Wypalenie zawodowe – czy można otrzymać zwolnienie na wypalenie zawodowe? Jakie są najczęstsze objawy wypalenia zawodowego?

Czujesz, że masz mniej energii i brakuje Ci sił do działania? Na myśl o pójściu do pracy przeszywa Cię dreszcz? Nie masz motywacji do wykonywania swoich codziennych obowiązków zawodowych? Być może masz gorszy moment związany ze zmianą pogody, albo cierpisz na wypalenie zawodowe. W tym artykule poznasz symptomy wypalenia zawodowego, przyczyny i sposoby leczenia. Dowiedz się, jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym.

Wypalenie zawodowe – spis treści:

• Wypalenie zawodowe – definicja
  • Wypalenie zawodowe – objawy:
  • Przyczyny wypalenia zawodowego:
  • Etapy wypalenia zawodowego
• Jak walczyć z wypaleniem zawodowym?
  • Wypalenie zawodowe – jak sobie radzić?
• Wypalenie zawodowe – leczenie
  • Wypalenie zawodowe – L4
  • Urlop na wypalenie zawodowe 2022
• Wypalenie zawodowe jak sobie radzić – podsumowanie

Wypalenie zawodowe – definicja

Syndrom wypalenia zawodowego jest psychologicznym stanem, będącym reakcją organizmu na długotrwały stres związany z pracą zawodową. Według najsłynniejszej badaczki zajmującej się tą problematyką, czyli Christiny Maslach – ma on trzy wymiary:

• emocjonalny – ogólne wyczerpanie, brak ochoty do pracy, obniżona aktywność, wzmożony pesymizm, ciągłe napięcie i drażliwość oraz chroniczne zmęczenie;
• interpersonalny – powierzchowność, cynizm, duży dystans w relacjach interpersonalnych i mniejsza wrażliwość wobec innych;
• poznawczy – obniżone poczucie własnej wartości, brak satysfakcji z rezultatów swojej pracy, niezadowolenie, utrata wiary we własne umiejętności, poczucie marnowania czasu.

Najogólniej mówiąc, wypalenie zawodowe oznacza brak satysfakcji z wykonywanej pracy, przestój w rozwoju oraz ciągły stres. Jacy pracownicy są na niego najbardziej narażeni? Przedstawiciele zawodów, którzy na co dzień mają intensywny kontakt z innymi, na przykład: lekarze, handlowcy, psychologowie, nauczyciele, pielęgniarki. A także osoby nadwrażliwe, samotne lub takie, dla których praca jest całym życiem.

Wygeneruj CV!

Stwórz CV!

Skonfiguruj CV!

Wypalenie zawodowe – objawy:

• Poczucie nadmiernego obciążenia pracą i wyczerpania – masz wrażenie, że natłok obowiązków przekracza Twoje możliwości, przez co nie przestrzegasz terminów. Dodatkowo czujesz ciągłe zmęczenie i senność.
• Brak satysfakcji z wykonywanej pracy – przez to, że już od dłuższego czasu wykonujesz wciąż te same obowiązki, przestałeś czerpać z nich satysfakcję. Nie ma w Tobie optymizmu i chęci rozwoju. Zawodowo stanąłeś w miejscu.
• Negatywne podejście do współpracowników i przełożonych – osoby cierpiące na wypalenie zawodowe tracą dobre zdanie o osobach, które każdego dnia spotykają w miejscu pracy i po prostu ich unikają. Również po to, aby ukryć swój brak zaangażowania w powierzone zadania.
• Zaburzenia snu – masz problemy ze snem, bo myślisz o pracy, a nawet jak zaśniesz, to budzisz się niewyspany i nie masz siły podnieść się z łóżka. 
• Obniżone poczucie własnej wartości – jeśli praca przestaje Cię satysfakcjonować, przestajesz również doceniać jej efekty. Wydaje się, że wszystko, co robisz nie ma sensu i żyjesz w przekonaniu, że jesteś gorszy od innych.
• Cynizm i poczucie bezsensu – w pewnym momencie przestajesz widzieć celowość swoich działań, dlatego stajesz się obojętny i cyniczny wobec osób, z którymi pracujesz.
• Problemy zdrowotne i wzmożony pociąg do używek – coraz częściej boli Cię głowa lub brzuch? Masz obniżoną odporność? To prawdopodobnie objawy długotrwałego stresu. Ponadto osoby dotknięte syndromem wypalenia zawodowego, chętniej sięgają po alkohol, by “zapomnieć o swoich problemach”.
• Wypalenie emocjonalne.
• Apatia.
• Problemy z koncentracją.
• Obniżony nastrój, wybuchy złości i rozdrażnienie.

Zespół wypalenia zawodowego może sprawić, że coraz rzadziej będziesz pojawiać się w pracy, a z czasem całkowicie z niej zrezygnujesz. To jednak nie wszystko, ponieważ może też prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych – zwiększa ryzyko między innymi niedokrwienia mięśnia sercowego, czyli choroby wieńcowej. 

Może zainteresują Cię zawody przyszłości? Zobacz, jakie branże mają przyszłość

Przyczyny wypalenia zawodowego:

Tak naprawdę nie da się określić jednej przyczyny wypalenia zawodowego, ponieważ wpływają na to zarówno czynniki interpersonalne, organizacyjne związane z miejscem pracy, jak i kwestie indywidualne – między innymi niska samoocena, nadwrażliwość, brak odporności na stres, nadmierny perfekcjonizm i nieumiejętność radzenia sobie ze stresem. Poniżej znajdziesz listę możliwych przyczyn, których kumulacja może sprawić, że dopadnie Cię wypalenie w pracy.

• Długotrwały stres – stres może mieć wiele negatywnych konsekwencji dla efektywnej pracy zawodowej. Skąd się bierze? Najczęściej wynika z napiętych relacji z przełożonymi, rywalizacja i tzw. “wyścig szczurów”, duża odpowiedzialność i nadmiar obowiązków.
• Nadmierny pracoholizm – pracoholicy znaczną większość swojego życia poświęcają pracy i również siebie z nią utożsamiają. Co jeśli spotykają je jakieś niepowodzenia na tym polu? Automatycznie spada ich samoocena, nie potrafią się zrelaksować i zaniedbują bliskich.
• Zaburzona równowaga między pracą a życiem osobistym – zbyt emocjonalnie angażujesz się w problemy klientów i współpracowników? Jeśli nie potrafisz odciąć się od pracy i rozdzielić życia zawodowego od prywatnego, może Ci grozić wypalenie zawodowe.
• Konflikty w pracy – nie da się ukryć, że dobra atmosfera w pracy jest bardzo ważna. Jeśli masz problemy w kontaktach z przełożonymi i współpracownikami, nie potrafisz się z nimi porozumieć i nie otrzymujesz żadnego wsparcia – z pewnością nie będziesz czuł się wystarczająco swobodnie.
• Brak nowych możliwości – jednym z ważniejszych czynników powodujących wypalenie zawodowe, jest brak możliwości rozwoju i awansu. Wykonywanie identycznych zadań każdego dnia, bez szansy na naukę jest demotywujące, podobnie jak brak szans na stanowisko z wyższym wynagrodzeniem. Pierwszym krokiem może być profesjonalny wniosek o podwyżkę wynagrodzenia.
• Nadmiar obowiązków i presja czasu.
• Niemożność osiągnięcia zamierzonych rezultatów pomimo dużego wysiłku wkładanego w prowadzone działania.

Etapy wypalenia zawodowego

Stres i wypalenie zawodowe to nie są chwilowe dolegliwości, które miną po weekendowym odpoczynku. Zwykle utrzymują się miesiącami, a nawet latami i również rozwijają się przez dłuższy czas. American Psychology Association wyróżniło następujące fazy rozwoju wypalenia zawodowego:

1. miesiąc miodowy – czas ekscytacji i satysfakcji związany z działalnością zawodową;
2. przebudzenie – pracownik nagle zdaje sobie sprawę, że jego idealistyczna ocena wykonywanej pracy, wcale nie pokrywa się z rzeczywistością, dostrzega, że zaczyna wkładać w nią coraz więcej energii;
3. szorstkość – realizacja obowiązków zawodowych staje się dla pracownika coraz bardziej wyczerpująca, pojawiają się także pierwsze problemy w kontaktach z innymi;
4. wypalenie pełnoobjawowe – czujesz się zmęczony fizycznie i psychicznie, w tym czasie mogą pojawiać się także stany depresyjne i chęć ucieczki;
5. odradzanie – to moment, w którym powoli zwalczasz skutki wypalenia zawodowego.

Jak walczyć z wypaleniem zawodowym? 

Zapobieganie wypaleniu zawodowemu nie jest bardzo skomplikowane. Tak naprawdę wystarczy zadbać o higienę pracy i prowadzić zdrowy tryb życia (zbilansowana dieta, dobry sen i ruch). Postaraj się odnaleźć tzw. “work-life-balance”, czyli równowagę między życiem prywatnym i zawodowym. Nie zabieraj pracy do domu i nie podejmuj się zadań, które wykraczają poza Twoje kompetencje. Warto również znaleźć coś, co pozwoli Ci się zrelaksować, czyli hobby np. sport, uprawianie ogródka, czytanie książek lub każde inne zajęcie, dzięki któremu odpoczniesz psychicznie i które sprawi Ci przyjemność.

Wypalenie zawodowe – jak sobie radzić?

Jeśli zaczynasz odczuwać brak satysfakcji z pracy, zareaguj!

• Zadbaj o odpoczynek i aktywność fizyczną – przerwy w pracy są po to, żeby z nich korzystać, podobnie jak czas wolny poza biurem – nie marnuj go na wykonywanie dodatkowych zadań, zrezygnuj również z nadgodzin. Jeśli czujesz się przemęczony, poproś o urlop wypoczynkowy i wyjedź, najlepiej w ciche miejsce, poświęć również swój czas rodzinie i bliskim. Nie możesz skorzystać z urlopu? Zacznij uprawiać sport, zadbaj o sen i zdrową dietę.
• Walcz z codzienną rutyną – najlepiej zrobić to poprzez odkrycie w sobie pasji. Nigdy nie wiesz, czy nowe hobby nie zaprowadzi Cię do zmiany ścieżki zawodowej.
• Wyznacz sobie priorytety – zacznij umiejętnie planować swoje zadania, przecież nie wszystkie musisz zrobić “na wczoraj”. Wyznacz sobie granice i naucz się odmawiać, a odnajdziesz wewnętrzny spokój.
• Zapanuj nad swoim perfekcjonizmem – perfekcjonizm jest dobry o ile nie jest przesadzony. Realizuj swoje zadania dobrze, ale z głową. Czasem nie warto za wszelką cenę dążyć do idealnego wyniku, kosztem innych projektów.
• Zadbaj o swój rozwój zawodowy – trudno się rozwijać, jeżeli pracujesz wyłącznie po to, żeby zarabiać. Jeśli jednak praca sprawia Ci przyjemność, spróbuj znaleźć konkretny obszar, w którym chcesz się realizować i wyspecjalizuj się w konkretnej dziedzinie.
• Nie patrz na siebie zbyt krytycznie – jedną z przyczyn wypalenia zawodowego jest niskie poczucie własnej wartości, dlatego staraj się doceniać swoje osiągnięcia. Jeżeli sam tego nie potrafisz, porozmawiaj z kimś, kto spojrzy na nie obiektywnie i wyrazi swoją opinię.
• Porozmawiaj ze specjalistą – jeśli odczuwasz niemoc i brak sił do zmian w swoim życiu, skorzystaj z pomocy psychologa lub coacha. To pozwoli Ci szybciej uporać się z problemem.

Wypalenie zawodowe – leczenie

Sposób leczenia wypalenia zawodowego zależy tak naprawdę od etapu rozwoju tej choroby. Początkową fazę można pokonać samodzielnie. Z reguły wystarczy krótki urlop, ponieważ wypoczęty organizm lepiej się regeneruje. W drugiej fazie zalecany jest znacznie dłuższy odpoczynek np. w gronie bliskich osób. Znacznie trudniej poradzić sobie z trzecim etapem wypalenia zawodowego. Warto wtedy sięgnąć po pomoc psychologa lub psychoterapeuty.

Napisz profesjonalny wniosek o urlop wypoczynkowy

Wypalenie zawodowe – L4

Czujesz, że masz już wszystkiego dość i chcesz przygotować wypowiedzenie? Zanim podejmiesz taką decyzję, spróbuj najpierw uwolnić swoją głowę od negatywnych myśli. Jeśli z jakichś przyczyn nie możesz lub nie chcesz skorzystać z urlopu wypoczynkowego, spróbuj uzyskać L4 na wypalenie zawodowe. Oczywiście musisz mieć ku temu ważny powód, ale jeśli stres całkowicie przejął kontrolę nad Twoim życiem – masz dobre uzasadnienie. W tym celu udaj się do lekarza pierwszego kontaktu lub do psychiatry. Pamiętaj, że pracodawca nie musi wiedzieć, z jakiego dokładnie powodu udajesz się na chorobowe.

Urlop na wypalenie zawodowe 2022

W czerwcu 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wpisała wypalenie zawodowe do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11). Na tej podstawie, osoby mające objawy wypalenia zawodowego, mogłyby otrzymać zwolnienie lekarskie i prawo do zasiłku chorobowego. Wypalenie zawodowe L4 – ile dni? Wypalenie zawodowe – do jakiego lekarza? To najczęściej pojawiające się pytania, które dotyczą tej kwestii. W praktyce wszystko jest bardziej skomplikowane. 

Przede wszystkim L4 udzielone wyłącznie z powodu wypalenia zawodowego może zostać zakwestionowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Dlaczego? Choć wypalenie zawodowe znalazło w ICD-11, WHO nie zakwalifikowało go jako jednostki chorobowej, a jako syndrom, który może wpłynąć na stan zdrowia pracownika. Podobnie, jak wiele innych czynników, między innymi bezrobocie. W świetle aktualnych przepisów, wystawienie L4 może być więc ryzykowne.

A może zmiana branży? Zobacz, jak się przebranżowić?

Wypalenie zawodowe jak sobie radzić – podsumowanie

Wypalenie zawodowe to dolegliwość, która może dotknąć każdego, niezależnie od zajmowanego stanowiska. Choć największe ryzyko towarzyszy zawodom związanym ze świadczeniem usług społecznych i częstym kontaktem z innymi. Nie jest to chwilowy syndrom – jego rozwój trwa miesiącami, a nawet latami. 

Wypalenie zawodowe odbija się na zdrowiu psychicznym i fizycznym. Skutecznie utrudnia funkcjonowanie w pracy, a negatywne doświadczenia odbijają się również na innych sferach życia np. na relacjach z rodziną i przyjaciółmi. Wiele osób, chcąc sobie poradzić z tym problemem, decydują na dłuższy urlop lub zmianę pracy. To dobry krok, jednak nie zawsze pomaga. Wiele zależy od stopnia zaawansowania choroby i jej przyczyn. Niekiedy niezbędna okazuje się wizyta u specjalisty. Ponieważ warto kierować się zasadą, że lepiej zapobiegać niż leczyć:

• dbaj o równowagę między pracą a sferą prywatną – nie zamykaj się w domu, otwórz się na rozrywkę i życie towarzyskie;
• dbaj o zdrowy tryb życia – dieta, aktywność fizyczna i odpowiednia długość snu wpływają nie tylko na Twoją efektywność w pracy, ale podniosą komfort każdej sfery życiowej;
• zakładaj realne cele – przyjmowanie wielu zadań “na już” nie sprzyja spokojnej głowie, staraj się umiejętnie oceniać swoje możliwości;
• naucz się doceniać swoją pracę – pracuj nad poczuciem własnej wartości, jeśli nauczysz się dostrzegać osiągnięte sukcesy, praca będzie Ci sprawiać więcej przyjemności;
• dbaj o rozwój zawodowy i osobisty – nie stój w miejscu, poszerzając horyzonty, z pewnością znajdziesz coś, co na nowo rozbudzi Twoją ciekawość;
• walcz z rutyną – codzienne wykonywanie tych samych obowiązków znudzi się każdemu, dlatego spróbuj poszerzać swoją wiedzę i ucz się nowych rzeczy;
• odnajdź w sobie pasje – zajęcie, które będzie dla Ciebie przyjemnością, pozwoli Ci zapomnieć o problemach dnia codziennego.

Zapraszamy też do innych artykułów:

Jak napisać podanie o przedłużenie umowy?
Podanie o praktyki
CEO – co oznacza popularny skrót CEO oraz CTO, COO i CFO?
Dane personalne w CV – co zawierają dane kontaktowe? Jakich danych nie podawać?
Przykładowe CV
Wypłata wynagrodzenia – na konto czy do ręki? Co jeśli na koncie brak wypłaty?
Rozmowa kwalifikacyjna – jakie są najczęstsze błędy podczas rozmowy kwalifikacyjnej?
Jak się dostać do wojska i jak wygląda praca w wojsku?
Pierwszy dzień w nowej pracy – jak go przeżyć i jak pokonać stres przed nową pracą
List motywacyjny geodeta – jak stworzyć profesjonalne dokumenty aplikacyjne?
Urlop macierzyński 2024 – ile trwa urlop macierzyński?