Obawiasz się, że Twoje wakacyjne plany nie dojdą do skutku, ponieważ pracodawca odmówi Ci udzielenia urlopu wypoczynkowego? Nie wiesz, jak wygląda kwestia wynagrodzenia w trakcie jego trwania? I wreszcie; ile dni wolnych Ci jeszcze pozostało do końca roku? Sprawdź, jak liczyć urlop wypoczynkowy? Kiedy pracodawca może odmówić urlopu i czy w ogóle ma do tego prawo?
Urlop wypoczynkowy – dowiedz się:
- Ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi? Od czego zależy wymiar urlopu?
- Jaki jest wymiar urlopu wypoczynkowego?
- Urlop wypoczynkowy – jak liczyć?
- Odmowa urlopu wypoczynkowego – czy jest możliwa?
- Jak złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy?
- Co to jest urlop okolicznościowy?
- Pracownik nie chce iść na urlop – czy może zostać do tego zmuszony?
- Jak się liczy urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim, wychowawczym i rodzicielskim?
- Ile dni urlopu wypoczynkowego może zaplanować pracodawca?
- Wynagrodzenie za urlop – jak liczyć?
- Urlop wypoczynkowy – podsumowanie
Ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi? Od czego zależy wymiar urlopu?
Zgodnie z Kodeksem pracy prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje każdej osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę. Jeśli nie wiesz, jak liczyć urlop wypoczynkowy to przede wszystkim musisz wiedzieć, że o wymiarze urlopu wypoczynkowego decyduje Twój dotychczasowy staż pracy, w którym uwzględnia się także czas trwania nauki.
Od czego zależy wymiar urlopu? Łączny wymiar urlopu zależy od okresu zatrudnienia oraz czasu trwania edukacji. Jeśli ukończyłeś:
- zasadniczą szkołę zawodową lub równorzędną – do stażu pracy wliczasz nie więcej niż 3 lata;
- średnią szkołę zawodową – po ukończeniu średniej szkoły zawodowej do stażu pracy wliczasz nie więcej, niż 5 lat;
- średnią szkołę zawodową dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – do stażu pracy wliczasz 5 lat;
- średnią szkołę ogólnokształcącą – po ukończeniu średniej szkoły ogólnokształcącej do stażu pracy wliczasz 4 lata;
- szkołę policealną – do stażu pracy wliczasz 6 lat;
- licencjat lub szkołę wyższą – do stażu pracy wliczasz 8 lat.
Przy czym nie łączy się poszczególnych szczebli edukacji, a wybiera najkorzystniejszą opcję dla pracownika. Jeśli w tracie nauki, podejmowałeś zatrudnienie – również decydujesz się na wliczenie do stażu pracy jedynie okresu nauki lub okresu zatrudnienia, w zależności od tego, która alternatywa będzie dla Ciebie lepsza.
Kiedy pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego?
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik podejmujący pracę poraz pierwszy zyskuje prawo do urlopu wypoczynkowego (w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę), wraz z upływem każdego miesiąca pracy. Wówczas wymiar urlopu wynosi 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
A więc prawo do urlopu wypoczynkowego w pierwszym roku narasta proporcjonalnie do upływu okresu zatrudnienia i z każdym kolejnym przepracowanym miesiącem powiększa się o 1/12 wymiaru urlopu przysługującego po roku.
Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym. W czasie zatrudnienia takie uprawnienie zyskuje z góry 1 stycznia danego roku.
Jaki jest wymiar urlopu wypoczynkowego?
Jak wspomnieliśmy wyżej, przy ustalaniu wymiaru urlopu uwzględniany jest okres zatrudnienia pracownika, czyli jego staż pracy. W związku z tym urlopy wypoczynkowe wynoszą:
- 20 dni na rok kalendarzowy – tyle płatnego urlopu wypoczynkowego przysługuje każdemu pracownikowi, którego staż pracy nie przekracza 10 lat;
- 26 dnia na rok kalendarzowy – to wymiar urlopu dla pracowników z co najmniej 10-letnim stażem pracy.
Wymiar urlopu wypoczynkowego w niepełnym wymiarze czasu pracy
Wymiar urlopu wypoczynkowego dla osoby pracującej w niepełnym wymiarze godzin ustalany jest proporcjonalne do wymiaru czasu pracy, a niepełny dzień urlopu zaokrągla się zawsze w górę do pełnego dnia. Warto także wiedzieć, że urlop na żądanie jest częścią urlopu wypoczynkowego i możesz z niego skorzystać maksymalnie 4 razy w roku kalendarzowym.
Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w równoważnym systemie czasu pracy
Jeśli Twoja dobowa norma czasu pracy jest wyższa niż 8 godzin, a w pozostałe dni tygodnia ulega skróceniu (aby zachować 40-godzinny tydzień pracy), wnioskowanie o urlop wygląda nieco inaczej. Należy przyjąć, że dzień urlopu odpowiada dobowemu wymiarowi czasu pracy, w dniu pracy, w którym wnioskujesz o urlop. Jeżeli tego dnia czas pracy przekracza 8 godzin na dobę – odpowiada to jednemu dniu urlopu wypoczynkowego oraz odpowiedniemu ułamkowi ponad ten jeden dzień.
Wymiar urlopu pracownika powracającego
Jeśli pracownik powraca do pracy u tego samego pracodawcy po przerwie trwającej co najmniej miesiąc z powodu:
- urlopu bezpłatnego;
- urlopu wychowawczego;
- odbywania kary pozbawienia wolności;
- odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych;
- tymczasowym aresztowaniem;
- nieusprawiedliwioną nieobecnością w pracy
to wymiar urlopu wypoczynkowego ustalany jest proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym lub do końca roku kalendarzowego w zależności od okresu zatrudnienia.
Jeżeli okresy nieobecności (poza urlopem wychowawczym) przypadają po nabyciu prawa do urlopu w danym roku kalendarzowym, a pracownik nie wykorzystał wcześniej przysługujących mu dni wolnych – po powrocie do pracy w tym samym roku – pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy pomniejszony proporcjonalnie do czasu jego nieobecności.
Urlop wypoczynkowy – jak liczyć?
Załóżmy, że jest październik, a Twój wymiar urlopu wynosi 20 dni na rok kalendarzowy, ponieważ pracujesz krócej niż 10 lat. W marcu hucznie świętowałeś swoje urodziny, więc wykorzystałeś 3 dni urlopu i kolejne 3 z okazji majówki – łącznie 6 dni.
Rachunek jest prosty: 20 – (3+3) = 14 – tyle wolnych dni pozostało Ci do końca roku.
Jak liczyć prawo do urlopu dla osoby pracującej w niepełnym wymiarze godzin?
Wymiar urlopu wypoczynkowego dla osób pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy, jest proporcjonalna do wymiaru czasu pracy. Oznacza to, że jeśli pracujesz na ½ etatu, przysługuje Ci 10 dni urlopu wypoczynkowego, z kolei osobom na ¾ etatu – 15. Jak liczyć urlop tego typu? Wystarczy całkowitą długość urlopu pomnożyć przez wymiar czasu pracy, czyli w tym przypadku 20 x ¾ = 15.
Odmowa urlopu wypoczynkowego – czy jest możliwa?
Dla pracodawcy wszystkie urlopy wypoczynkowe wiążą się z zakłóceniem toku pracy, który nie jest korzystny z jego perspektywy. Mimo wszystko, według Kodeksu pracy, powinieneś wykorzystać przysługujące Ci wolne dni.
Kiedy pracodawca może odmówić urlopu?
Odmowa udzielenia urlopu może nastąpić w dwóch przypadkach:
- kiedy kalendarz dni urlopowych, czyli plan urlopów jest już dopięty na ostatni guzik, a Ty nagle chcesz zmienić datę wakacji;
- gdy pracodawca zdecyduje, że w czasie, na który wyraził już wcześniej zgodę, Twoja obecność w pracy jest całkowicie niezbędna.
Kwestie zmiany terminu urlopu zostały uregulowane przez Kodeks pracy:
Przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami lub z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.
Czy pracodawca może odmówić urlopu po zwolnieniu lekarskim?
Pracodawca nie może odmówić urlopu po zwolnieniu lekarskim, pod jednym warunkiem – musisz wykonać badania kontrolne.
Jeśli nie możesz wykonywać pracy wskutek choroby przez dłuższy czas, przekraczający 30 dni i składasz wniosek o urlop wypoczynkowy od razu po zakończeniu zwolnienia chorobowego, pracodawca ma prawo podejrzewać, że chcesz wolne dni wykorzystać w celu dalszej rekonwalescencji. W takim wypadku odmowa jest bardzo możliwa. Dopiero po przeprowadzeniu badań kontrolnych u lekarza medycyny pracy i potwierdzeniu zdolności do wykonywania obowiązków zawodowych, możesz spodziewać się pozytywnego rozpatrzenia wniosku.
Świadczenie rehabilitacyjne a prawo do urlopu wypoczynkowego
Świadczenie rehabilitacyjne to w zasadzie to samo, co zasiłek chorobowy – ma zastąpić wynagrodzenie za pracę w czasie, gdy nie jesteś stanie jej świadczyć. Pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego nie ma wpływu na wymiar urlopu, który przysługuje Ci w takiej ilości, jakbyś cały czas pracował.
Czy pracodawca może odmówić urlopu w okresie wypowiedzenia?
Co w sytuacji, gdy ustaje stosunek pracy? Czy masz prawo do wykorzystania zaległego urlopu? Decyzja o udzieleniu urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia należy wyłącznie do pracodawcy. Może się na niego zgodzić lub zdecydować na wypłatę ekwiwalentu pieniężnego za każdy niewykorzystany dzień wolny. Co ważne, decyzja ta nie wymaga specjalnych ustaleń z pracownikiem i jest dla osoby zatrudnionej całkowicie wiążąca.
W praktyce pracodawcy najczęściej decydują się na przyznanie urlopu wypoczynkowego, aniżeli wypłacanie ekwiwalentu pieniężnego, ponieważ świadczenie pracy przez pracownika po ustaniu stosunku pracy nie jest konieczne, a często wręcz niewskazane.
Kiedy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie?
Pracownik pozostający w stosunku pracy ma prawo do 4 dni urlopu na żądanie. Cała idea urlopu na żądanie polega na tym, że pracodawca nie może odmówić jego udzielenia bez konkretnego powodu.
Jeśli mimo wszystko nie otrzymasz zgody, a okaże się, że Twoja nieobecność tego dnia nie zakłóciłaby interesów przedsiębiorstwa – na pracodawcę może zostać nałożona kara grzywny. Z kolei wykorzystanie urlopu na żądanie bez zgody przełożonego to ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, za które grozi nagana, a nawet rozwiązanie umowy o pracę.
Każdemu pracownikowi przysługuje urlop na żądanie, który najczęściej wiąże się z sytuacjami losowymi. Przyczyn usprawiedliwiających nieobecność jest wiele: mogą to być nagłe problemy żołądkowe, choroba dziecka, awaria w mieszkaniu czy załatwienie spraw urzędowych. Urlop na żądanie możesz wziąć najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia i o ile wewnętrzne przepisy w firmie nie stanowią inaczej – należy tego dokonać w dowolny sposób: telefonicznie, mailowo lub osobiście. Niewykorzystanie urlopu na żądanie nie prowadzi do zwiększenia jego wymiaru w następnym roku kalendarzowym.
Ciekawe CV to sprawdzone porady:
Przerwa w pracy – ile przerwy przysługuje pracownikowi?
Jak napisać list motywacyjny do urzędu? – CV do urzędu
Co to jest CV?
Jak napisać dobre CV i wyróżnić je na tle innych kandydatów?
Przebranżowienie i przekwalifikowanie
Jak znaleźć pracę? – Dowiedz się jak znaleźć pracę
Jak złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy?
Udzielenie pracownikowi urlopu odbywa się na jego wniosek, a urlopu udziela pracodawca. Nie możesz rozpocząć urlopu bez jego zgody. Jeśli z dużym wyprzedzeniem znasz już swoje plany wakacyjne orz termin urlopu to wniosek o urlop złóż możliwie najszybciej, aby ubiec pozostałych pracowników. Wtedy Twoje szanse na wolne dni w konkretnym terminie są znacznie wyższe.
Forma takiego podania w dużej mierze zależna jest od specyfiki miejsca pracy. Obecnie większość firm, szczególnie te, które oferują pracę zdalną, tworzy wewnętrzne systemy składania wniosków przez internet. Dzięki temu nie musisz drukować specjalnych pism i udawać się z nimi do przełożonego. Taka opcja jest bardzo korzystna zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika, a przede wszystkim pozwala szybko rozpatrywać wnioski pracowników.
Wniosek pracownika o urlop wypoczynkowy
Poniżej znajdziesz przykładowy wniosek pracownika:
…………………………………………
(miejscowość, data)
………………………………….…….
(dane pracownika)
…………………………………..…..
(dane pracodawcy)
Wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego
Zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie urlopu wypoczynkowego w wymiarze ………….. dni. W terminie od …………………….. do ………………………………….
……………………..……………
(podpis pracownika)
Wyrażam zgodę na udzielenie urlopu wypoczynkowego w wymiarze i terminie wskazanym we wniosku.
…………………………………………..
(podpis pracodawcy)
Jak przestrzegać planu urlopów?
Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego nieprzerwanego. Co to oznacza? Część wypoczynku musi trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych wliczając w ten okres weekendy i święta.
Plan urlopów ustala pracodawca uwzględniając wnioski pracowników oraz konieczność zachowania normalnego toku pracy. Gotowy plan musi trafić do pracowników w formie przyjętej przez zakład pracy, oczywiście w pełni czytelnej i zrozumiałej dla pracowników.
Co ważne, aby pracodawca mógł stworzyć plan urlopów musi otrzymać zgodę zakładowej organizacji związkowej. Jeśli nie ma takiej zgody – termin urlopu uzgadniany jest po porozumieniu z pracownikiem.
Czy plan urlopowy można zmienić? Można, ale przed jego rozpoczęciem i pod warunkiem, że zostanie to odpowiednio uargumentowane przez pracownika oraz pracodawcę, który także ma prawo do zmiany terminu urlopu, jeśli nieobecność zatrudnionego spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.
Odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego
Czy wiesz, że pracodawca może odwołać Cię z urlopu? Musi to jednak uargumentować pojawieniem się okoliczności, które nie mogły zostać przewidziane w chwili rozpoczynania urlopu i udowodnić, że Twoja obecność jest niezbędna.
Co więcej, pracodawca jest także zobowiązany do pokrycia kosztów poniesionych przez Ciebie spowodowanych odwołaniem z urlopu. Wydatki muszą zostać potwierdzone odpowiednimi dokumentami, a do całości można doliczyć także koszt wypoczynku Twojej rodziny, jeśli ona także nie mogła kontynuować wypoczynku.
Taka decyzja jest poleceniem służbowym i nie możesz jej kwestionować, nawet jeśli uważasz inaczej. Pozostały, niewykorzystany urlop pozostaje do Twojej dyspozycji w innym terminie.
Co to jest urlop okolicznościowy?
Pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę mogą także składać wnioski o tzw. urlop okolicznościowy. To forma dni wolnych przewidziana na ważne wydarzenia prywatne i rodzinne pracownika. Może to być Twój ślub lub ślub Twojego dziecka, narodziny dziecka czy śmierć bliskiej osoby. Tego typu urlop nie ma żadnego wpływu na wymiar urlopu wypoczynkowego.
Jaki jest wymiar urlopu okolicznościowego?
| Okoliczność: | Liczba dni urlopu: |
| Ślub własny (pracownika) | 2 |
| Ślub dziecka | 1 |
| Narodziny dziecka | 2 |
| Śmierć i pogrzeb dziecka | 2 |
| Śmierć i pogrzeb męża/ żony | 2 |
| Śmierć i pogrzeb matki/ ojca | 2 |
| Śmierć i pogrzeb macochy/ ojczyma | 2 |
| Śmierć i pogrzeb babci/ dziadka | 1 |
| Śmierć i pogrzeb brata/ siostry | 1 |
| Śmierć i pogrzeb teścia/ teściowej | 1 |
| Śmierć i pogrzeb innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką | 1 |
Pracownik nie chce iść na urlop – czy może zostać do tego zmuszony?
Zacznijmy od tego, że urlop wypoczynkowy to uprawnienie pracownika, a nie obowiązek. Istnieją różne sytuacje i różne osobowości. Jeśli z jakichś względów nie chcesz wykorzystać całego przysługującego Ci urlopu, to masz do tego pełne prawo.
Zastanawiasz się co z niewykorzystanymi dniami wolnymi? Czy całkowicie przepadają? Otóż nie, niewykorzystany przez Ciebie urlop przechodzi na rok następny. Pracodawca nie może zmusić Cię do wzięcia zaległego urlopu, chyba że jesteś w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Wtedy na mocy Kodeksu pracy, ma taką możliwość i jak wspomnieliśmy wcześniej, jako pracownik nie możesz się temu przeciwstawić.
Jak się liczy urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim, wychowawczym i rodzicielskim?
Rodzice, którzy przerwali pracę na rzecz urlopu wychowawczego, macierzyńskiego lub rodzicielskiego, często zastanawiają się, jak wygląda u nich kwestia dni wolnych, która rzeczywiście może wydawać się niejasna.
Jeśli nieobecność pracownika z powodu urlopu wychowawczego trwa co najmniej miesiąc, następuje obniżenie wymiaru urlopu wypoczynkowego z upływem każdego pełnego miesiąca. Tzn.
- 1,66 dnia, jeśli przysługuje Ci 20 dni urlopowych;
- 2 dni, jeśli przysługuje Ci 26 dni urlopowych.
Z kolei przebywanie na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim nie prowadzi do zmniejszenia urlopu wypoczynkowego. Czas ich trwania traktowany jest jako okres pracy, dzięki czemu nabywasz prawo do opieki nad nowonarodzonym dzieckiem. Kolejnym przywilejem jest możliwość wykorzystania urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po powrocie z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego. To dobry sposób, aby przedłużyć czas pozostania z dzieckiem.
Ile dni urlopu wypoczynkowego może zaplanować pracodawca?
Istnieje kilka kluczowych zasad dotyczących urlopu wypoczynkowego:
- jeden dzień pracy to inaczej 8 godzin pracy;
- niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia – nie dotyczy pracowników podejmujący zatrudnienie po raz pierwszy;
- niepełny kalendarzowy miesiąc zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca – nie dotyczy pracowników podejmujących zatrudnienie po raz pierwszy;
- urlop wypoczynkowy jest płatny;
- w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu, dni tego urlopu przechodzą na następny rok, musisz je wykorzystać w pierwszej kolejności do 30 września kolejnego roku;
- do okresu zatrudnienia wlicza się również okresy poprzedniego zatrudnienia;
- jeśli pozostajesz w dwóch lub więcej stosunkach pracy, wliczeniu podlega również okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia (w części przypadającej przed nawiązaniem stosunku pracy);
- urlop wypoczynkowy nie powinien być przerywany, chyba że pracownik złoży wniosek o wolne w różnych terminach;
- co najmniej jedna część urlopu powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych;
- należy uwzględniać preferencje urlopowe pracowników;
- niewykorzystany urlop, przechodzi na rok następny i należy go wykorzystać do 30 września.
Wynagrodzenie za urlop – jak liczyć?
Urlop wypoczynkowy jest płatny, w związku z czym w trakcie jego trwania przysługuje Ci takie samo wynagrodzenie, jakie byś otrzymał, uczęszczając do pracy. Zasada ta dotyczy stałych składników wynagrodzenia w stawce miesięcznej, czyli:
- wypłaty za nadgodziny;
- dodatków do wynagrodzenia;
- dodatków za pracę w czasie nocnych zmian;
- premii;
- wynagrodzenia dla osób zatrudnionych na niepełny etat.
Sprawdź, jakie są najlepiej płatne zawody w Polsce
Urlop wypoczynkowy – podsumowanie
- Pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy, to prawo pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę;
- długość urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy, do którego wlicza się również okres edukacji;
- wymiar urlopu zależy od wymiaru pracy;
- pracodawca może odmówić udzielenia urlopu, gdy pracownik nagle zmieni jego termin lub, gdy obecność pracownika jest w tym czasie niezbędna do prawidłowego funkcjonowania firmy;
- niewykorzystany urlop przechodzi na następny rok kalendarzowy;
- urlop na żądanie stanowi część urlopu wypoczynkowego i wynosi 4 dni w ciągu roku;
- urlopy wypoczynkowe są płatne.
Dowiedz się więcej:
Jakie pytania zadać na rozmowie kwalifikacyjnej
Jak napisać dobre cv? – Najczęstsze błędy podczas pisania CV
Pokolenie Z – Kim są i co ich charakteryzuje?
Rozmowa kwalifikacyjna przez telefon
Jak napisać podanie o pracę?
CV fizjoterapeuty – jak stworzyć profesjonalne dokumenty aplikacyjne?
CV niania – sprawdzone porady i przykłady: czy warto wysyłać list motywacyjny dla niani?
Gotowe wzory CV do wypełnienia – Zobacz 24 szablony CV do pobrania
