Pracujesz na umowie zlecenie i zastanawiasz się, czy przysługuje Ci urlop? Umowa zlecenie a urlop to jedna z najczęściej poruszanych kwestii przez osoby zatrudnione w ramach tzw. elastycznych form współpracy. Choć umowa zlecenie daje więcej swobody niż etat, niesie ze sobą również sporo niejasności – zwłaszcza w kwestii odpoczynku. Czy zleceniobiorca może liczyć na wolne z zachowaniem wynagrodzenia? A może wszystko zależy od dobrej woli zleceniodawcy? Rozwiewamy wątpliwości!
Zobacz też: Umowa zlecenie a emerytura
Umowa zlecenie a urlop – w tym artykule znajdziesz:
- Urlop na umowie zlecenie – cechy charakterystyczne umowy zlecenie
- Umowa zlecenie a urlop wypoczynkowy
- Umowa zlecenie – ile dni urlopu?
- Czy trzeba składać wniosek o urlop? Umowa zlecenie na dowolnych zasadach
- Umowa zlecenie – urlop bezpłatny i okolicznościowy
- Umowa zlecenie a dni ustawowo wolne od pracy
- Czy umowa zlecenie wlicza się do urlopu?
Urlop na umowie zlecenie – cechy charakterystyczne umowy zlecenie
Umowa zlecenie to jedna z najpopularniejszych form zatrudnienia w Polsce – szczególnie w branżach, gdzie liczy się elastyczność i krótkoterminowe zlecenia. Warto jednak pamiętać, że to umowa cywilnoprawna, a nie pracownicza, co oznacza, że jej zasady reguluje Kodeks cywilny, a nie Kodeks pracy. Czym to skutkuje? Zleceniobiorcy nie przysługują standardowe prawa pracownicze – w tym prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego, z którego mogą korzystać zatrudnieni na umowę o pracę.
Nie oznacza to jednak, że osoba wykonująca zlecenie nie może mieć dnia wolnego. Wręcz przeciwinie – jedną z kluczowych cech umowy zlecenia jest jej elastyczność. Strony mogą więc swobodnie kształtować postanowienia umowy, o ile są one zgodne z prawem. W praktyce można w niej zawrzeć zapis np. o płatnym dniu wolnym.
Każda umowa zlecenie powinna zawierać takie elementy jak:
- oznaczenie stron (zleceniodawcy i zleceniobiorcy);
- dokładny opis zlecenia;
- ustalone wynagrodzenie;
- daty rozpoczęcia i zakończenia wykonywania umowy,
- inne ustalenia.
To właśnie w tej ostatniej części można uwzględnić zapisy związane z czasem wolnym, tak aby kwestia umowa zlecenie a urlop była jasna i nie budziła wątpliwości. Taka możliwość czyni umowę zlecenie atrakcyjnym rozwiązaniem dla osób, które cenią sobie indywidualne podejście i większą kontrolę nad warunkami współpracy.
Umowa zlecenie a urlop wypoczynkowy
Osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia nie mają ustawowego prawa do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego, które przysługuje pracownikom na etacie. Wynika to bezpośrednio z faktu, że umowa zlecenia jest regulowana przez Kodeks cywilny, a nie Kodeks pracy. Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, zgodnie z przepisami, nie może zrzec się prawa do urlopu wypoczynkowego – to świadczenie gwarantowane. W przypadku zleceniobiorcy taka gwarancja nie istnieje, co oznacza, że nie może on złożyć formalnego wniosku o płatny urlop wypoczynkowy, ani korzystać z urlopu zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie pracy.
Kodeks cywilny – a dokładnie art. 353¹ – daje stronom umowy dużą swobodę w kształtowaniu jej treści. Przepis ten stanowi, że “strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Oznacza to, że zleceniodawca i zleceniobiorca mogą w umowie uzgodnić również kwestię odpłatnych dni wolnych.
W praktyce możliwe jest więc ustalenie w umowie zlecenia zapisów, które zagwarantują zleceniobiorcy np. kilka dni płatnego urlopu w miesiącu czy roku. Choć nie jest to obowiązek, a jedynie dobra wola stron, coraz częściej spotyka się takie rozwiązania – szczególnie w przypadku dłuższej współpracy. Taki zapis musi być jednak jasno sformułowany i zawarty w treści umowy.
Umowa zlecenie a umowa o pracę – czym się różni umowa zlecenie od umowy o pracę? Sprawdź!
Umowa zlecenie urlop – jaki zapis w umowie?
Jeśli zleceniobiorca i zleceniodawca wspólnie ustalą, że w trakcie trwania zlecenia możliwe będzie skorzystanie z dni wolnych od pracy, warto zawrzeć taki zapis w umowie. Dzięki temu zleceniobiorca zyskuje prawo do płatnych dni wolnych, mimo że formalnie nie przysługuje mu urlop wypoczynkowy taki jak pracownikowi na etacie. Tego typu postanowienie najczęściej umieszcza się w części umowy zatytułowanej „inne postanowienia” lub „dodatkowe ustalenia”. To właśnie tam można precyzyjnie wskazać liczbę dni wolnych, które przysługują zleceniobiorcy w okresie trwania umowy.
Bardzo ważne jest jednak właściwe sformułowanie takiego zapisu. W umowie zlecenia nie należy używać określenia „urlop”, ponieważ może to sugerować, że mamy do czynienia z umową o pracę, a nie cywilnoprawną. Użycie takiego terminu mogłoby prowadzić do zakwestionowania charakteru umowy przez organy kontrolne (np. Państwową Inspekcję Pracy) i podejrzenia o zawarcie tzw. „pozornej” umowy cywilnoprawnej, która w rzeczywistości spełnia cechy stosunku pracy. Dlatego, zamiast „urlopu” należy używać sformułowań takich jak „płatne dni wolne od świadczenia usług” czy „przerwa w wykonywaniu zlecenia”. Dzięki temu obie strony mogą jasno określić zasady odpoczynku, nie ryzykując jednocześnie problemów prawnych.
Przykład:
Pan Marek zawarł umowę zlecenia z panem Krzysztofem, właścicielem niewielkiego warsztatu samochodowego. Marek wykonuje zlecenie pięć dni w tygodniu – od poniedziałku do piątku – w stałych godzinach od 9:00 do 17:00, bez zmiany miejsca świadczenia usług. Jego głównym zadaniem jest pomoc przy prostych naprawach oraz kontakt z klientami. W umowie zlecenia znalazł się zapis, że Marek ma prawo do 20 dni płatnego urlopu rocznie.
Takie warunki – stałe godziny, miejsce pracy i obowiązki podporządkowane właścicielowi warsztatu – wskazują na cechy typowe dla umowy o pracę. Dodatkowo zapis o „urlopie” może sugerować, że strony zawarły umowę pozorną. W razie kontroli lub sporu sądowego istnieje ryzyko, że umowa zostanie uznana za faktyczną umowę o pracę.
Umowa zlecenie – ile dni urlopu?
W przypadku umowy zlecenia nie istnieje z góry określony limit dni wolnych od pracy, ponieważ nie obowiązują tu przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopu. Oznacza to, że zleceniobiorca może otrzymać dowolną liczbę płatnych dni wolnych, jeśli wyrazi na to zgodę zleceniodawca. Strony umowy mają pełną swobodę – mogą wzorować się na wymiarze urlopu z Kodeksu pracy (czyli np. 20 lub 26 dni rocznie), ale równie dobrze mogą ustalić większą lub mniejszą liczbę dni wolnych.
To może Cię zaciekawić: Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi? 20 czy 26 dni urlopu?
W umowie zlecenia może się też pojawić zapis o odpłatnej przerwie godzinowej w ciągu dnia, co dodatkowo zwiększa komfort pracy. Jeżeli zleceniobiorca wykorzysta już ustalone dni wolne, a wciąż potrzebuje przerwy w wykonywaniu obowiązków, może – za zgodą zleceniodawcy – zorganizować zastępstwo na czas swojej nieobecności. To kolejna cecha charakterystyczna tej formy współpracy – elastyczność i możliwość dopasowania warunków do indywidualnych potrzeb obu stron.
Czy trzeba składać wniosek o urlop? Umowa zlecenie na dowolnych zasadach
Jeśli w umowie zlecenia znajduje się zapis dotyczący płatnych dni wolnych, można również ustalić, w jaki sposób i z jakim wyprzedzeniem należy poinformować zleceniodawcę o zamiarze skorzystania z wolnego. Nie ma jednak obowiązku formalnego wniosku o urlop. Częstym rozwiązaniem jest zobowiązanie zleceniobiorcy do zgłoszenia takiej potrzeby np. co najmniej jeden dzień wcześniej. Dzięki temu obie strony mogą sprawnie zaplanować pracę i uniknąć nieporozumień.
Umowa zlecenie – urlop bezpłatny i okolicznościowy
Czy na umowie zlecenie należy się urlop bezpłatny lub urlop okolicznościowy? Osoby pracujące na umowie zlecenie nie mają ustawowego prawa do urlopu bezpłatnego ani okolicznościowego, ponieważ te formy wolnego przysługują wyłącznie pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.
Nie oznacza to jednak, że nie można skorzystać z wolnego – wszystko zależy od ustaleń między stronami umowy. W treści umowy zlecenia można wprowadzić zapis, który umożliwi zleceniobiorcy skorzystanie z bezpłatnych dni wolnych lub określi konkretne sytuacje, w których przysługuje mu wolne z zachowaniem wynagrodzenia (np. ślub, pogrzeb bliskiej osoby, narodziny dziecka). Tego typu postanowienia są całkowicie dopuszczalne – o ile nie wprowadzają rozwiązań zastrzeżonych wyłącznie dla stosunku pracy, np. nie nazywają tych dni „urlopem okolicznościowym”.
Umowa zlecenie a dni ustawowo wolne od pracy
Zleceniobiorca nie ma ustawowego prawa do wolnego w święta, chyba że umowa wyraźnie to przewiduje. Jeśli więc np. zlecenie przewiduje świadczenie usług również w niedziele i święta, to zleceniobiorca może być zobowiązany do pracy także w te dni – o ile wyraził na to zgodę i jest to zapisane w umowie.
Z drugiej strony, strony mogą wspólnie ustalić, że w dni ustawowo wolne od pracy zleceniobiorca nie świadczy usług, a mimo to otrzymuje wynagrodzenie – ale takie rozwiązanie musi wynikać wprost z postanowień umowy. Praktyka pokazuje, że przy dłuższej współpracy i regularnym harmonogramie wiele firm decyduje się na niewliczanie świąt jako dni pracy, ale nie jest to wymóg prawny.
Czy umowa zlecenie wlicza się do urlopu?
Umowa zlecenie nie wlicza się do stażu pracy uprawniającego do urlopu wypoczynkowego. Tylko zatrudnienie na podstawie umowy o pracę jest brane pod uwagę przy wyliczaniu prawa do corocznego urlopu i jego wymiaru (czyli 20 lub 26 dni rocznie w zależności od stażu). Wynika to z faktu, że umowa zlecenie nie tworzy stosunku pracy, lecz jest zobowiązaniem cywilnoprawnym regulowanym przez Kodeks cywilny.
Dowiedz się więcej z naszych artykułów:
Wzory CV
Szablony CV
Przykładowe CV
Ile wynosi świadczenie wspierające? Jak napisać wniosek o świadczenie wspierające?
Czy dzień próbny jest płatny? Co mówi prawo i jakie masz prawa jako pracownik?
L4 na okresie próbnym – po jakim czasie od zatrudnienia można iść na L4?
Czym jest Google CV i jak je napisać?
Ile zarabia komornik sądowy? Jak wygląda praca komornika?
Windykator – kto to? Na czym polega jego praca?
Praca przy komputerze – przerwy: ile przerwy na 8 godzin pracy przy komputerze?
Key Account Manager – kto to? Czym się zajmuje? Ile zarabia Key Account Manager?
Od kiedy liczy się wypowiedzenie? Sprawdź, jak prawidłowo obliczyć okres wypowiedzenia?
Opieka nad żoną po porodzie – jaki urlop po urodzeniu dziecka przysługuje tacie?
Badania kontrolne po L4 – kiedy są obowiązkowe i jakie mają konsekwencje?
FOMO co to znaczy? Czy dotyczy również Ciebie?
