Praca w czasie choroby często powoduje poważne konsekwencje – nieleczone przeziębienie może prowadzić do powikłań, a dodatkowo zarażasz współpracowników. Właśnie po to, aby uniknąć takich sytuacji, warto skorzystać z L4. Poznaj podstawowe zasady dotyczące zwolnienia lekarskiego: jak dostać L4? Ile można być na zwolnieniu lekarskim? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w dalszej części artykułu!
Zwolnienie lekarskie – spis treści:
- L4 co to?
- Ile dni wstecz można wystawić zwolnienie lekarskie 2024?
- Zwolnienia na L4 a wysokość wynagrodzenia
- Zwolnienie lekarskie – ile dni?
- Jednodniowe zwolnienie lekarskie na badania
- L4 – zasady w ciąży
- Urlop chorobowy na dziecko i rodzica
- Zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia
- Co to L4? Najczęściej zadawane pytania:
L4 co to?
L4 oznacza dokładnie to samo co zwolnienie lekarskie, a więc jest dokumentem wystawianym przez lekarza, potwierdzającym czasową niezdolność pracownika do wykonywania swoich obowiązków zawodowych. Stanowi zatem usprawiedliwienie jego nieobecności w określonym czasie, spowodowanej chorobą. Dlaczego taki skrót? W przeszłości formularz zwolnienia oznaczony był jako L4, stąd przywykło się do stosowania go w potocznym słownictwie.
Choć zasady dotyczące zwolnień lekarskich wydają się jasne – wciąż budzą wątpliwości wśród pracowników. Niejasne są głównie kwestie związane z wysokością wynagrodzenia za okres choroby, długością L4 oraz ewentualnymi konsekwencjami zwolnienia lekarskiego.
Kiedy przysługuje pracownikowi zwolnienie chorobowe?
Brak odpowiedniej wiedzy często skutkuje unikaniem korzystania z prawa do zwolnień lekarskich. Niedoleczona choroba przekłada się na złe samopoczucie oraz pogorszenie wydajności pracy, a przecież nie tak ma funkcjonować firma. Kodeks pracy to zbiór przepisów regulujących obowiązki, ale i prawa objęte stosunkiem pracy. Warto znać podstawowe z nich, aby wiedzieć:
- ile wynosi dodatek za godziny nocne?
- jak obliczyć urlop wypoczynkowy?
- ile przerwy przysługuje pracownikowi?
I wreszcie – kiedy zwolnienia lekarskie warto wykorzystywać, na jak długo i komu przysługują?
Zwolnienie L4 jest formalnym dokumentem zawierającym informację na temat przypadłości i szacunkowej długości jej leczenia. W związku z wejściem w życie obowiązkowych e-zwolnień (od 1 grudnia 2018 roku) – elektroniczne zwolnienie od razu podczas wizyty u lekarza, trafia do systemu, a następnie do ZUSu i pracodawcy. W praktyce oznacza to, że nie możesz już “nie złożyć” otrzymanego zwolnienia pracodawcy oraz “rezygnacji” z L4. Jeżeli zostaniesz wysłany na zwolnienie lekarskie musisz niezwłocznie zastosować się do panujących zasad. Co więcej, zgodnie z prawem, może to być skontrolowane.
Zobacz też, czy można otrzymać zwolnienie na wypalenie zawodowe?
E-ZLA, czyli e-zwolnienia lekarskie
Elektroniczne zwolnienie lekarskie z pracy to duże ułatwienie – zarówno dla pracodawców, jak i pacjentów. Dlaczego? Jeżeli pracodawca posiada profil w systemie PUE (zatrudniający poniżej 20 osób nie ma takiego obowiązku) – pracownik nie musi dostarczać zwolnienia lekarskiego na papierze do miejsca pracy i pilnować terminu 7 dni od wystawienia dokumentu. Co jeśli pracodawca nie posiada profilu PUE? Zatrudniony powinien otrzymać od lekarza wydrukowany e-ZLA, które należy dostarczyć zgodnie z wcześniej obowiązującymi zasadami.
Elektroniczny system ma jeszcze jedną zaletę – pacjent, który posiada profil na PUE, może w każdej chwili sprawdzić swoje zwolnienie. Pamiętaj jednak, że samodzielny wydruk załącznika staje się dokumentem wyłącznie wtedy, gdy zostanie opatrzony pieczątką i podpisem lekarza.
Załóż też profil zaufany – zobacz, jakie daje korzyści
Zwolnienia lekarskie różnią się kodem przypisanym do określonego powodu choroby lub niezdolności do pracy. Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. wyróżnia się:
- Kod A – niezdolność do pracy powstała po przerwie nieprzekraczjącej 60 dni, spowodowaną tą sama chorobą, która była przyczyną niezdolności do pracy przed przerwą;
- Kod B – niezdolność do pracy w trakcie zwolnienia lekarskiego w ciąży;
- Kod C – niezdolność do pracy spowodowana nadużyciem alkoholu;
- Kod D – niezdolność do pracy spowodowana gruźlicą;
- Kod E – niezdolność do pracy na skutek choroby zakaźnej.
Kto może wystawić e-zwolnienie?
- lekarz podstawowej opieki zdrowotnej;
- lekarz w szpitalu;
- lekarz specjalista;
- lekarz stomatolog;
- lekarz psychiatra;
- upoważniony asystent medyczny (w imieniu lekarza).
Ile dni wstecz można wystawić zwolnienie lekarskie 2024?
Ile wstecz L4? To z pewnością jedno z głównych pytań wśród pracowników. Ogólnie przyjmuje się, że zwolnienie lekarskie L4 wystawia lekarz po przeprowadzonym badaniu, przy czym pierwszym dniem zwolnienia jest dzień badania lub dzień następny. Co jednak w sytuacji, gdy pracownik nie jest w stanie udać się na wizytę niezwłocznie po pojawieniu się objawów choroby? Wiele osób postanawia również dokonać samodzielnej diagnozy, w nadziei, że objawy ustąpią same. To zmusza do wykorzystywania pojedynczych dni z puli urlopu wypoczynkowego, co raczej nie jest korzystnym rozwiązaniem.
Nie każdy wie, że L4 może być wystawione do 3 dni wstecz. Zwolnienie lekarskie 3 dni wstecz – jak liczyć? Uwzględnia się 3 dni poprzedzające badanie, ale pod konkretnymi warunkami. Taką decyzję może podjąć wyłącznie lekarz, jeśli może potwierdzić, że pacjent z całą pewnością był w tym czasie niezdolny do pracy. Oczywiście jest to wyjątkowa sytuacja i nie każdy diagnosta jest w stanie podjąć się wystawienia takiej opinii.
Zwolnienia na L4 a wysokość wynagrodzenia
Kwestia wynagrodzenia za czas choroby została uregulowania w Kodeksie pracy. Pracodawca zobowiązany jest wypłacać pracownikowi wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy przez 33 dni w ciągu roku kalendarzowego. Przy czym wysokość tego wynagrodzenia będzie się różnić w zależności od przyczyn i okoliczności wystawienia L4.
L4 płatne – ile?
| Okoliczności | Wysokość pensji na chorobowym |
| Choroba lub odosobnienie w związku z chorobą zakaźną | 80% wynagrodzenia |
| Choroba w ciąży | 100% wynagrodzenia |
| Wypadek w drodze do pracy lub z pracy | 100% wynagrodzenia |
| Poddanie się badaniom dla dawców lub pobraniu komórek, tkanek i narządów | 100% wynagrodzenia |
| Po 50 roku życia | 80% wynagrodzenia przez 14 dni, następnie zasiłek chorobowy od ZUS |
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe?
- Od podstawy wynagrodzenia chorobowego odejmij składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe czy chorobowe (łącznie jest to 13,71 proc.).
- Za jeden dzień niezdolności do pracy, osobie ubezpieczonej przysługuje wynagrodzenie w wysokości 1/30 podstawy wymiaru świadczenia chorobowego (zmniejszoną podstawę dzielisz przez 30 dni – bez względu na liczbę dni kalendarzowych w danym miesiącu).
- Otrzymany wynik należy pomnożyć przez procent wynagrodzenia przysługującego za okres zwolnienia lekarskiego – w ten sposób otrzymasz wynagrodzenie za jeden dzień choroby, które mnoży się przez liczbę dni niezdolności do pracy.
Jeśli chcesz ustalić wysokość wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca – płacę zasadniczą podziel przez 30. Następnie otrzymany wynik pomnóż przez liczbę dni kalendarzowych zwolnienia lekarskiego. Powstałą wartość należy odjąć od płacy zasadniczej, aby w ten sposób otrzymać wysokość wynagrodzenia za dni, w których pracowałeś.
Przygotuj profesjonalny wniosek:
- Wniosek o urlop ojcowski
- Wniosek o urlop wychowawczy
- Wniosek o mieszkanie socjalne
- Wniosek o urlop wypoczynkowy
- Wniosek o wczasy pod gruszą
- Wniosek o kosiniakowe
- Podanie o praktyki
- Podanie o podwyżkę
- Podanie o pracę
- Podanie o przedłużenie umowy
- Podanie o urlop okolicznościowy
- Wniosek o nabycie spadku
Zwolnienie lekarskie – ile dni?
Wiele osób zastanawia się, ile można chorować tzn. ile można być na L4? Polskie prawo pracy, jako maksymalny okres pozostawania na zwolnieniu lekarskim przewiduje 6 miesięcy (182 dni). W wyjątkowych sytuacjach, jak gruźlica i ciąża, czas ten można przedłużyć do 270 dni nieprzerwanego chorobowego.
Przedłużenie zwolnienia lekarskiego
Jeśli pół roku to nie wystarczający okres do pełnego powrotu do zdrowia, można ubiegać się o przedłużenie L4, a dokładniej – dalsze świadczenie rehabilitacyjne na kolejne 12 miesięcy. Czas oczekiwania na uzyskanie świadczenia rehabilitacyjnego jest jednak dość długi, dlatego zaleca się składanie wniosku z odpowiednim wyprzedzeniem (nawet kilka tygodni przed zakończeniem zasiłku chorobowego). To pozwoli skompletować wszelkie niezbędne dokumenty, uniknąć zbędnych niedociągnięć formalnych i zachować ciągłość zwolnienia lekarskiego.
Pamiętaj, że przez cały okres trwania zwolnienia lekarskiego pracodawca lub pracownicy ZUS mogą skontrolować czy odpowiednio korzystać z okresu przeznaczonego na leczenie – tzn. nie podejmujesz w tym czasie innej pracy czy też nie przebywasz na wakacjach.
Jednodniowe zwolnienie lekarskie na badania
Jednodniowe zwolnienie z pracy w celu wykonania badań jest czymś innym niż potoczne L4. Dopuszcza się je w związku z procedurami niezbędnymi podczas podejmowania lub kontynuowania danej pracy. Mówiąc konkretniej, chodzi o skierowanie pracownika na badanie lekarskie, jeśli zachodzi konieczność przeprowadzenia badań psychologicznych, wstępnych, okresowych lub kontrolnych. W sytuacji:
- przyjęcia nowego pracownika na umowę o pracę (chyba, że posiada aktualne orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań do podjęcia pracy na danym stanowisku);
- przeniesienia na inne stanowisko osoby młodocianej;
- przeniesienia osoby zatrudnionej na stanowisko, w którym występuje większe ryzyko czynników szkodliwych dla zdrowia;
- gdy pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim dłużej niż 30 dni;
- zatrudniony pracuje na stanowisku związanym z narażeniem na szkodliwe substancje (po zaprzestaniu prac z tymi substancjami lub po rozwiązaniu stosunku pracy).
Wówczas pracownik zobowiązany jest udać się do lekarza medycyny pracy, przez co zostaje zwolniony z obowiązku wykonywania swoich zadań na czas niezbędny do przeprowadzenia stosownych badań. Nie jest to więc tożsame ze standardowym zwolnieniem lekarskim.
L4 – zasady w ciąży
Zwolnienie lekarskie dla osób spodziewających się dziecka, różni się od standardowej niedyspozycji związanej z chorobą. Kobieta w ciąży sama decyduje czy chce lub może pracować i ustala to ze swoim przełożonym, przy czym nie jest to obligatoryjny termin (zawsze można go przesunąć). Ciężarna pracownica może też w czasie pracy wyjść na badania lekarskie, dodatkowo obowiązuje ją zakaz nadgodzin i pracy w godzinach nocnych.
Ale przejdźmy do sytuacji, w której stan zdrowia ciężarnej nie pozwala jej wykonywać swoich obowiązków zawodowych. Wtedy może ubiegać się o zwolnienie lekarskie z kodem B. Może je wystawić lekarz prowadzący, lekarz ogólny lub ginekolog – pod warunkiem, że jest to choroba bezpośrednio związana z ciążą. Takie L4 może objąć nawet cały czas trwania ciąży, czyli 270 dni. W tym czasie pracownica otrzymuje 100 proc. swojego wynagrodzenia obliczonego na podstawie średniej z ostatniego roku.
Napisz wniosek o urlop macierzyński
Urlop chorobowy na dziecko i rodzica
Choroba dziecka lub rodzica często uniemożliwia wywiązanie się z obowiązku świadczenia pracy. Aby nie otrzymać wypowiedzenia umowy – należy taką nieobecność usprawiedliwić. Najlepiej skorzystać więc z L4 na dziecko lub rodzica. Takie zaświadczenie wystawia lekarz w trakcie wizyty, podczas której stwierdza, że dziecko musi pozostać w domu. Musisz jednak wiedzieć, że nie zawsze jest to zwolnienie płatne. Wynagrodzenie przysługuje osobom:
- zatrudnionym na umowie o pracę;
- zatrudnionym na umowie zlecenie pod warunkiem opłacania dobrowolnej składki zdrowotnej.
W dwóch powyższych przypadkach wynosi ono 80% Twojej wypłaty.
Zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia
Ze zwolnienia lekarskiego po ustaniu zatrudnienia można skorzystać w dwóch przypadkach:
- gdy niezdolność do pracy powstała w czasie, gdy umowa o pracę jeszcze obowiązywała, następnie uległa rozwiązaniu, ale pracownik wciąż jest na zwolnieniu lekarskim;
- gdy stosunek pracy zostaje rozwiązany, a były już pracownik korzysta z L4.
Pierwszy przypadek jest dość prosty. Zaczynasz chorować, idziesz na L4 i w trakcie jego trwania otrzymujesz wypowiedzenie lub po prostu Twoja umowa wygasa. W takiej sytuacji możesz pozostać na zwolnieniu, nawet po tym, jak zakończy się okres wypowiedzenia, ale pod jednym warunkiem – lekarz wystawi Ci długie zwolnienie. Po ustaniu zatrudnienia, zasiłek chorobowy wypłaca ZUS.
Przypadek drugi dotyczy sytuacji, w której ustaje stosunek pracy (tym samym ubezpieczenie chorobowe), a Ty po kilku dniach się rozchorujesz i otrzymasz od lekarza L4. Jeżeli choroba nie nastąpiła później niż 14 dni od momentu wygaśnięcia stosunku pracy – ZUS będzie wypłacał Ci zasiłek chorobowy do czasu aż wyzdrowiejesz (pomimo, że nie jesteś zatrudniony). Pamiętaj jednak, że nie możesz w tym okresie zarejestrować się jako bezrobotny, ponieważ jesteś niezdolny do wykonywania pracy zawodowej.
Co to L4? Najczęściej zadawane pytania:
- Jak poprosić o zwolnienie lekarskie?
Zwolnienie lekarskie można otrzymać podczas wizyty u lekarza lub w ramach świadczeń telemedycznych. Po przeprowadzeniu pełnego wywiadu medycznego oraz ewentualnie badania – lekarz oceni stan pacjenta i na podstawie zebranych danych sam stwierdzi czy konieczne jest wystawienie L4.
- Jak załatwić długie zwolnienie lekarskie?
Przede wszystkim należy pamiętać, że maksymalna długość zwolnienia lekarskiego wynosi 182 dni, ale okres ten może być dłuższy w zależności od kodu choroby. W przypadku ciąży lub gruźlicy, ten czas wydłuża się do maksymalnie 270.
- Zwolnienie lekarskie – ile dni jednorazowo?
Zastanawiasz się ile dni zwolnienia może wystawić lekarz jednorazowo? Każde pojedyncze zwolnienie lekarskie nie jest ograniczone czasowo i może być regularnie przedłużane. Maksymalnie może trwać 182 dni, jednak żaden lekarz nie wystawi takiego zaświadczenia w maksymalnej wysokości już na pierwszej wizycie.
- Czy można wziąć zwolnienie lekarskie na wizytę u specjalisty?
Zwolnienie lekarskie wystawia się wyłącznie osobom chorym i niezdolnym do pracy. Wizyta nie upoważnia lekarza do wystawienia L4.
- Ile trzeba pracować, żeby iść na zwolnienie lekarskie 2024?
Po jakim czasie można iść na L4? – to jedno z często pojawiających się pytań. Prawo do wynagrodzenia chorobowego czy też zasiłku chorobowego nabywa się po upłynięciu tak zwanego okresu wyczekiwania (tj. 30 dni w przypadku umowy o pracę). W praktyce świadczenie przysługuje pracownikowi po upływie 30 dni od zatrudnienia.
- Czy można wziąć zwolnienie lekarskie na jeden dzień?
Z prawnego punktu widzenia nie ma żadnych przeciwwskazań do tego, aby zwolnienie lekarskie było wystawione na jeden dzień.
- Czy opłaca się brać zwolnienie lekarskie na weekend?
Choć weekendy są dniami ustawowo wolnymi od pracy – nie oznacza to, że pracownik w tym czasie nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Zwolnienie lekarskie w weekend jest więc rozliczane dokładnie tak, jak w każdy inny dzień roboczy. Czy opłaca się zatem brać L4 na weekend? Czas zwolnienia lekarskiego na weekend może spowodować pewnie starty w wynagrodzeniu, głównie dlatego, że za czas niezdolności do pracy przysługuje mu 80 proc. podstawy.
- Jak wygląda zwolnienie lekarskie?
W ostatnim czasie L4 zmieniło formę z papierowej na elektroniczną. Prawidłowo wystawione zwolnienie lekarskie musi zawierać elementy określone ustawą, czyli: dane płatnika składek, dane osoby ubezpieczonej, okres choroby, zalecenia lekarskie, kod choroby oraz informację czy powodem zwolnienia jest choroba pacjenta czy jego członka rodziny.
- Co jest potrzebne do L4?
Do wystawienia zwolnienia lekarskiego tak naprawdę wystarczy jedynie PESEL. Pozostałe dane osobowe zostaną automatycznie uzupełnione przez system.
- Czy można dostać L4 na umowie zlecenie?
Warunkiem przyznania wynagrodzenia za L4 w przypadku zatrudnienia na umowie zlecenie jest dobrowolne opłacanie składek zdrowotnych we własnym zakresie.
Regulacje prawne znacząco ułatwiają procedurę wydawania oraz rozpatrywania zwolnień lekarskich. Pamiętaj jednak, że nie jest to urlop na realizację osobistych planów. Zwolnienia lekarskie mają realnie pomagać pracownikom w spokojnym poprawieniu swojego zdrowia bez obaw o utratę stanowiska czy dochodu.
Sprawdź też nasze pozostałe artykuły:
Urlop na żądanie – ile urlopu przysługuje? Poznaj podstawowe zasady
Zwolnienie dyscyplinarne – za co można zwolnić dyscyplinarnie? Skutki zwolnienia dyscyplinarnego
Wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron
Praca w banku – ile zarabia pracownik banku?
Praca w wydawnictwie – co robi redaktor? Ile zarabia korektor?
Project manager – kim jest i jaki ma zakres obowiązków?
Okres ochronny przed emeryturą – ile lat przed emeryturą jest okres ochronny?
Bon turystyczny – do kiedy jest ważny? Jak aktywować bon turystyczny?
Jak negocjować podwyżkę i wynagrodzenie?
Jak stworzyć profesjonalne video CV? Czy CV multimedialne pomaga zdobyć pracę?
Emerytury stażowe – kiedy emerytury stażowe wejdą w życie? Zobacz najnowsze informacje o emeryturach stażowych
