Każda kobieta, która objęta jest ubezpieczeniem społecznym, może liczyć na przywileje związane z macierzyństwem. W czasie, w którym ze względu na urodzenie dziecka nie wykonujesz działalności zawodowej, należy Ci się zasiłek macierzyński. Ile trwa macierzyński? Kto płaci za urlop macierzyński? Jakie są inne rodzaje urlopów związanych z rodzicielstwem i czy przysługują każdej kobiecie? W tym artykule udzielamy odpowiedzi na najważniejsze pytania.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Macierzyński – ile trwa i czy przysługuje każdemu?
- Roczny urlop rodzicielski
- Dodatkowy urlop macierzyński
- Ile wynosi zasiłek macierzyński?
- Macierzyński w Polsce – jak złożyć wniosek?
- Urlop macierzyński – czy w trakcie jego trwania można pracować?
- Kto wypłaca zasiłek macierzyński?
- Urlop macierzyński i zasiłek macierzyński – podsumowanie najważniejszych informacji
Macierzyński – ile trwa i czy przysługuje każdemu?
Na początek najważniejsza informacja – kobieta prowadząca działalność zawodową na innej podstawie niż umowa o pracę, nie posiada ustawowego prawa do żadnego z urlopów związanych z rodzicielstwem. Oczywiście, takie ustalenia mogą zostać zawarte w umowie zlecenie lub umowie o dzieło, jednak jest to dobrowolna i indywidualna kwestia, najczęściej zależna wyłącznie od pracodawcy.
Zupełnie inaczej wygląda kwestia zasiłku macierzyńskiego. Otrzyma go każda kobieta ubezpieczona chorobowo, bez względu na to, jaki typ umowy ją obowiązuje.
Ile wynosi urlop macierzyński?
Z założenia urlop macierzyński trwa 20 tygodni. Jesteś jednak zobowiązana do wykorzystania 14 z nich. To przysługujący Tobie czas na odpoczynek po porodzie i opiekę nad noworodkiem. Pozostałe 6 tygodni możesz przekazać ojcu dziecka. Jest to tzw. urlop tacierzyński. Istnieje jeden warunek – musicie dojść do porozumienia kiedy każde z Was wykorzysta swój urlop, ponieważ nie możecie przebywać na nim jednocześnie.
Urlop macierzyński ile trwa?
Na długość urlopu macierzyńskiego wpływa liczba dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Kwestię tę reguluje art. 180 Kodeksu pracy:
- 1 dziecko – 20 tygodniu urlopu;
- 2 dzieci – 31 tygodni urlopu;
- 3 dzieci – 33 tygodnie urlopu;
- 4 dzieci – 35 tygodni urlopu;
- 5 i więcej dzieci – 37 tygodni urlopu.
Od kiedy urlop macierzyński?
Zasadniczo urlop macierzyński liczy się od dnia porodu, ale możesz wykorzystać 6 tygodni jeszcze przed nim. W tym celu należy złożyć do pracodawcy stosowny wniosek. Po porodzie będziesz miała do wykorzystania pozostałe tygodnie z puli przysługującego urlopu.
Może się tak zdarzyć, że kobieta pracuje aż do porodu. Jeśli poród zacznie się niespodziewanie, nie musisz od razu informować o tym pracodawcy – możesz po prostu nie stawić się w pracy. Gdy dojdziesz do pełni sił (możliwie najszybciej), powinnaś telefonicznie lub mailowo poinformować pracodawcę o zaistniałej sytuacji. Jako usprawiedliwienie w późniejszym czasie posłuży Ci akt urodzenia dziecka. Pracodawca zobowiązany jest zaakceptować taką sytuację. Nie może Cię zwolnić czy wyciągnąć innych negatywnych konsekwencji.
Roczny urlop rodzicielski
Jeśli kiedykolwiek spotkałaś się z określeniem “roczny urlop rodzicielski”, musisz wiedzieć, że jest ono błędne. To uproszczenie, które obejmuje łącznie urlop macierzyński i rodzicielski. Urlop macierzyński trwa 20 tygodni, a urlop rodzicielski następujący tuż po nim – 32 tygodnie. Są to łącznie 52 tygodnie, czyli rok. W trakcie trwania każdego z nich przysługuje Ci zasiłek macierzyński, dlatego wytworzył się skrót myślowy obejmujący łączny czas płatnej opieki nad dzieckiem.
Pamiętaj również, że jeśli nie wykorzystasz pełnych 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, nie będzie Ci po nim przysługiwał urlop rodzicielski.
Urlop rodzicielski a macierzyński
Urlop macierzyński to czas bezpośrednio po porodzie, po jego wykorzystaniu matka może wrócić do pracy lub skorzystać z urlopu rodzicielskiego, aby osobiście opiekować się dzieckiem. Z kolei urlop rodzicielski przysługuje zarówno matce, jak i ojcu, a jego długość to 32 tygodnie lub 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej.
Dodatkowy urlop macierzyński
Pojęcie dodatkowego urlopu macierzyńskiego także przestało funkcjonować. Dodatkowy urlop macierzyński obowiązywał kiedyś i było to 6 tygodni urlopu do wykorzystania po podstawowych 20 tygodniach macierzyńskiego. Uległo to zmianie w 2016 roku, gdy dodatkowy macierzyński włączono do urlopu rodzicielskiego i tym samym długość czasu na opiekę nad dzieckiem wzrosła.
Ile wynosi zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński wypłacany jest przez ZUS i przysługuje on każdej kobiecie ubezpieczonej chorobowo. Zasiłek macierzyński 2024:
- 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłacanego przez pracodawcę w okresie ostatnich 12 miesięcy
lub
- 81,5% miesięcznego wynagrodzenia, jeśli kobieta postanowi wykorzystać pełny wymiar urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
Osoby, które nie są pracownikami, czyli są zleceniobiorcami lub prowadzą własną działalność gospodarczą, otrzymują zasiłek macierzyński ustalany na podstawie przeciętnego miesięcznego przychodu z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych. Przychodem jest w tym wypadku kwota, od której opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe.
Jak obliczyć zasiłek macierzyński i rodzicielski?
W Internecie znajdziesz wiele kalkulatorów, dzięki którym obliczysz wysokość zasiłku macierzyńskiego lub rodzicielskiego, jednak w rzeczywistości nie są potrzebne. Wystarczy że wiesz, że przez 20 tygodni należy Ci się wypłata całej dotychczasowej pensji, z wyjątkiem sytuacji, kiedy:
- jeśli przedłużasz opiekę nad dzieckiem dodatkowo o urlop rodzicielski i wniosek złożysz w terminie – przysługuje Ci zasiłek w wymiarze 81,5%;
- jeśli składasz wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski razem, przez cały rok będziesz otrzymywać zasiłek w wymiarze 81,5%;
- jeśli stosowny wniosek złożysz zbyt późno, to przez pierwsze 20 tygodni będziesz miała wypłacane 100% pensji, a w trakcie rodzicielskiego – jedynie 70% wynagrodzenia.
Zasiłek macierzyński 2024 – wyjątkowe przypadki
Musisz wiedzieć, że zasiłek macierzyński przysługuje matkom nawet w wyjątkowych sytuacjach:
- gdy umowa o pracę wygasła w dniu porodu;
- gdy ubezpieczenie społeczne przestało obowiązywać w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego;
- gdy umowa o pracę wygasła poprzez upadłość zakładu pracy i nastąpiło to w trakcie ciąży;
- jeżeli zatrudnienie ustało w trakcie ciąży i z naruszeniem przepisów prawa;
- jeżeli dziecko urodziło się w trakcie urlopu wychowawczego.
Sprawdź też inne przydatne artykuły:
Ile przerwy przysługuje pracownikowi?
Ile wynosi minimalne wynagrodzenie?
Jak napisać wypowiedzenie z pracy?
Najlepiej płatne zawody w Polsce
Gotowe wzory CV do wypełnienia
Najbardziej przyszłościowe kierunki studiów
Jak i gdzie szukać pracy?
Spis nazw zawodów w Polsce
Macierzyński w Polsce – jak złożyć wniosek?
Chociaż urlop macierzyński to Twoje niezbywalne prawo, wymaga się złożenia specjalnego wniosku o jego udzielenie. Takie podanie powinno zostać dostarczone pracodawcy na piśmie do 21 dni od porodu. Terminowość jest w tym przypadku istotna dla ustalenia wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Wniosek o urlop macierzyński jest dla pracodawcy informacją na temat tego, w jakim terminie będziesz przebywała na urlopie macierzyńskim. Powinien on zawierać:
- miejscowość i datę złożenia wniosku;
- Twoje imię i nazwisko;
- dane pracodawcy;
- prośbę o udzielenie urlopu;
- imię i nazwisko dziecka;
- datę porodu;
- początkową i końcową datę urlopu;
- Twój podpis.
Do pisma należy też dołączyć następujące dokumenty:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka;
- oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego lub z zasiłku macierzyńskiego przez drugiego rodzica dziecka w czasie wskazanym we wniosku.
Urlop macierzyński – czy w trakcie jego trwania można pracować?
Z założenia urlop macierzyński ma zapewnić możliwość pełnej opieki nad dzieckiem, dlatego podczas jego trwania nie możesz podejmować zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u swojego pracodawcy. Nie da się ukryć, że jest to okres, w którym zarobki zostają pomniejszone, co dla wielu może okazać się bardzo dotkliwe, szczególnie, gdy na świecie pojawia się nowy członek rodziny. Czy można w tym czasie sobie dorobić?
Według prawa istnieje możliwość podjęcia dodatkowej pracy u swojego pracodawcy na podstawie umowy o pracę, ale dopiero po wykorzystaniu pierwszych 20 tygodni, czyli w trakcie urlopu rodzicielskiego. Może być to zatrudnienie w maksymalnym wymiarze ½ etatu, a zarobki uzyskane z tego tytułu skutkują proporcjonalnym pomniejszeniem kwoty zasiłku.
Sytuacja wygląda inaczej, jeżeli w trakcie urlopu macierzyńskiego chcesz podjąć pracę na etacie, ale u innego pracodawcy, np. zarabiając przez internet. Okazuje się, że masz taką możliwość. Możesz świadczyć pracę w pełnym wymiarze godzin na podstawie umowy o pracę, a Twój zasiłek macierzyński nie zostanie z tego tytułu pomniejszony.
Urlop macierzyński a umowy cywilnoprawne
Według prawa możesz dorabiać sobie w ramach umów cywilnoprawnych (np.na umowie zlecenie czy umowie o dzieło), nawet od razu po porodzie. Takie wynagrodzenie w żaden sposób nie wpływa na wysokość pobieranego zasiłku macierzyńskiego.
Urlop macierzyński a własna działalność gospodarcza
Przebywasz na zasiłku macierzyńskim i planujesz prowadzić własną działalność gospodarczą? Istnieje możliwość połączenia właśnie w ten sposób pracy i opieki nad dzieckiem, przy jednoczesnym zachowaniu całości zasiłku. Prowadzenie własnej działalności nie jest podstawą do jego wstrzymania lub pomniejszenia.
Kto wypłaca zasiłek macierzyński?
Zastanawiasz się kto wypłaca macierzyński? To zależy – jeśli w firmie zatrudnionych jest mniej niż 21 osób to wypłatą zasiłku zajmuje się ZUS, ale jeśli jest ich więcej – wypłata wynagrodzenia leży po stronie pracodawcy, który rozlicza się bezpośrednio z ZUS-em.
Kiedy otrzymasz zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński powinien zostać wypłacony nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia niezbędnych dokumentów.
Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz tutaj: Najczęstsze pytania i odpowiedzi
Urlop macierzyński i zasiłek macierzyński – podsumowanie najważniejszych informacji
- Urlop macierzyński przysługuje każdej kobiecie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę;
- urlop macierzyński trwa 20 tygodni, które liczone są od dnia porodu, ale istnieje możliwość wykorzystania 6 tygodni jeszcze przed narodzinami dziecka;
- długość urlopu macierzyńskiego jest dłuższa w przypadku ciąż mnogich;
- matka może zrezygnować z 6 tygodni urlopu macierzyńskiego, na rzecz urlopu tacierzyńskiego;
- każda matka zobowiązana jest do złożenia wniosku o urlop macierzyński, terminowość będzie w tym przypadku decydować o wysokości zasiłku;
- pod warunkiem wykorzystania całości urlopu macierzyńskiego, możesz wnioskować o dodatkowy urlop rodzicielski (32 tygodnie) na dalszą opiekę nad dzieckiem;
- zasiłek macierzyński przysługuje każdej kobiecie objętej ubezpieczeniem chorobowym;
- zasiłek macierzyński wypłacany jest przez ZUS i wynosi 100% średniego miesięcznego wynagrodzenia lub 81,5% wynagrodzenia, jeśli zdecydujesz się go przedłużyć o urlop rodzicielski;
- w trakcie urlopu macierzyńskiego możesz sobie dorabiać na umowę zlecenie, umowę o dzieło, prowadząc własną działalność gospodarczą lub na umowie o pracę, ale u innego pracodawcy;
- aktualnie nie istnieje coś takiego, jak roczny urlop macierzyński lub dodatkowy urlop macierzyński.
Ciekawe CV to mnóstwo porad w zakresie rekrutacji:
Jak się ubrać na rozmowę kwalifikacyjną? Podstawowe zasady
Rekrutacja w formie AC – jak wygląda? jak się do niej przygotować?
CV fizjoterapeuty – jak stworzyć profesjonalne dokumenty aplikacyjne?
Programista – jak zostać programistą i co robi programista?
Jak powinno wyglądać i co powinno zawierać idealne CV?
Jak napisać list motywacyjny do urzędu? – CV do urzędu
Program do pisania CV
Praca dla nieletnich – Zobacz 11 przykładów prac dla nieletnich
CV kelner / CV kelnerka -Zobacz jak napisać CV dla kelnera
Podziękowanie za rozmowę kwalifikacyjną – jak napisać maila po rozmowie rekrutacyjnej?
