systemy firmy oraz wykonywać zadania powierzone przez Twojego team lidera.
Pierwsza praca za granicą
Decyzja o podjęciu pracy za granicą to często odważny krok, który otwiera przed nami zupełnie nowe perspektywy. Pierwsza praca poza granicami kraju wiąże się z wieloma wyzwaniami, ale także niesamowitymi możliwościami rozwoju osobistego i zawodowego. Co czeka Cię za granicą? Z pewnością zetkniesz się z inną kulturą pracy, będziesz musiał opanować nowy język i dostosować się do nowych warunków życia. Jednakże, dzięki temu zdobędziesz cenne doświadczenie, które będzie atutem na przyszłość.
Praca za granicą to doskonała okazja, aby poszerzyć swoje horyzonty, poznać nowych ludzi i zdobyć międzynarodowe doświadczenie. Warto pamiętać, że każda kultura pracy ma swoje specyfiki, dlatego warto wcześniej zapoznać się z obyczajami panującymi w danym kraju.
Zobacz więcej naszych artykułów:
Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Urlop dla poratowania zdrowia – dla kogo? Na jakich warunkach?
Tłumacz przysięgły – co to znaczy? Jak zostać tłumaczem przysięgłym?
Niewykorzystany urlop a zmiana pracy – czy urlop przechodzi do nowej pracy?
Wolne za święto w sobotę – jak to działa?
Honorowy Dawca Krwi – przywieleje, na jakie może liczyć
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające – na czym polega program “Mama 4 plus”?
Jak rozliczać delegacje krajowe i zagraniczne?
Ageizm na rynku pracy fakt czy mit? Jak objawia się dyskryminacja ze względu na wiek?
Rekrutacja wewnętrzna: szansa na rozwój kariery bez wychodzenia z firmy!
Profesor to brzmi dumnie! Jak zdobyć tytuł profesora i ile zarabia profesor na uczelni?
Jak wygląda praca w komisji wyborczej? Ile trwa szkolenie? Jakie zarobki?
