Wielokrotnie ktoś z nas lub naszych bliskich zastanawiał się, czy dane badanie “można zrobić na NFZ?” Właśnie dlatego, że za ubezpieczenie zdrowotne w Polsce odpowiada Narodowy Fundusz Zdrowia, czyli w skrócie NFZ. Dzięki niemu każdy obywatel ubezpieczony w ZUS-ie może bezpłatnie korzystać z usług medycznych w publicznych placówkach zdrowia. Wizyty lekarskie, zabiegi, pobyty w szpitalu czy refundacje niektórych leków – to część świadczeń, które obejmuje ubezpieczenie zdrowotne. W tym artykule wyjaśniamy wszystkie niejasne kwestie związane z ubezpieczeniem zdrowotnym – sprawdź!
Spis treści:
- Ile wynosi składka na ubezpieczenie zdrowotne?
- Ubezpieczenie zdrowotne ZUS dla niepracujących
- Ubezpieczenia zdrowotne na umowach zlecenie
- Ile wynosi składka na ubezpieczenie zdrowotne emeryta?
- Jak sprawdzić, czy mam ubezpieczenie zdrowotne?
- Jak wygląda kwestia ubezpieczenia zdrowotnego za granicą?
- Ubezpieczenie zdrowotne członków rodziny
- Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne w Polsce?
- Podstawowe ubezpieczenie zdrowotne a ubezpieczenie chorobowe
- Zgłoszenie pracownika do ZUS
- Odpowiedzi na najważniejsze pytania
Ile wynosi składka na ubezpieczenie zdrowotne?
Zacznijmy od tego, że na publiczną opiekę zdrowotną składają się wszyscy, ponieważ obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego dotyczy:
- pracowników;
- zleceniobiorców;
- osób prowadzących działalność gospodarczą (freelancerów);
- studentów;
- uczniów;
- dzieci (płacą za nich rodzice);
- emerytów i rencistów;
- bezrobotnych.
W praktyce wygląda to tak, że każdego miesiąca oddajemy do ZUS-u określony procent swoich zarobków na służbę zdrowia. Zebrane kwoty są następnie przekazywane do Narodowego Funduszu Zdrowia, czyli NFZ.
Dzięki takim wpłatom, każdemu obywatelowi przysługuje bezpłatne leczenie (lekarz, pielęgniarka, położna), hospitalizacja oraz badania w państwowych placówkach zdrowia na terenie całego kraju.
Ile wynosi składka zdrowotna w 2024?
Tak naprawdę, jako pracownik nawet nie zauważasz, że każdego miesiąca oddajesz pewną część swojej pensji na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ dba o to Twój pracodawca.
Składka zdrowotna stanowi 9 proc. podstawy wymiaru (dotyczy to pracowników np. zatrudnionych na podstawie umowy o pracę). Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne publikowana jest po 15-tym dniu miesiąca rozpoczynającego kolejny kwartał na stronie internetowej Głównego Urzędu statystycznego.
Składka NFZ przedsiębiorców
Składka na NFZ obejmuje także pracodawców finansujących opiekę zdrowotną swoich pracowników. Co sprawia, że składka zdrowotna pracownika i składka zdrowotna pracodawcy sumują się i wpływają na konto NFZ. W tym przypadku nie ma znaczenia forma zatrudnienia, ponieważ ta zasada obejmuje zarówno umowy o pracę, jak i umowy zlecenia.
Inaczej jest w przypadku umowy o dzieło – składka zdrowotna nie jest odprowadzana z pensji. Pracownik nie może więc korzystać z państwowej służby zdrowia, chyba że będzie opłacać składkę samodzielnie.
Ile wynosi składka ZUS dla przedsiębiorców?
Tutaj sytuacja się komplikuje. Do końca 2021 roku podstawę ustalenia składki stanowiła zadeklarowana kwota, jednak nie niższa niż 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.
Jednak od 1 stycznia 2022 roku wprowadzono tzw. Polski Ład, według którego podstawę ustala się w zależności od opodatkowania. Jeżeli jest to:
- skala podatkowa i podatek liniowy – podstawą jest osiągnięty dochód;
- karta podatkowa – podstawą są minimalne wynagrodzenia;
- ryczałt – podstawą jest osiągnięty przychód.
Urlop bezpłatny a ubezpieczenie w ZUSie
Zgodnie z Kodeksem pracy, urlop bezpłatny oznacza zawieszenie stosunku pracy, a więc wstrzymanie opłacania składek. Po 30. dniach takiego urlopu nie przysługuje Ci już bezpłatna opieka medyczna.
Ubezpieczenie zdrowotne ZUS dla niepracujących
Straciłeś właśnie pracę? Poszukiwania nie idą najlepiej, a może po prostu chcesz zrobić sobie przerwę w życiu zawodowym? Zastanawiasz się, jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne nie pracując? Aby zdobyć ubezpieczenie zdrowotne bez pracy, musisz zgłosić się w urzędzie pracy i zarejestrować jako bezrobotny.
To może Cię zainteresować – Zasiłek dla bezrobotnych
Ubezpieczenie zdrowotne bezrobotnego niezarejestrowanego nie istnieje, podobnie jeśli utracisz status osoby bezrobotnej – nie będziesz mógł skorzystać z darmowego leczenia.
Kiedy nieubezpieczony pacjent może bezpłatnie korzystać ze świadczeń NFZ?
Obecnie istnieją przypadki, które uprawniają do bezpłatnej opieki zdrowotnej, pomimo braku ubezpieczenia. Kto może korzystać z takiej możliwości?
- Osoby posiadające obywatelstwo polskie przed 18. rokiem życia;
- osoby posiadające obywatelstwo polskie i zamieszkujące terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które są w okresie ciąży, porodu lub połogu;
- osoby nieubezpieczone spełniające kryteria otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej;
- osoby, które były narażone na zakażenie poprzez kontakt z osobami zakażonymi lub materiałem zakaźnym (w zakresie badań w kierunku błonicy, cholery, czerwonki, duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, nagminnego porażenia dziecięcego);
- osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków w zakresie leczenia odwykowego;
- osoby z zaburzeniami psychicznymi w zakresie psychiatrycznej opieki medycznej;
- osoby posiadające Kartę Polaka w zakresie korzystania ze świadczeń w sytuacjach nagłych.
Ubezpieczenia zdrowotne na umowach zlecenie
Pracując na umowie zlecenie, czyli tak zwanej śmieciówce również przysługuje Ci prawo do korzystania ze służby zdrowia w takim samym zakresie, jak gdybyś pracował na umowie o pracę.
Pracodawca odprowadza Twoją składkę na ubezpieczenie bez względu na wysokość zarobków.
Umowa zlecenie a umowa o pracę – poznaj różnice!
Ile wynosi składka na ubezpieczenie zdrowotne emeryta?
Dla emerytów składka zdrowotna także jest obowiązkowa, chyba że emeryt/ rencista:
- pobiera świadczenie emerytalne/ rentowe, którego miesięczna kwota jest niższa niż minimalne wynagrodzenie (brutto);
- uzyskuje dodatkowe przychody z tytułu działalności, których wysokość nie przekracza miesięcznie 50 proc. kwoty najniższej emerytury;
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Składka zdrowotna emeryta wynosi dokładnie tyle, co pracującej osoby.
Emerytury stażowe – kiedy emerytury stażowe wejdą w życie? – Sprawdź!
Wiele osób zastanawia się, czy emeryt może zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członka rodziny? Tak, dziadkowie mogą zgłosić np. swoje wnuki, jednak wyłącznie wtedy, gdy rodzice tychże dzieci sami nie posiadają prawa do ubezpieczeń.
Jak sprawdzić, czy mam ubezpieczenie zdrowotne?
Zapisałeś się na wizytę do lekarza, ale nie jesteś pewien czy w wyniku rozwiązania stosunku pracy lub utraty statusu bezrobotnego wciąż możesz korzystać z darmowego leczenia?
Pamiętaj, że możesz leczyć się bezpłatnie do 30. dni od wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia.
Jeśli mimo wszystko chcesz się upewnić – zapoznaj się ze stroną eWUŚ (Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców). Znajdziesz tam odpowiedzi na wszystkie pytania związane z ubezpieczeniem zdrowotnym. Niestety samodzielnie nie zweryfikujesz swojego statusu, może to zrobić jedynie lekarz lub pielęgniarka w recepcji.
Jest jednak inna możliwość – sprawdź to korzystając z ZUS online.
- Zarejestruj się w Platformie Usług Elektronicznych ZUS-u (PUE).
- Załóż konto na stronie internetowej www.zus.pl.
- W zakładce Ubezpieczony sprawdź, czy przysługuje Ci ubezpieczenie zdrowotne NFZ.
Jak wygląda kwestia ubezpieczenia zdrowotnego za granicą?
Podstawowym warunkiem korzystania z opieki zdrowotnej za granicą (ale pozostając w UE), jest wyrobienie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego EKUZ. Jest ona całkowicie darmowa i aby ją otrzymać wystarczy jedynie wypełnić wniosek. Przy czym jest on inny dla osób wyjeżdżających w celach turystycznych i inny dla osób wyjeżdżających w celach zarobkowych.
Gdzie znaleźć zatrudnienie i jak wygląda życie za granicą?
Poznaj podstawowe zasady, na jakich działa EKUZ:
- jeżeli przebywasz tymczasowo na terenie krajów UE, teoretycznie możesz korzystać ze wszystkich świadczeń zdrowotnych, ale muszą być one niezbędne z medycznego punku widzenia (w niektórych państwach trzeba samemu zapłacić za wezwanie karetki);
- posiadacze EKUZ mogą korzystać jedynie z leczenia w placówkach państwowej służby zdrowia w danym państwie;
- dla zatrudnionych, przedsiębiorców, studentów i rencistów EKUZ jest ważna 18 miesięcy;
- EKUZ obowiązuje w następujących krajach: Hiszpania, Portugalia, Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Holandia, Dania, Szwecja, Czechy, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Bułgaria, Rumunia, Grecja, Cypr, Malta, Chorwacja, Węgry, Austria, Wielka Brytania, Irlandia, Słowenia, Finlandia, Luksemburg. EKUZ uznawana jest także w Szwajcarii, Norwegii, Islandii i Liechtensteinie.
Pamiętaj, to ważne! Podróżowanie do państw spoza Unii Europejskiej wymaga wykupienia ubezpieczenia turystycznego.
Ubezpieczenie zdrowotne członków rodziny
Jeżeli pracujesz i odprowadzasz składki, możesz do ubezpieczenia zdrowotnego zgłosić następujących członków rodziny:
- rodziców,
- dziadków,
- małżonka/ małżonkę,
- wnuki,
- dzieci – zgłoszenie dziecka do ZUS możliwe jest w przypadku kontynuacji przez niego nauki po szkole średniej i do czasu, gdy nie ukończy 26. roku życia,
- dzieci obce do 18. roku życia, nad którymi sprawujesz opiekę w ramach rodziny zastępczej.
W tym przypadku skorzystaj z druku ZUS ZCNA zawierającego dane o członkach rodziny, niezbędne do ubezpieczenia zdrowotnego. O chęci zgłoszenia członków Twojej rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego musisz w ciągu 7 dni powiadomić płatnika, czyli np. pracodawcę. Brak takiej informacji grozi karą grzywny.
Wnioski – pobierz gotowe podania
Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne w Polsce?
Osobom, które nie pracują i nie są ubezpieczone, ale chcą korzystać z państwowej służby zdrowia, przysługuje możliwość przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. W tym celu należy złożyć wniosek w odpowiedniej placówce NFZ, gdzie otrzymasz również niezbędne druki.
Aby zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, będziesz potrzebował:
- dokumentu tożsamości;
- wniosku o objęcie takim ubezpieczeniem;
- dowodu, że Twoje poprzednie ubezpieczenie zdrowotne już wygasło (np. świadectwo pracy czy decyzja o wyrejestrowaniu z Urzędu pracy).
Następnie w ciągu 7 dni od zawarcia umowy musisz udać się do ZUS-u i dostarczyć druk ZUS ZZA, czyli zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego. Znajdziesz w nim pole do wpisania kodu tytułu ubezpieczenia, który w tym przypadku wynosi 24 10 XX (ubezpieczenie zdrowotne dobrowolne). Taką deklarację musisz składać co miesiąc, ponieważ zawiera informacje o rozliczeniach i dokonanych wpłatach.
Ile kosztuje dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne?
9 proc. wartości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia to jedyny koszt ubezpieczenia.
Z wyjątkiem sytuacji, w której przez długi czas nie opłacałeś składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wtedy poniesiesz koszty z tym związane. Przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym może Cię kosztować:
- 20 proc. wynagrodzenia za ponad 3 miesiące przerwy;
- 50 proc. za 2 lata przerwy;
- 100 proc. za 2-5 lat przerwy;
- 150 proc. za 5-10 lat przerwy;
- 200 proc. za 10 i więcej lat przerwy.
Ważne! Od 1 stycznia 2018 roku ZUS wprowadził nowość – każda wpłata z tytułu należnych składek zostanie rozliczona za najstarszą zaległość. A więc, jeżeli zgłaszasz się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, a masz na swoim koncie zaległości – Twoja wpłata najpierw rozliczy długi z odsetkami, a dopiero potem bieżące składki. A więc nie możesz opłacać bieżących składek dopóki nie uregulujesz poprzednich należności.
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne – cena
Dużym minusem publicznej służby zdrowia są wydłużone kolejki do specjalistów. Zdarza się, że na umówioną wizytę jesteśmy zmuszeni czekać miesiąc, trzy czy nawet pół roku lub dłużej. Dla wielu osób jest to nie do zaakceptowania, dlatego decydują się na prywatne ubezpieczenie zdrowotne, które daje pewność, że lekarz przyjmie ich wtedy, kiedy będą tego potrzebowali.
Na rynku pojawiło się wiele firm oferujących prywatną opiekę medyczną, a wśród nich znajdują się między innymi: LUX MED, Medicover, Enel-Med, Polmed, Compensa, PZU, INTER Polska, Allianz, TU Zdrowie, Saltus.
Zwolnienie lekarskie – jak dostać L4? Najważniejsze informacje
Ile kosztuje prywatne ubezpieczenie zdrowotne?
Na ostateczny koszt ubezpieczenia wpływają: rodzaj ubezpieczyciela, stan Twojego zdrowia oraz Twój wiek, a także typ pakietu. Najczęściej są to ceny w granicach od 40 do 160 zł miesięcznie.
Pamiętaj, że nawet jeśli wykupisz prywatne ubezpieczenie zdrowotne, nie możesz zrezygnować z opłacania składki do NFZ.
Prywatne ubezpieczenia zdrowotne w ostatnim czasie zyskują na popularności, zapewniając konsultacje lekarzy specjalistów, badania diagnostyczne i laboratoryjne oraz rehabilitację. Prywatna służba zdrowia zmusza jednak do wizyty w konkretnym miejscu, przy czym leczenie w NFZ daje dostęp do placówek medycznych zlokalizowanych w całym kraju.
Warto również wiedzieć, że NFZ zapewnia zwykle szerszy zakres świadczeń. W przypadkach wypadku, nagłej choroby, stanu zagrożenia życia czy urazu – i tak każdy pacjent trafia do państwowych lekarzy.
Podstawowe ubezpieczenie zdrowotne a ubezpieczenie chorobowe
Część pracowników stosuje zamiennie terminy: ubezpieczenie zdrowotne i ubezpieczenie chorobowe. Są to jednak dwa odmienne pojęcia. Opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne gwarantuje bezpłatne korzystanie z usług medycznych NFZ, z kolei składka chorobowa uprawnia do:
- zasiłku chorobowego – przysługuje w związku z niezdolnością do pracy z powodu choroby;
- świadczenia rehabilitacyjnego – przysługuje po wykorzystaniu całego okresu zasiłku chorobowego, gdy pracownik nadal nie ma zdolności do pracy;
- zasiłku macierzyńskiego – przysługuje w związku z urodzeniem lub przysposobieniem dziecka;
- zasiłku opiekuńczego – przysługuje, gdy jest sprawowana osobista opieka nad chorym dzieckiem. dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło 18 lat, innym chorym członkiem rodziny lub zdrowym dzieckiem do 8 lat.
Dla zleceniobiorców składka chorobowa jest dobrowolna, co znaczy, że on sam decyduje, czy chce ją opłacać, czy nie.
Zgłoszenie pracownika do ZUS
Każdy przedsiębiorca musi zdawać sobie sprawę z konieczności ubezpieczenia wszystkich swoich pracowników, a także osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie. W tym celu musi zapoznać się z dokumentem Druk ZUA. To deklaracja rozliczeniowa i korygująca składana do ZUS-u. Co się w niej znajduje?
- Dane osoby ubezpieczonej, czyli Twojego pracownika;
- informacje o zmianie danych osoby ubezpieczonej;
- informacje o korekcie danych osoby ubezpieczonej.
Pracownika możesz ubezpieczyć samodzielnie przez PUE, czyli Platformę Usług Elektronicznych ZUS.
Odpowiedzi na najważniejsze pytania
Ile wynosi składka zdrowotna?
Składka zdrowotna pracownika pozostającego w stosunku pracy lub na umowie zlecenie wynosi 9 proc. podstawy wymiaru.
Ile kosztuje ubezpieczenie zdrowotne?
Wiele osób decyduje się na prywatne ubezpieczenie zdrowotne, które jest niejako uzupełnieniem obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ. Wysokość takiego ubezpieczenia zależy m.in od wybranego pakietu czy Twojego wieku i waha się w granicach 40-160 zł miesięcznie.
Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne?
Ubezpieczenie zdrowotne zyskuje każdy pracownik z chwilą podpisania umowy o pracę lub umowy zlecenia. Możesz również zdecydować się na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, które zdobędziesz po złożeniu odpowiedniego wniosku w wybranej placówce NFZ i wypełnieniu wskazanych formalności.
Jak się ubezpieczyć nie pracując?
Warunkiem korzystania z bezpłatnej opieki medycznej dla osób niepracujących jest zarejestrowanie się w urzędzie pracy, jako bezrobotny lub skorzystanie z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Kto płaci ubezpieczenie zdrowotne?
Składkę na ubezpieczenie zdrowotne oblicza, pobiera z Twojego dochodu i opłaca Twój płatnik składek, czyli pracodawca. W przypadku uczniów jest to szkoła, a w przypadku bezrobotnych – Urząd Pracy. Prowadzący działalność gospodarczą musi samodzielnie ubiegać się o ubezpieczenie zdrowotne.
Czy można samemu płacić składkę zdrowotną?
Istnieje możliwość samodzielnego opłacania składki zdrowotnej, jeżeli jako osoba niepracująca i nieubezpieczona zdecydujesz się na tzw. dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.
Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne z mops?
Osoby nieubezpieczone, które osiągają niskie dochody mogą ubiegać się o bezpłatne świadczenia opieki zdrowotnej, jeżeli spełniają następujące warunki:
- mieszkają w Polsce;
- nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, nie są członkiem rodziny osoby ubezpieczonej, nie zawarły umowy o dobrowolnym ubezpieczeniu zdrowotnym;
- spełniają kryterium dochodowe (dla osoby samotnie gospodarującej miesięczny dochód nie może przekraczać 701 zł, dla członka rodziny – 528 zł);
- nie występują różnice między udokumentowaną wysokością dochodu a majątkową sytuacją osoby lub rodziny.
Sprawdź też:
Praca Norwegia – Ile zarabia się w Norwegii?
Czym się zajmuje i ile zarabia fizjoterapeuta?
Przykładowe CV
Porzucenie pracy – jakie są konsekwencje porzucenia pracy?
Urlop okolicznościowy śmierć bliskiej osoby
Szablony CV
Praca na akord – jak obliczyć akord?
Lebenslauf, czyli jak napisać CV po niemiecku?
Urlop okolicznościowy ślub
Wzory CV
Struktura organizacyjna w firmie – jak może wyglądać hierarchia w firmie?
Wypowiedzenie umowy zlecenia – jak rozwiązać umowę zlecenie?
Benefity pracownicze – na jakie benefity możesz liczyć?
Praca w ochronie – jak zostać kwalifikowanym pracownikiem ochrony?
