Zastanawiasz się, co to akord? Czy podjęcie zatrudnienia na takich zasadach byłoby dla Ciebie odpowiednie? Wielu ludzi skarży się na taki system wynagradzania, chociaż według niektórych ma on też wiele zalet. Wszystko zależy zatem od preferencji. Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się więcej o tym, czym jest praca akordowa.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Praca na akord – co to?
- Praca na akord – jakie wyróżniamy rodzaje?
- System akordowy – jak obliczyć wynagrodzenie?
- Praca na akord – Kodeks pracy
- Praca na akord wynagrodzenie – czy obowiązuje minimalna krajowa?
- Praca na akord a urlop wypoczynkowy
- Praca na akord – jakie są wady i zalety?
Praca na akord – co to?
Często słyszysz sformułowanie “na akord”, jednak nie do końca rozumiesz jego znaczenie? Pracować na akord – czyli jak? Pojęcie “akord” pochodzi z ekonomii. To system wynagradzania, który polega na ustalaniu wypłaty zależnie od stopnia wykonania pracy. Przyjmuje się w niej zatem konkretny zakres obowiązków (np. liczbę wyprodukowanych przedmiotów) i stawkę za wypełnienie każdego z zadań.
Do pracy na akord niezbędne jest szkolenie BHP – dowiedz się więcej!
W jakich zawodach może działać system akordowy? W tych, w których możliwe jest łatwe określenie jednostki pracy. Przykładowo mogą to być:
- zbieranie owoców – stawka akordowa zależna jest od wagi zebranych produktów;
- krawiectwo – wynagrodzenie ustalane jest według liczby uszytych ubrań;
- posada magazyniera – wypłata uzależniona jest od liczby zapakowanych i przygotowanych do wysyłki paczek;
- produkcja – stawka zależna jest od liczby wytworzonych produktów.
Stawka akordowa, to mówiąc w języku potocznym, po prostu płaca od sztuki.
Praca na akord – jakie wyróżniamy rodzaje?
Nie każdy system akordowy jest taki sam. Zanim podejmiesz zatrudnienie na zasadach akordu – upewnij się którą z poniższych opcji będzie ono obejmowało.
Zacznijmy jednak od tego, czym jest norma pracy. Określa ona ile produktów powinieneś wykonać w danej jednostce czasu i jest to ustalane w zależności od zakładu pracy. Przy jej ocenie bierze się pod uwagę rodzaj i organizację pracy, a także poziom rozwoju technologicznego w danej firmie. Dzięki temu można założyć kategorię osiągalną dla pracownika.
Pamiętaj, że pracodawca ma prawo zmienić normy pracy. Jego obowiązkiem jest poinformowanie o tym pracowników najpóźniej dwa tygodnie przed wprowadzeniem zmian. Normy mogą odwoływać się bowiem do ilości produktów danego rodzaju, na które jest aktualnie zapotrzebowanie. Z tego powodu istnieją różne systemy akordów.
Jaki rodzaj akordu wyróżniamy?
- Akord prosty – stawka liczona jest równo przy każdej wykonanej jednostce pracy. Ten system jest często spotykany w magazynach, gdzie za każdą przygotowana paczkę dostaje się określoną kwotę.
- Akord progresywny – w tym przypadku znaczenie ma ustalona norma produkcji, przy której otrzymuje się daną stawkę za produkt. W przypadku przekroczenia normy (czyli wyrobienia więcej produktów, niż wymaga pracodawca) otrzymuje się wyższą stawkę za kolejne. Ten sposób określania wynagrodzenia jest spotykany często w krawiectwie.
- Akord degresywny – wynagrodzenie jest tu określane odwrotnie, niż w przypadku akordu progresywnego. Oznacza to, że po przekroczeniu normy, Twoje wynagrodzenie będzie niższe. System ten ma zastosowanie na produkcji, gdzie liczba produktów nie może być zbyt duża ze względu na ograniczenia w magazynowaniu.
- Akord z premią – jest podobny do akordu prostego, ponieważ przy wszystkich wytworzonych produktach stawka pozostaje taka sama. w przypadku przekroczenia normy pracodawca przyznaje Ci jednak jednorazową premię.
- Akord zryczałtowany – w tym przypadku jednostką pracy nie jest wykonany przedmiot, a jakiś kompleks obowiązków. Stosuje się go często w budownictwie, ze względu na to, że pracodawca chce mieć pewność co do wykonania zadania. Oznacza to, że jeżeli jednostką pracy będzie pomalowanie ścian w kilku pokojach w budynku – to pracownik dostanie wypłatę dopiero po wykonaniu wszystkich zadań. Nikt nie chciałby przecież zapłacić za pomalowaną liczbę metrów kwadratowych ściany, skoro mógłby zostać z gotową tylko połową pokoju. Możemy tu zatem mówić o wykonanej usłudze, a nie wytworzonych przedmiotach.
- Czasem słyszy się też o akordzie zespołowym, który dotyczy traktowania pracy całego zespołu jako jedną całość i rozliczania ich też w ten sposób z efektów pracy.
System akordowy – jak obliczyć wynagrodzenie?
Jak już zostało wspomniane – płaca akordowa jest liczona na podstawie liczby produktów, które wytworzysz. Następnie są one mnożone przez pensję (ustaloną za jedną jednostkę pracy, czyli np. jeden przedmiot). Przykładowo dla akordu prostego, jeśli jesteś krawcową i Twoja wypłata wynosi 5 zł za uszycie bluzki, a uszyjesz tych bluzek 30, to 30*5=150 zł. Oczywiście to tylko przykład, a norma w pracy, jak i ustalona stawka, mogą się znacznie różnić.
Praca akordowa charakteryzuje się też tym, że wysokość Twojego wynagrodzenia może być co miesiąc inna. Jeżeli w danym okresie wykonywanie obowiązków szło Ci wolno – dostaniesz mniej. Jednak, kiedy już będziesz wykonywać obowiązki coraz szybciej i sprawniej – pensja będzie rosła odpowiednio do Twoich postępów.
W Twoim przypadku praca na akord świetnie się sprawdza? Szukasz pracy na produkcji? Stwórz CV pracownika produkcji!
Praca na akord – Kodeks pracy
Jak podaje Kodeks pracy:
Art. 82. § 1. Za wadliwe wykonanie z winy pracownika produktów lub usług wynagrodzenie nie przysługuje. Jeżeli wskutek wadliwie wykonanej pracy z winy pracownika nastąpiło obniżenie jakości produktu lub usługi, wynagrodzenie ulega odpowiedniemu zmniejszeniu.
§ 2. Jeżeli wadliwość produktu lub usługi została usunięta przez pracownika, przysługuje mu wynagrodzenie odpowiednie do jakości produktu lub usługi, z tym że za czas pracy przy usuwaniu wady wynagrodzenie nie przysługuje.
Art. 83. § 1. Normy pracy, stanowiące miernik nakładu pracy, jej wydajności i jakości, mogą być stosowane, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy.
§ 2. Normy pracy są ustalane z uwzględnieniem osiągniętego poziomu techniki i organizacji pracy. Normy pracy mogą być zmieniane w miarę wdrażania technicznych i organizacyjnych usprawnień zapewniających wzrost wydajności pracy.
§ 3. Przekraczanie norm pracy nie stanowi podstawy do ich zmiany, jeżeli jest ono wynikiem zwiększonego osobistego wkładu pracy pracownika lub jego sprawności zawodowej.
§ 4. O zmianie normy pracy pracownicy powinni być zawiadomieni co najmniej na 2 tygodnie przed wprowadzeniem nowej normy.
Jak zatem podaje powyższy fragment, w sytuacji, gdy produkt, który wytworzysz, będzie wadliwy – ponosisz za to odpowiedzialność. Nie dostaniesz wynagrodzenia za tak stworzony przedmiot, a jeśli wskutek Twojej winy nastąpiło obniżenie jakości tego produktu – Twoja wypłata będzie zmniejszona o te starty. Masz szansę naprawić swój błąd i usunąć wadę produktu. Otrzymasz wtedy zapłatę za tę jednostkę pracy, ale nie za dodatkowy czas, który będziesz musiał na to poświęcić.
Jest to zabezpieczenie, aby pracownicy nie wykonywali swojej pracy niedbale. Jeżeli bowiem dostają wynagrodzenie w zależności od liczby produktów, mogliby robić je jak najszybciej się da, pozostawiając wszelkie wady, aby tylko dostać wyższą wypłatę. Prawo reguluje jednak taką sytuację i zwraca uwagę na konieczność zadbania o jakość, a nie tylko ilość, wytwarzanych dóbr.
Ponadto w akordzie stosuje się także ogólne przepisy, dotyczące regulowania czasu pracy. Jest to związane z faktem, że system akordowy to sposób liczenia wynagrodzenia, a nie czasu pracy. Przekłada się to na standardowy wymiar czasu pracy, czyli średnio 8 godzin pracy dziennie, 40 godzin przez 5 dni w tygodniu. Co jednak w przypadku, gdy będziesz pracować więcej?
Praca na akord – nadgodziny lub praca w dniu wolnym
Zaczynając od nadgodzin – liczą się one tak samo. Oznacza to, że jeżeli danego dnia pracujesz więcej niż wskazuje na to Twój grafik – przysługuje Ci wyższa zapłata za pracę wykonywaną w tym czasie.
Jeżeli z kolei wykonujesz swoje obowiązki pracownicze w dniu, który powinien być wolny – masz prawo do pominięcia innego dnia w zamian. W sytuacji, gdy jest to nadprogramowa niedziela, to takie wolne powinno być zrealizowane w przedziale nie dłuższym niż 6 dni poprzedzających lub następujących (w odniesieniu do tej niedzieli). Jeżeli jest to niemożliwe w tym terminie – musi się odbyć w tym samym okresie rozliczeniowym. W przypadku pracy w święto musisz otrzymać urlop w takim samym wymiarze do końca okresu rozliczeniowego. Jeżeli z jakiegoś powodu pracodawca nie może dać Ci dnia wolnego – masz prawo do otrzymania wynagrodzenia za ten dzień. Jego stawka jest liczona ze średniej pensji za godzinę. Bierze się przy tym pod uwagę wypłaty z poprzednich trzech miesięcy.
Szukasz pracy? Koniecznie sprawdź:
- CV logistyk
- CV kucharza
- CV fryzjera
- CV niani
- CV dla kosmetyczki
- CV fotografa
- CV farmaceuty
- CV mechanika samochodowego
- CV programisty
- CV kierowca wzór
Praca na akord wynagrodzenie – czy obowiązuje minimalna krajowa?
Informacje o minimalnym wynagrodzeniu możemy znaleźć w Ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Czytamy tam, że:
Art. 6. 1. Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonego w trybie art. 2 i art. 4.
Widzimy tu bezpośrednią odpowiedź na nasze pytanie. Jeżeli jesteś zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, to minimalne wynagrodzenie obejmuje również Ciebie. Czy jednak cała kwota Twojej wypłaty jest porównywana z minimalną wartością, jaką powinna wynosić? Okazuje się, że niektórych aspektów pensji nie zaliczamy na poczet jej “normalnej” wartości.
Art. 6. 5. Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:
- nagrody jubileuszowej;
- odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;
- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
- dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej;
- dodatku za staż pracy.
Zatem: czy premia wlicza się do najniższej krajowej? Nie, premia jest dodatkiem do zarobku. Należy wobec tego odjąć wartość powyższych bonusów do wypłaty, aby sprawdzić czy Twoja pensja spełnia wymogi wynagrodzenia minimalnego. W którym momencie te przepisy prawa odnoszą się bezpośrednio do wysokości naszej pensji?
Art. 7. 1. Jeżeli w danym miesiącu, z uwagi na terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy, wynagrodzenie pracownika, obliczone zgodnie z art. 6 ust. 4, jest niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia, następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania.
2. Wyrównanie wypłaca się za okres każdego miesiąca łącznie z wypłatą wynagrodzenia.
Okazuje się w takim razie, że w sytuacji, w której przepracujesz pełny wymiar czasu pracy, ale Twoja wypłata będzie niższa od minimalnej, należy Ci się wyrównanie. Jeżeli zatem praca w akordzie utrudnia Ci zdobycie pensji minimalnej – nie musisz się martwić, pracodawca z pewnością uzupełni Twoją wypłatę o brakującą kwotę. Pamiętaj jednak, że zbyt częste nie wyrabianie normy w pracy stawia Cię w niekorzystnym świetle w oczach przełożonego. Może nawet zakończyć się zwolnieniem dyscyplinarnym.
Warto przy tym wiedzieć ile wynosi aktualnie pensja minimalna – dzięki temu będziesz wiedział to jakiej wartości porównywać swoje zarobki. W 2024 dochód minimalny brutto wynosi 4242 zł, a od lipca 4300 zł brutto.
Rozliczanie akordu może przebiegać też przy zatrudnieniu na umowę zlecenie. Odnosimy się wtedy do stawki godzinowej, a nie wynagrodzenia miesięcznego. Pensja minimalna obowiązuje wtedy nadal. Od stycznia 2024 r. wynosi ona 27,70 zł brutto z kolei od lipca wzrośnie do 28,10 zł brutto.
Praca na akord a urlop wypoczynkowy
W pracy na akord, podobnie jak w innych systemach wynagradzania, także przysługuje Ci prawo do urlopu wypoczynkowego. Jest to bowiem zależne od formy umowy, a nie sposobu rozliczania wynagrodzenia. Ogólne prawo i długość przynależnego wolnego określa Kodeks pracy.
Art. 154. § 1. Wymiar urlopu wynosi:
1) 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
2) 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Napisz profesjonalny wniosek o urlop wypoczynkowy!
Jednakże zauważ, że urlop taki jest płatny. Przy umowie o pracę, gdy wynagrodzenie jest stałe, nie ma problemu, gdyż stawka jest cały czas taka sama. Praca w akordzie jest bardziej skomplikowana, ponieważ wysokość pensji zależy od Twojej efektywności. Jak zatem wyliczyć należną kwotę za urlop przy zatrudnieniu na akord?
Kodeks pracy wynagrodzenie za urlop – jak obliczyć?
- Należy zacząć od obliczenia pensji. Włącza się w to wynagrodzenie akordowe oraz premię, wynikającą z regulaminu (jeśli wyjściowym systemem jest akord z premią).
- Przy naliczaniu wypłaty za dni wolne nie dodajemy wszystkich elementów, jakie mogłyby składać się na wypłatę. Pomijamy między innymi:
- wynagrodzenie wynikające z usprawiedliwionej nieobecności w pracy;
- nagrody jubileuszowe;
- kwot wyrównania do wynagrodzenia minimalnego.
- Sumę podstawowych zarobków z ostatnich trzech miesięcy trzeba podzielić przez liczbę przepracowanych w tym czasie godzin.
- Wynik należy pomnożyć razy liczbę godzin, którą mógłbyś przepracować, gdybyś nie poszedł na urlop.
Największy wpływ na Twoją pensję podczas dni wolnych ma zatem wysokość zarobków uzyskanych w miesiącach poprzednich.
Zobacz też: urlop na żądanie
Praca na akord – czy należy Ci się wynagrodzenie za przestój w pracy?
W każdej pracy zdarzają się przestoje. Mogą one być spowodowane awarią jakiejś maszyny, przerwą w dostawie prądu, czy też innym zdarzeniem losowym. W sytuacji, gdy Twoje wynagrodzenie jest rozliczane na podstawie liczby godzin, spędzonych w miejscu zatrudnienia – nie przejmujesz się. Taka sytuacja nie wpływa wtedy na Twoja wypłatę. Jednakże, gdy w Twojej umowie widnieje praca akordowa, zaczynasz się martwić. Czy za przestój w wykonywaniu obowiązków należy Ci się zapłata?
Wszystko zależy od tego, czy ten brak zajęcia był spowodowany Twoim zachowaniem, czy też był od Ciebie niezależny. Jeśli sam zrobiłeś sobie przerwę, to nie należy Ci się za nią żadna zapłata. Jednakże w sytuacjach losowych, na które nie miałeś wpływu, normalnie mógłbyś wykonywać swoje obowiązki w tym czasie. Wobec tego należy Ci się 60% wynagrodzenia (liczonego tak, jak wypłata urlopowa).
Praca na akord nie jest dla Ciebie? Napisz wypowiedzenie umowy o pracę
Praca na akord – jakie są wady i zalety?
System akordowy posiada swoich zwolenników, ale i przeciwników. Jak każdy rodzaj wynagradzania – nie wszystkim odpowiada. Zobacz jakie są wady i zalety zatrudnienia na akord. Sam zdecyduj czy jest to praca dla Ciebie!
Wady:
- Jesteś uzależniony od swojej wydajności – jeżeli masz gorszy dzień, to może przełożyć się to bezpośrednio na Twoje zarobki.
- Niższa pensja na początek – musisz przyzwyczaić się do takiego systemu pracy, aby stopniowo zwiększać liczbę wytworzonych produktów.
- Aby sprawdzić się w tej pracy musisz umieć działać pod presją czasu – w sytuacji, gdy od Twojego zaangażowania zależy to, ile dostaniesz, lepiej, żebyś nie stresował się dodatkowo ogromem pracy, który Cię czeka.
Zalety:
- Jeśli jesteś dobrze przygotowany do swojej pracy, a wykonanie jej zajmuje Ci coraz mniej czasu, to umowa na akord może być dla Ciebie dobrym rozwiązaniem.
- Stawki mogą zaskoczyć pozytywnie, zwłaszcza, jeśli dodany jest system premiowy.
- Widzisz bezpośrednie skutki swojej pracy. Dla niektórych ludzi stanowi to dobrą motywację do kolejnego dnia w miejscu zatrudnienia, a może nawet następnego kroku w karierze zawodowej.
Zapraszamy również do naszych pozostałych artykułów:
Bezrobocie – przyczyny, rodzaje i skutki bezrobocia
Jak wygląda praca w HR?
Umowa na zastępstwo – jak długo można kogoś zastępować?
Praca w banku – ile zarabia pracownik banku?
Okres ochronny przed emeryturą – ile lat przed emeryturą jest okres ochronny?
Testy psychologiczne dla kierowców i do wojska – kto musi zdawać psychotesty?
Czym zajmuje się hostessa? Jak stworzyć CV hostessy?
Stewardessa / steward: jak zostać stewardessą? Ile zarabia stewardessa?
Praca dla niepełnosprawnych – Jak wygląda praca dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności?
CEO – co oznacza popularny skrót CEO oraz CTO, COO i CFO?