Na długiej liście zawodów w Polsce i na świecie występują także te szczególnie odpowiedzialne, mające ogromny wpływ na życie innych ludzi. Przedstawicieli większości z tych profesji obowiązuje kodeks etyki zawodowej. Oznacza to, że muszą oni przestrzegać podstawowych zasad moralnych. Dowiedz się, co to jest etyka zawodowa i dlaczego odgrywa tak duże znaczenie?
Etyka zawodowa – spis treści:
- Etyka co to? Etyka zawodowa definicja
- Czym jest kodeks etyki zawodowej?
- Etyka zawodowa przykłady
- Etyka zawodowa – podsumowanie
Etyka co to? Etyka zawodowa definicja
Zastanawiasz się, co to jest etyka? Zgodnie z definicją encyklopedii PWN, etyka zawodowa to “zespół norm wyznaczających określone obowiązki moralne związane z wykonywanym zawodem i społecznymi stosunkami zawodowymi (np. etyka lekarska, prawnicza)”. Etyka pracy formułuje wytyczne postępowania dla danego zawodu. Co ważne, to co zawodowo jest nieetyczne, nie musi być ujęte w inne ramy prawne. Dodatkową trudność w interpretacji oraz ustanawianiu ram dla poszczególnych zawodów sprawiają: szybki postęp technologiczny, ewolucja każdej profesji, zmiany obyczajowe oraz społeczne zachodzące na świecie.
Etyka zawodowa jest szczególnie ważna w zawodach zaufania publicznego, w których mogą pojawiać się konflikty między interesem prywatnym i społecznym, a pracownicy mierzą się z dylematami moralnymi. Jakie to profesje? Przede wszystkim:
- lekarze,
- adwokaci,
- sędziowie,
- policjanci,
- dziennikarze,
- nauczyciele,
- pielęgniarki,
- urzędnicy państwowi (w tym politycy).
Etyka w pracy – jakie ma znaczenie?
Czym jest etyka? Określenie to często używane jest zamiennie ze słowem “moralność”, a więc może oznaczać naukę o moralności. Zasady etyczne mają zabezpieczać nie tylko pacjentów czy klientów, ale także samych pracowników. Dlaczego? Ponieważ określają ważne zasady i wartości oraz drogę właściwego postępowania, a więc chronią przed nadużyciami lub nieprawidłowościami.
Etyka zawodowa została także pośrednio wspomniana w art. 17. Konstytucji, który zakłada, że “W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony”. W praktyce oznacza to, że pewne grupy zawodowe otrzymują autonomię i uprawnienia do egzekwowania przestrzegania norm etyki zawodowej.
Sprawdź też: Struktura organizacyjna w firmie – jak może wyglądać hierarchia w firmie?
Osoby wykonujące konkretny zawód zobligowane są do przestrzegania zasad etyki. Bazując na swoim własnym sumieniu, logice oraz woli – pracownik rozstrzyga dylematy moralne w swojej działalności zawodowej. Zasady etyki zawodowej muszą obowiązywać wszystkich przedstawicieli danej profesji. Ich złamanie może skutkować nałożeniem pewnych sankcji, a nawet odebraniem prawa do wykonywania zawodu. Zasady etyczne mają przeciwdziałać między innymi korupcji oraz innym nadużyciom. Przy czym każdy przedstawiciel danej profesji musi samodzielnie określić, czy konkretne zachowanie może zostać uznane za nieetyczne.
Jakie funkcje spełniają zasady etyczne w pracy?
Zasady etyki regulują stosunki wewnątrz danej grupy. Chodzi głównie o takie zasady, jak:
- solidarność zawodowa;
- zachowanie zdrowej konkurencji;
- udostępnianie wiedzy koleżankom i kolegom po fachu;
- ochrona życia, zdrowia, majątku drugiego człowieka;
- poszanowanie godności;
- brak dyskryminacji;
- ochrona grup zawodowych przed zagrożeniami moralnymi (np. łapówkami);
- podwyższenie prestiżu;
- ugruntowanie dobrej opinii wśród społeczeństwa.
Czym jest kodeks etyki zawodowej?
Kodeks etyczny to nic innego, jak zbiór norm etycznych dla danego zawodu przy uwzględnieniu specyfikacji pracy. Jego zadaniem jest formalizacja pożądanych standardów postępowania. Choć w wielu organizacjach istnieją niepisane reguły, to dopiero spisane w konkretny dokument dają spójność pomiędzy misją organizacji, a wymaganiami wobec pracowników.
Kodeks etyki zawodowej nie ma mocy normatywnej i nie jest do końca sformalizowany, mimo wszystko nadaje się mu charakter honorowy. Poznaj podstawowe funkcje kodeksu etyki zawodowej.
Kodeks etyczny powinien:
- ustalać normy,
- dbać o interes publiczny, a nie jedynie o interesy członków danej organizacji;
- być ustalany w sposób uczciwy i rzeczowy.
Etyka zawodowa przykłady
Podstawowe zasady etyki dotyczą wszystkich pracowników, którzy na co dzień powinni być uczciwi, rzetelni, obiektywni, należycie podchodzić do swoich zadań itp. Jednak w zależności od zawodu, kodeks etyki zawodowej może się różnić. Zobacz, jak mogą wyglądać zbiory takich zasad dla konkretnych profesji.
Zasady etyki policjanta
- Policjant powinien kierować się zasadami współżycia społecznego i postępować tak, aby jego działania mogły być przykładem praworządności i prowadziły do pogłębiania społecznego zaufania policji;
- policjant powinien wykonywać czynności służbowe według najlepszej woli i wiedzy, z należytą uczciwością, rzetelnością, wykazując się odpowiedzialnością, odwagą i ofiarnością;
- policjant we wszystkich swoich działaniach ma obowiązek poszanowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka;
- policjant, podejmując decyzję o użyciu broni palnej lub zastosowaniu środków przymusu bezpośredniego powinien zachować szczególną rozwagę i stale mieć na uwadze charakter tych środków;
- postępowanie policjanta w kontaktach z ludźmi powinna cechować życzliwość oraz bezstronność wykluczająca uprzedzenia rasowe, narodowościowe, wyznaniowe, polityczne, światopoglądowe lub wynikające z innych przyczyn;
- policjant powinien przestrzegać zasad poprawnego zachowania, kultury osobistej i dbać o schludny wygląd;
- wykonując zadania służbowe, policjant powinien dostosowywać swoje zachowanie do sytuacji i cech osób uczestniczących w zdarzeniu, w szczególności wieku, płci, narodowości i wyznania, a także uwzględniać uzasadnione potrzeby tych osób;
- w trakcie wykonywania czynności służbowych policjant powinien zachować szczególną wrażliwość i takt w stosunku do ofiar przestępstwa lub innego zdarzenia, udzielać im możliwie wszechstronnej pomocy, a także dbać o zachowanie dyskrecji;
- policjant jako funkcjonariusz publiczny powinien wystrzegać się korupcji w każdej postaci oraz zwalczać wszelkie jej przejawy;
- policjant nie może wykorzystywać swojego zawodu do celów prywatnych, a w szczególności nie może wykorzystywać informacji uzyskanych w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych ani uzyskiwać informacji do tych celów przy użyciu służbowych metod.
CV do policji – zobacz nasze szablony:
Normy etyczne (przykłady) nauczyciela
- Nauczyciel respektuje prawa dziecka jako osoby ludzkiej wyrażone w Konwencji Praw Dziecka i innych aktach obowiązujących w Rzeczpospolitej Polsce i dokłada starań, aby były one znane oraz właściwie chronione i realizowane w jego miejscu pracy. W szczególności nauczyciel respektuje i chroni prawa dziecka i jego rodziców lub opiekunów do kierowania się własnym systemem wartości, dokonywania własnych wyborów, oraz prawo do intymności.
- Nauczyciel w swoim postępowaniu wobec dziecka i jego rodziców (opiekunów) kieruje się zasadą niezbywalności ich praw, co oznacza, że nikomu nie wolno ich zawiesić, unieważnić lub uzależniać ich stosowania od postaw i zachowań dziecka lub jakichkolwiek innych okoliczności.
- Nauczyciel dba o utrzymanie możliwie najwyższego poziomu swej pracy, bez względu na jakiekolwiek indywidualne cechy dzieci i ich rodziców czy też na jego osobisty do nich stosunek. Nauczyciel jest szczególnie odpowiedzialny za to, aby cechy różnicujące odbiorców jego działań, takie jak rasa, narodowość, światopogląd i system wartości, pozycja społeczna, sytuacja materialna, poglądy polityczne, a także charakter problemów wychowawczych – w żaden sposób nie pociągały za sobą dyskryminacji tych osób w środowisku przedszkola i w dostępie do dóbr edukacyjnych.
- W pracy z dzieckiem nauczyciel kieruje się przede wszystkim zasadą jego dobra. Współpracując z instytucjami lub osobami dorosłymi decydującymi o dziecku, nauczyciel nie powinien podejmować działań wbrew tej zasadzie. W przypadku naruszenia przez instytucję lub osoby dorosłe praw lub dóbr dziecka nauczyciel powinien odstąpić od współpracy z tymi instytucjami i osobami i bronić praw i dóbr dziecka.
- Nauczyciel dokłada starań, aby jak najlepiej poznać problemy, możliwości i inne uwarunkowania dziecka, i aby najtrafniej jak to możliwe dostosowywać cele i metody swoich działań do jego indywidualnych potrzeb i możliwości. Nauczyciel nie może dopuszczać do dyskryminowania dziecka w jego dostępie do dóbr edukacyjnych z powodu jego indywidualnych uwarunkowań.
- Nauczyciel powinien zrozumiale przekazywać rodzicom lub opiekunom dziecka wiedzę o tym, jak rozpoznaje jego sytuację i problemy oraz informować o celach swoich działań wychowawczych i dydaktycznych, stosowanych metodach, wynikach uzyskiwanych przez dziecko oraz sposobach ich udostępnienia. Nauczyciel stara się uzyskać zrozumienie odbiorców dla przekazywanych informacji i akceptację dla planowanych działań.
Marzysz o pracy nauczyciela? Zobacz przykładowe CV nauczyciela:
Etyka zawodowa – podsumowanie
Każdy pracownik, oferujący swoje usługi bądź wiedzę innemu człowiekowi, powinien przestrzegać kodeksu etyki zawodowej. Świadomość praw i obowiązków przyczyni się do efektywnego uczestnictwa w życiu społecznym i jego sprawnego funkcjonowania. Zachowanie etyczne jest wtedy, gdy wszelkie decyzje są podejmowane i wykonywane w sposób rzetelny, uczciwy, wiarygodny oraz bez przyjmowania lub wręczania nielegalnych korzyści.
Zajrzyj też do naszych pozostałych artykułów:
Kierowca autobusu – ile zarabia kierowca autobusu? Jak wygląda praca kierowcy autobusu?
Kucharz – ile zarabia kucharz? Jak zostać szefem kuchni?
Opinia o praktykancie – czy ocena z praktyk jest istotna?
Praca Dania – jak wygląda życie i praca w Danii?
Straż Graniczna zarobki – jak dostać się do Straży Granicznej? Straż graniczna praca – na czym polega?
Oferta pracy – jak napisać ogłoszenie o pracę? Jak wygląda wzór ogłoszenia o pracę?
Zwolnienie od psychiatry – ile można być na zwolnieniu lekarskim od psychiatry?
Portfolio – co to jest portfolio? Jak stworzyć portfolio?
Umowa na okres próbny – czy okres próbny jest płatny?
Praca Holandia – ile zarabia się w Holandii? Jakie formalności trzeba wypełnić?
Jak wygląda proces rekrutacyjny pracownika?
Call center praca – jak wygląda praca w call center?
Praca w Kanadzie – czy emigracja do Kanady to dobry pomysł?
