Niebawem rozpoczynasz pracę w nowym miejscu lub zmieniasz stanowisko? A może nadal pracujesz w tej samej firmie, ale zaświadczenie lekarskie potwierdzające Twoją zdolność do pracy traci ważność? Musisz więc wykonać badania do pracy. Badanie medycyny pracy pozwala stwierdzić czy dany pracownik spełnia minimalne wymogi zdrowotne do pracy na konkretnym stanowisku. Jest ono obowiązkowe dla każdego, kto podejmuje zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę. Jak wyglądają takie badania i jak często należy je wykonywać? O tym w dalszej części artykułu.
Badania medycyny pracy – spis treści:
- Czym są badania medycyny pracy?
- Jakie badania medycyna pracy?
- Badania lekarskie medycyna pracy – jak wygląda wizyta u lekarza medycyny pracy?
- Badanie lekarskie medycyna pracy – co jeśli lekarz nie wyrazi zgody na pracę?
- Badania do pracy – podsumowanie
Czym są badania medycyny pracy?
Badania lekarskie do pracy to obowiązkowe badania, które przeprowadza się przed zatrudnieniem pracownika lub też w trakcie jego pracy. Na konieczność ich wykonania wskazuje art. 211 Kodeksu pracy:
Pracownik jest zobowiązany m.in. do poddawania się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich.
Jak również art. 229 Kodeksu pracy:
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
W praktyce badanie lekarskie do pracy na podstawie orzeczenia lekarskiego potwierdza brak przeciwwskazań do wykonywania konkretnych obowiązków zawodowych w ramach stosunku pracy (umowa o pracę). To warunek niezbędny, aby rozpocząć pracę na konkretnym stanowisku.
Wszelkie badania związane z zatrudnieniem przeprowadza się na koszt pracodawcy.
Czy do umowy zlecenia potrzebne badania lekarskie?
Co do zasady badania medycyny pracy obowiązkowe są jedynie dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Warto jednak wiedzieć, że jeśli praca wymaga określonego stanu zdrowia lub wskazują na to jej warunki (wysokie ryzyko wypadku przy pracy, występowanie czynników szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia) pracodawca może skierować na badania także osobę zatrudnioną na podstawie umowy zlecenia. Zleceniodawca nie ma jednak obowiązku pokrycia kosztów badań zleceniobiorców. Wszelkie kwestie z zakresu BHP oraz przeprowadzania badań powinny zostać uwzględnione w treści umowy, podobnie, jak sposób pokrycia kosztów za tego typu badanie do pracy.
Orzeczenie lekarskie do pracy
Orzeczenie lekarskie do pracy stwierdza:
- brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku;
lub
- istnienie przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku (w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania medycyny pracy).
Jeśli znajdziesz się w drugiej sytuacji musisz wiedzieć, że pracodawca ma bezwzględny zakaz dopuszczenia Cię do pracy na określonym w orzeczeniu stanowisku. Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą odwołać się od orzeczenia w terminie 7 dni.
Co, jeśli pomimo negatywnego orzeczenia rozpoczniesz pracę na określonym stanowisku? Pracodawca otrzyma karę grzywny od 1000 zł do 30 000 zł za nieprzestrzeganie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
Pamiętaj, to ważne! Badania medycyny pracy przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę i wykonywane są na jego koszt.
Jakie badania medycyna pracy?
Badania pracy dzielą się na:
- badania wstępne do pracy;
- badania okresowe medycyny pracy;
- badania kontrolne do pracy;
- badania okresowe do pracy po ustaniu narażenia (tzw. badania końcowe).
To może Cię zainteresować: Zwolnienie lekarskie – jak dostać L4? Najważniejsze informacje
Badania wstępne do pracy
Badania lekarskie wstępne należy przeprowadzić przed podjęciem zatrudnienia – najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Obejmują one wszystkich nowych pracowników, aby móc określić czy ich stan zdrowia pozwala na wykonywanie określonych czynności.
Badania wstępne mogą być ważne np. 2 lata lub 5 lat – w zależności od zajmowanego stanowiska.
Kto podlega wstępnym badaniom lekarskim?
- Osoby przyjmowane do pracy;
- pracownicy przenoszeni na inne stanowiska pracy;
- pracownicy przenoszeni na stanowiska, gdzie występują warunki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
Wstępne badania lekarskie nie obejmują z kolei:
- osób przyjmowanych ponownie na to samo stanowisko u tego samego pracodawcy (lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy) w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy;
- osób przyjmowanych u innego pracodawcy na określone stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy oraz, gdy:
- pracownik posiada aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w opisanych warunkach;
- pracodawca potwierdzi, że opisane warunki odpowiadają tym występującym na danym stanowisku.
Zasada ta nie dotyczy osób zatrudnionych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.
Zwolnienie od psychiatry – ile można być na zwolnieniu lekarskim od psychiatry?
Badanie okresowe medycyna pracy
Co najmniej kilka dni przed upływem ważności zaświadczenia ze wstępnych badań lekarskich pracodawca zobowiązany jest skierować pracownika na badania okresowe do pracy. Ich celem jest sprawdzenie, czy stan zatrudnionego nie zmienił się i czy nadal może pełnić obowiązki na swoim stanowisku.
Niestawienie się na okresowe badania medycyny pracy może skutkować odmową przedłużenia umowy, a nawet wypowiedzeniem. Warto więc pilnować określonych terminów i nie ryzykować zwolnieniem.
Okresowym badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy. Co ile badania okresowe? Tę kwestię określa załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.
Warto pamiętać, że jeśli lekarz uzna to za konieczne, może ustalić krótszy termin.
Czy można wykonać badania okresowe w czasie pracy? W miarę możliwości badania okresowe do pracy wykonuje się w godzinach pracy. Za ten czas przysługuje Ci pełne wynagrodzenie, a w razie przejazdu na wizytę do innej miejscowości także zwrot kosztów za transport.
Okresowe badania lekarskie przeprowadza się na koszt pracodawcy.
Jak wygląda proces rekrutacyjny pracownika?
Badania kontrolne
Kontrolne badania lekarskie przeprowadza się, gdy pracownik powraca do pracy po dłuższej nieobecności (przekraczającej 30 dni) spowodowanej np. chorobą. Mają one na celu sprawdzenie, czy długotrwała choroba nie wpłynęła na zdolność zatrudnionego do wykonywania obowiązków zawodowych.
Ten rodzaj badań także powinien być wykonywany w godzinach pracy i za ten czas również przysługuje Ci pełne wynagrodzenie.
Zobacz również: Wypalenie zawodowe
Badania okresowe w pracy po ustaniu narażenia (badania końcowe)
Tzw. badania końcowe wykonywane są na wniosek pracownika, ale tylko w określonych sytuacjach:
- po zaprzestaniu pracy w warunkach szkodliwych np. w kontakcie z substancjami i czynnikami rakotwórczymi lub pyłami zwłókniającymi;
- po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zgłosisz wniosek o takie badania.
Badania kontrolne mogą potwierdzić czy cierpisz na chorobę zawodową.
Badania lekarskie medycyna pracy – jak wygląda wizyta u lekarza medycyny pracy?
Badanie medycyny pracy – jak wygląda? Tak naprawdę nie musisz się jakoś specjalnie do niego przygotowywać. Lekarz zacznie od krótkiego wywiadu, w którym mogą paść pytania o przebyte lub przewlekłe choroby (również u członków rodziny), przyjmowanie leków, korzystanie z używek czy też przeprowadzone w ostatnich latach operacje i zabiegi.
Medycyna pracy – jakie badania?
Często podczas badań medycyny pracy wykonywane są następujące badania:
- badanie ciśnienia krwi,
- osłuchanie serca i płuc;
- badanie wzroku (szczególnie, jeśli stanowisko wymaga wielogodzinnej pracy przed komputerem);
Dodatkowo lekarz może zlecić:
- badanie krwi i moczu do pracy,
- badanie serca;
- badania wysokościowe;
- badania laryngologiczne;
- RTG płuc.
Wykaz badań dla określonych stanowisk pracy
Zakres specjalistycznych badań zależy przede wszystkim od stanowiska pracy i zagrożeń, na jakie narażony jest pracownik podczas wykonywania swoich zadań. Dla przykładu:
- pracownicy biurowi często kierowani są na specjalistyczne badania okulistyczne;
- pracownicy wykonujący swoją pracę w hałasie otrzymają skierowanie na badania neurologiczne i laryngologiczne;
- pracownicy narażeni na szkodliwe działanie pyłów będą mieli przeprowadzone badania spirometryczne;
- kierowcy zobowiązani są do regularnego uczęszczania na badania psychologiczne.
Co potrzebne do lekarza medycyny pracy?
Tak naprawdę jedyne co musisz ze sobą zabrać to skierowanie na badania do pracy od pracodawcy, dokument tożsamości oraz jeśli posiadasz zaświadczenie od psychologa czy orzeczenie o niepełnosprawności. Używasz na co dzień okularów, soczewek czy też aparatu słuchowego? Koniecznie miej je ze sobą.
Generalnie badanie lekarza medycyny pracy trwa około kilkunastu minut. Proces może się wydłużyć, jeśli zostaniesz skierowany na dodatkowe badania – oczywiście zostaniesz poinformowany o dalszych krokach.
Badanie lekarskie medycyna pracy – co jeśli lekarz nie wyrazi zgody na pracę?
Jeśli lekarz medycyny pracy stwierdzi nieprawidłowości lub rozpozna u pracownika chorobę zawodową skieruje go do odpowiedniego ośrodka leczącego choroby zawodowe. Jeśli zaś uzna, że środowisko pracy szkodzi jego zdrowiu, obowiązkiem pracodawcy jest przeniesienie zatrudnionego w inne miejsce. Jeśli tego nie zrobi, pracownik może rozwiązać umowę bez okresu wypowiedzenia.
Wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron
Badania do pracy – podsumowanie
Pracownik może zostać skierowany na jedno z czterech rodzajów badań: badanie wstępne do pracy, badanie okresowe, badanie kontrolne, badanie okresowe po ustaniu narażenia. Lekarzem prowadzącym takie badania jest lekarz medycyny pracy. Jego głównym zadaniem jest stwierdzenie na podstawie wywiadu i przeprowadzonych badań czy pracownik nadaje się do pracy na określonym stanowisku. W przypadku nieprawidłowości kieruje pacjenta do odpowiedniego ośrodka np. szpitala leczącego choroby zawodowe. Badania medycyny pracy wykonywane są różną częstotliwością i kieruje na nie pracodawca.
Zapraszamy też do pozostałych artykułów:
Straż Graniczna zarobki – jak dostać się do Straży Granicznej? Straż graniczna praca – na czym polega?
Oferta pracy – jak napisać ogłoszenie o pracę? Jak wygląda wzór ogłoszenia o pracę?
Portfolio – co to jest portfolio? Jak stworzyć portfolio?
Praca w Kanadzie – czy emigracja do Kanady to dobry pomysł?
Trener personalny – ile zarabia trener personalny i jak nim zostać?
Wynagrodzenie zasadnicze – co to jest wynagrodzenie zasadnicze?
Nagroda jubileuszowa – komu i kiedy przysługuje?
Urlop na poszukiwanie pracy – ile dni na poszukiwanie pracy?
Europass CV
Jak przygotować CV magazyniera?
CV wzór – nowoczesne wzory CV sposobem na zdobycie wymarzonej pracy
Przykładowe CV
Kucharz – ile zarabia kucharz? Jak zostać szefem kuchni?
Praca Norwegia – Ile zarabia się w Norwegii?
